uForum.uz

uForum.uz (https://uforum.uz/index.php)
-   Ижод хусусида сўз (https://uforum.uz/forumdisplay.php?f=463)
-   -   Одамийлик мулки: ёзувчи Тохир Малик билан учрашув (https://uforum.uz/showthread.php?t=6080)

Nigora Umarova 02.02.2011 13:24

"Шайтанат"да ўзга шоирларнинг шеърларини келтиргансиз. Нега ўзингиз ёзмагансиз? Ушбу саволни беришимнинг боиси "Меҳмон туйғулар"да ва яқинда нашрдан чиққан "Тош қалбларга назар солинмас" китобларингиздаги учликлар япон шеърияти усулида ёзилган ва улар чуқур маъно, мазмунга эга.

Tohir Malik 02.02.2011 13:28

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 508871)
"Шайтанат"да ўзга шоирларнинг шеърларини келтиргансиз. Нега ўзингиз ёзмагансиз? Ушбу саволни беришимнинг боиси "Меҳмон туйғулар"да ва яқинда нашрдан чиққан "Тош қалбларга назар солинмас" китобларингиздаги учликлар япон шеърияти усулида ёзилган ва улар чуқур маъно, мазмунга эга.

Афсуски, дурустроқ шеър ёзишга менинг қобилиятим йўқ. Қофиядан нарига ўтмайдиган нарсаларни ёзишдан ўзгаси қўлимдан келмайди. Шунинг учун нуктадон шоирларнинг шеърларидан фойдаланаман. Китобда марҳум дўстим Асқар Қосимнинг шеърларидан кўпроқ фойдаланганман. Асардаги Анвар тақдирига шу дўстим ҳаётини асос қилиб олганман. Шу боис Анвар Асқар Қосимни устозим деб билади ва хаёлан у билан учрашади ҳам. Асарда мумтоз назмдан, хусусан, ҳазрат Навоий, ҳазрат Бобур ғазалларидан, раҳматли Рауф Парфи, замондош шоирларимиздан Гулчеҳра Нур ва Садриддин Салим Бухорий шеърларидан ҳам фойдаландим. Кинофильмдаги қўшиқлар шеърларини Қутлибека ва Шукур Қурбон ёзганлар. Фурсатдан фойдаланиб, марҳумларни Аллоҳ мағфират қилсин, деб дуо қиламан, замондошларга эса миннатдорлигимни изҳор этаман.
Албатта каминанинг бу ишлари камчиликлардан холи эмас. Хато-камчиликлар учун тарбия этаётган роббимиз Аллоҳ ҳузурида тавбалар қиламан. Шунинг баробарида сиз, азизлардан ҳам узр сўрайман. Қусурларимни афу этиб, ҳаққимга Аллоҳдан мағфират тиламоғингизни рижо қиламан.
Бу илтимос билан “Меҳмон туйғулар”нинг дастлабки нашрда сиз –азизмонларга мурожаат қилиб эдим. Аллоҳга шукрларким, китоб сиз азизларнинг қўлларингизга етиб боргач, ниятга етишгандек бўлдим. Ўқиган биродарларимиздан таҳсин ҳам эшитдим, баъзан танқиддан ҳам баҳраманд бўлдимким, оқибатда рисолани тўлдириш ишини давом эттиришга уриндим. Янги нашрда бу эътирозларни инобатга олишга, камчиликларга барҳам беришга интилдим. «Иймонлашиш умиди» деб номланган китоб нашрдан чиққанидан кейин ҳам мазкур йўналишдаги ижодий ишларни давом эттирдим. “Тош қалбларга назар солинмас” деб номлаган китобни янги эшитган ҳикматлар ва хаёлимни ёритган айрим фикрлар билан бойитишга уриндимким, берган баҳоларингиздан кўнглим тоғдек кўтарилди.
Нашриёт ходимлари китобни қайта нашр этиш хоҳишлари борлигини айтишгач, рисолани яна тўлдириш ҳаракатини бошлаб, Худога шукур, охирига етказгандай бўлдим. Мазкур тўпламдаги фикрлар маълум мавзулар атрофида жамланмаган. Бир мавзуда сўз юритилгач, кейинроқ шу мавзуга яна қайтилади. Аммо фикр айнан такрорланмай, масалага бошқа томондан ёндошилади. Азиз мухлисларимизнинг бу хусусдаги фикрларини инобатга олиб, аниқ бир йўналишлар асосида тартиб бермоқни ҳам ўйлаган эдик. Лекин “Кундалик дафтар”даги баёнлар турли вақтда ёзилгани инобатга олиниб, жойни ўзгартирмадик. Китоб ўқиётганимизда, нимадандир чалғибми ё чарчаш оқибатидами, айрим сатрларга эътибор бермай ўтамиз. Бир неча саҳифадан кейин ўша мавзу такрорланса, диққатимизни жамлаймиз. Китобхонликдаги бу ҳолат ҳам инобатга олинди.
Аввалги китобларга кирмаган “учлик”ларни ҳам диққатингизга ҳавола этмоққа журъат қилдим. Изоҳ жоизки, бу “учлик”лар шеър эмас. Япон адабиётида мавжуд услубга бўлган ҳаваснинг натижаси. Мен фикрларни қисқа тарзда баён этишнинг шу услубини маъқул кўриб, уларни “Шудринг томчилари” деб атадим. “Шудринг томчилари” шунчаки фикрлар баёни эмас, таъбир жоиз бўлса, сизларни ҳаётда учраб турувчи муаммолар ҳақида фикрлашга даъват этишдир. Нуктадон назм билимдонлари талабларига жавоб бермаса, айбситмайсиз, деган умиддаман.

Nigora Umarova 02.02.2011 13:47

Тоҳир ака!
Лозим топсангиз "Шудринг томчилари"ни форумимизда эълон қилсангиз.

Tohir Malik 02.02.2011 13:52

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 508889)
Тоҳир ака!
Лозим топсангиз "Шудринг томчилари"ни форумимизда эълон қилсангиз.

Азизлар, "Шудринг томчилари"ни сизларни севувчи, сизлар билан ғойибона бўлса-да, суҳбатлашишга интилувчи адибнинг эҳтироми сифатида қабул қилгайсиз.
Умидим шуки, баён этадиганларим амри маъруф, наҳий мункар вазифасини ўташ ишига зарра қадар бўлса-да, ҳисса қўшса, инша Аллоҳ!
Тангри барчаларимизнинг ишларимизни хайрли айласин. Сиз — талабчан китобхонларнинг хонадонларига қут-баракотлар бериб, кулли бало ва офатлардан Ўзи асрасин.

Tohir Malik 02.02.2011 14:06

Шудринг томчилари
 
Цитата:


1
Менга бир милтиқ беринг – тафаккурдан,
Иймондан бўлсин ўқлари
ва нафсимни нишонга олайин.
2
Киприклар – қорачиқнинг соқчилари,
Ҳақиқат нурларин тўссангиз агар,
Юлиб ташлагумдир битта қолдирмай.
3
Сенга бир гап айтайми ёмғир?
Кибр-ла осмонда сузганингда сен
тупроққа қоришмоғинг ўйлаб қўй бир оз...
4
Мен соқовман, сен эса гунг
Дардимни айтаман сенга.
Сен эса... тинглайсан мириқиб.
5
Тун кечди
Мангулик уйқусин эшигин очиб...
Саодат қопқаси балки шу эрур.
6
Сулув келинчак каби тотли эди
нафс кўрсатган наҳс.
Бағрига чорлар энди тотсиз аланга.
7
Ширин дунёнинг ширин тиллари
ақлсиз ақлимнинг ақлини олди.
ва... кула-кула лаҳадга кузатиб қолди.
8
Дўзах ўтларига ташланди нечун?
Борми эди ёнмоқлик бу ёзуғида
Кимнинг қўлида эди нафснинг жилови?
9
“Шайтон йўлдан оздирди”,
дейишдилар
шайтонни эгарсиз миниб олганлар
10
Севасанми сен УНИ,
У-чи, сева олармикин
нафсга ошиқ қулларин.


Tohir Malik 02.02.2011 14:10

Шудринг томчилари
 
Цитата:

11
Оппоқ дастурхон эрур Каъба –
кимдир кирадир кирланган кирларин тўкмоқлик учун
сўнг... яна бемалол кирланиш учун.
12
Ёлғон сўзламоққа яралмиш суяксиз тили
кўчади ростига тугагач ёлғон
унга ҳам қийин...
13
Мушукни боқяпман,
мамнун мўралайди сичқон тирқишдан-
бугун унинг байрами – тириклик куни.
14
Мушкул топишмоқ: ейди, ичади ухлайди...
Ғунажин кўз сузмаса ҳам узади арқон–
наҳот бу хўкиз?
15
Ақлга жон керак яшамоқ учун,
Жон эса ақлга эмасдир муштоқ.
Ақлдан айрилган жон тутгайми мотам?
16
Карвон ўтиб бўлди –
акиллашни бошлади кўппак.
Кимларнидир эслатади у.
17
Қор ёғиб бўлди, ёғиб бўлди аёвсиз дўл ҳам,
Ёғиб адо бўлди эринчоқ ёмғир –
Бўшаб қолди кўнгил бўш осмон каби.
18
“На ҳожат бордир менга?”-демиш
дунёдан зериккан
лаънати шайтон.
19
“Халқим” дейди биров,
яна бири деярмиш “халқум”,
тили чучуклар озми дунёда?
20
Мартабангни айтмай қўя қол,
мен ҳам айтмагайман кимлигинг
...иблис.
21
Арралайди арра арраланмиш ўтинни,
тил эса арралар
умрни...умрни...
22
Ватан надир?
Бир боғки, ҳаётин олмишдир
ўғлонларнинг юрак қонидан.
23
“Қазисан, қартасан,
ўз аслингга тортасан”,
Аслинг ўзи ким?


Tohir Malik 02.02.2011 14:16

Шудринг томчилари
 
Цитата:

24
Кўнгил истаб эди тонгги насимни,
Шамол ҳадя этилди –
тўзонли хуржуни билан.
25
Бошпана сўрадинг – сарой берилди,
Дунё мулки, моли берилди.
Жаҳаннам кулбасига розимисан сен?
26
Ҳалолликдан сўзлар маъруза
бургаларни
тақалаган зот.
27
Кўзгудан ўпкалайвер, гарчи
башаранг тўғри бўлса ҳам -
барибир алдаб қўяди кўзгу.
28
Ҳидоятга бошлайди оёқ,
оёқлар бошлайдир зулму кулфатга.
Ақли бўлса экан бу оёқларнинг
29
Ўлик чиройли бўлса,
хунук бўлса ҳам –
борар жойи тайин.
30
Одамни ҳаётин етаклаб юрмас,
ўз ихтиёри ила бораверади
“сақар” деб аталмиш манзили томон.
31
Маишатда юра-юра толдинг сен,
еб-ичиб тўя қолмадинг –
гуноҳлар базмида сира толмадинг...
32
Тушимда тишларим тушибди, таъбири надир?
қариндошлардан узоқ яшамоқ
жазосига лойиқманми мен?
33
Булбул сайради-ю,
ҳаловати бузилди
эшакнинг.
34
Тулпор минганни дерлар чавандоз.
Не деб аталур
шайтонни миниб юрганлар.
35
Отани хорлади, онани солди қайғуга,
юз ўгирди қариндошдан ҳам.
Тамумга сафари муборак бўлсин.
36
Заҳарли тил билан чақдинг сен мени,
сени у чақажак албат.
Чақар экан уни ким энди?
37
Савлат тўкиб турибди бир дарахт мағрур,
минг йил яшармиш
нимани кутиб яшаркин, мевасиз оғоч?
38
Мармартош юзлари бунчалар силлиқ,
Жонсиз бу тош чиройли бунча?
Ғамли гулларини нечун битмишдир.
39
Ҳайдаб келаётир беозор шамол,
Кузакнинг пинҳона совуқ нафасин -
чумоли билади буни.
40
Туш кўрибман, даҳшатли бир туш.
Иблис ёлворармиш Яратганига:
“Инсоннинг макридан асрагин мени!”
41
Мучалинг ит экан,
мушук эмасдир меники –
нечун ёвмиз бир-биримизга?
42
Заъфарон куз –
шохларни тарк этар барглар,
ўлим даракчиси кабидир гўё.
43
Биров сўкди уни “ит эмган!” деб
адашди сўкғувчи нодон -
вафодор эмас-ку, у ахир?
44
“Чарчадим”, дейди юрак,
чарчаганмиш ақл ҳам –
сафардан дарак йўқ ҳануз.
45
Думни ликиллатиб олға кетмоқлик
фалсафаси эмиш балиқнинг
Инсон фалсафаси не ўлур алҳол?
46
Чироққа урилиб
ўлди парвона
синдирдилар уриб чироқни.
47
“Аузу биллаҳи минаш-шайтонир-рожийм”-
лаънати шайтоннинг шарридан сўради паноҳ
шайтонни тақалаб минволган кимса.
48
“Маза”дан “м” олиб ташласак –
бўлади – “аза”.
Азада кимга маза?
49
Ўғлининг йўлига кўз тика-тика
интизор она ҳам ўтди зорланиб,
сўнг ўғил шеър ёзди: “Улуғ зот!” дея.



Tohir Malik 02.02.2011 14:25

Шудринг томчилари
 
Цитата:

50
Руҳ ўла бошлар
гар узоқлашсанг
Раббинг илмидан.
51
Занглаган мияни кўрганмисан ҳеч?
Кўрмоқ истасанг –
илмсиз одамларга боқ.
52
“Хотин жафо, ит вафо” эмиш,
Ҳатто Ойда ҳам йўқ эмиш вафо.
Шундай деб ёзибди... бевафо шоир.
53
Ҳарфлар жамланса, бир сўз бўлади,
сўзлар бирлашганда англатар маъно –
қачон жумла бўлажакмиз биз?
54
Пул тўла чўнтак,
бўм-бўш юрак...
қизиқ масала.
55
Инглизча номани ўқитмоқ учун
изладинг тилмоч.
Аллоҳ мактубларин ўқийсан қачон?
56
Отдан тушса ҳам
тушмаганмиш эгардан.
Барибир эгарсиз кирар лаҳадга.
57
Демишки: “Дуо олма, доллар ол –
доллар олтин эмасму?”
Қиёматда асқотарми бу кейингиси.
58
“Айтган сўзим – хожам,
айтмаганим – қулим”.
Қулдор бўлмоқ афзалдир, афзал.
59
Аждаҳога айланиб қолар бўлсанг сен
қувона кўрма...
эрта-индин бошинг янчарлар.
60
Абри найсон тупроққа берди ҳаётни,
кузнинг совуқ ёмғири бермишдир мамот.
Бундай бўлмоқликдан асрасин Худо!
61
Қирқ туяга юк бўлар эмиш
хотиннинг макри
Эрда юз туянинг кучи-сабри бор.
62
Чок-чокидан сўкилди булут,
қудратидан қолмади асар.
Аҳилсизлик жабрин чеккан халқ каби.
63
Чап қўшнингда мол кўп, дунё кўп,
ўнг қўшнингда илм зиёда.
Ким бўладир Қиёматда сенга ҳамсоя.
64
Бугун уни енгмакчисан,
эртага буни.
Ўзингни енгсанг-чи аввал!
65
Ҳаққа бўлган ишончни дилга нақшлаб,
хизматини қилавер холис равишда.
Мукофот бўлур сенга ужмоҳларнинг кавсари.
66
Аёзда қақшаган гуноҳкор банда
озгина чидаса бас, сўнг...
исиниб олажак дўзах ўтида.
67
Эриб битди сариқ сумалак,
Қашшоқ бўлиб қолди қорли булутлар.
Қайларда изғийдир тартибсиз баҳор.
68
Виждонсиз юракни юлиб олгин-да,
Рентген нурларига сол ва ажабланма -
иблис кўзларини кўрганингда сен.
69
Ой ёритди туннинг бағрини
сўнг... булутга ем бўлди-ку у.
Вафосизга ишониб, алданиб қолди.
70
Қилич нола тортар,
қон тўкишни истамас зинҳор.
Уни эса чархларлар тинмай.
71
Бўрига айланиб қолар бўлсанг сен
сира ғам чекма.
Демак... чин мард экансан.
72
Ўлимдан нега қўрқасан, тентак?
Ўлим йўқлик эмасдир асло.
Дебочаси эрур боқий ҳаётнинг.
73
Иймон бўлмаса юракда,
юракда бўлмаса инсофу виждон ...
Юрак демагил, бир парча гўшт у.
74
Мансаб талашди, талашди обрў,
талаша-талаша топди буларни:
икки қулоч сурп, лаҳаддаги битта гувала.
75
Иймонсиз юракни
итга ташласанг,
ермикин ит бечора?
76
Чиройдан қисмади Худо, бойлик ҳам берди.
Унда ҳамма нарса бор...
ақлдан бошқа.


Tohir Malik 02.02.2011 14:30

Шудринг томчилари
 
Цитата:

77
Ҳақ жамолин кўрмоқлик Қиёматдадир.
Шундай бўлгани нақадар яхши!
Бузуқ назарлар тушмас пок узорига.
78
Эй кўзойнакли илон!
Заҳрингга ишониб кериласанми, лунжинг шишириб?
Сеникидан кучлироқдир дўстимнинг заҳри.
79
Отлар топганини
ер эмиш эшшак.
Заҳмат ила топган маъқулроқ.
80
Кўнгилсиз хаста кўнгилга не бўлар малҳам?
Озгина инсофу, озгина виждон,
қисқаси – иймон!
81
Жигар нола чекар эмиш...
Ажаб, нимадан?
Ҳаром луқмадан.
82
“Яшасин!!!” –дедик,
яшаса яшайверсин, майлига. Лекин...
адолатни юрмасин янчиб.
83
Севгини унутди аввал,
сўнг Тангрини унутди.
Оқибат унутди ўзин.
84
Сурати – шамсу қамар,
тил эса заҳар.
Не ажабдур ундан қочса бахт.
85
“Бозор”га “М” қўйсак, бўлади “Мозор”,
биттагина ҳарфдадир икки сўз фарқи.
Масофаси ундан-да яқин.
86
Кеча кечди маишат билан.
Дўзахда тиклади бу кеч ўзига
оловли бир кўшк.
87
Афсусланма, ялангоёқ кўмилдим, дея.
Пойабзалларингни Қиёматда кўрарсан яна:
босган ҳаром йўлларингга гувоҳдир улар.
88
Ҳаммаси ортда қолди:
мансаб, мулк ва санам.
Энди кутар: тобут, яна... жаҳаннам!
89
Сен ўлдинг
Нафсинг йиғлар зору зор:
“Вафоли қулимдан айрилдим”, дея.
90
Нур берса ҳамки Аллоҳ кўзингга
кўрмадинг ҳидоят қайда-ю, разолат қайда.
Оловларда қамашарми кўзларинг энди?
91
Аввал “Улуғ” дедилар,
сўнг эса:
“Суфраси қуруқ”.
92
Озга чидамадинг, қилмадинг сабр,
Кўпга қилмадинг шукр, совуравердинг
Оқибатни тамумдан изларсан энди.
93
Оғзин очганда сиғди бир олам
Юлдузларга етди, узатганда қўл
фақат... жаннатга ета олмади...
94
Тасаввур эт:
Осмонда булут йўқ, қуёш ҳам йўқдур.
Иймонсиз қалбингга ўхшаб қолди у.
95
Ўлим фожиами? Йўқ.
Фожиадир
иймон тарк этса сени.
96
Масжидга бошлайди бу қадам,
фахш саройига бошлар бошқаси.
Танлаш ҳукми сенга берилган.
97
Ука масжидда-ю, фисқ ботқоғида эмиш акаси.
Жаннат боғига сиғмайди, наҳот,
бир қоринга сиққанлар.
98
Сиғиб кетажакдир баҳайбат тоғ ҳам
миттигина бу қорачиққа.
Аъмол номасига сиғармикин гуноҳлар?
99
Ҳаққа сажда қилмоқликдан
уялмагин сен.
Дўзах қопқасидан ўтишдан уял.
100
Тун файзи – чириллайди чигиртка
Зикр этиб Тангри номини ва...
ҳимоя этмоқдадир биз – мардумларни.
101
Бузуқликдан баҳра олдинг,
яйраб кулдинг-у...
шайтонга ибодат қилиб қўйдинг сен.
102
Давр “қаҳрамони” сўзлар беомон:
1991 йилгача: “Босмачилар ортидан отганман кесак!”
1991 йилдан сўнг: “Қизилларга қарши отдим замбарак!”



Tohir Malik 02.02.2011 15:53

Шудринг томчилари
 
Цитата:

103
Арслон ўтирди ўрмон тахтига
ва саройга тўплади...
илон, тулки ва хангиларни.
104
Ёруғлик кўрганда қувон бинафша,
сўнг чекмагил дарду аламлар -
мол туёқлари янчиб ўтганда.
105
“Ватанни севмоқ - иймондардир”.
У ҳолда нима деб аталар
иймонсиз севги?
106
Машина сотиб олди
сотиб олди ҳатто самолёт.
Сотиб ололмади муҳаббатни.
107
Бахт надир – бойликмикин, айт,
Бойлик надир – вафоли бахтми,
синов жарлигидан ўта оларми?
108
Пул надир –
қулми ё хожа?
ози-қул, кўпи хожадир.
109
Чақармикин илон илонни?
Буниси мавҳумдир бизга. Аммо...
Дўстни дўст чақмоғи аниқ
110
Тўла бошлагач чўнтагинг пулга
Иблис эга чиқа бошлар
юраккинангга.
111
Замин уйқуда.
Тўфонлар босилди, тинди бўронлар.
ВАҚТ зийрак фақат.
112
Ечмоқ мушкул учта жумбоқни:
Бири – ўлим, яна бири само сирлари.
Аёл муҳаббати энг оғир жумбоқ.
113
Ақл билан юрак
дўст бўлган ондан
шайтон азобланиб, дод сола бошлар.
114
Тўсди булут осмон юзини,
эритиб юборди қорларни
қуёш, кўринмаса ҳам.
115
Даво йўқдур сира ҳам унга:
тупуриб қониқмай кичик ҳовузга,
сўнг бориб тупурди Оби замзамга.
116
Ойда доғ бор, юракларда кир.
Ой доғини мумкиндир ювмоқ.
Юракни покламоқ осон эмасдир.
117
Ҳаққа бўлган муҳаббат ўлар қай замон?
Ўлади...
ўлгач, қалбдаги иймон.
118
Бир олим қарармиш энди тарихга
бошқача кўзлари билан.
Нечта кўзи бор экан унинг?
119
Ибодат қилгани борар масжидга.
чойхона ғийбатидан олади лаззат.
Тарози палласининг қай бири оғир?
120
Ақлга сиғар ишми –
ит ила одамнинг дўст бўлмоқлиги?
Йўқ, вафосиздир уларнинг бири.
121
“Деҳқон бўлсанг – шудгор қил”,
Одам бўлсанг – бўлгин иймонли
ва охират уруғин эккин қалбингга.
122
У одамми ўзи,
билмайсан.
Ҳайвоний хисларга йўғрилган.
123
Фалончи қаср қурса ёнма ҳасаддан,
Сен охират қасрин қуравер
ва сенга қилсинлар ҳавас.
124
Давр ўзгарганин ҳисобга олиб,
кенгроқ фикрлашга аҳд қилган эмиш.
Тор ўзанга сиғарми уммоннинг суви?
125
Жаннатга кирилмас тахтиравонда
“Лимузин” ҳам асқотмас сира.
Амаллар қанотида кирилар унга.
126
Бугун кимга тўй, кимгадир аза?
Қиёматда ҳам бўлажак шундай:
кимга аза, кимга эса тўй!
127
Нималари ила фарқ этар Одам
Эшак деб аталмиш анов маҳлуқдан?
Ханграб юборар бири ўйлаб ўтирмай.
128
Улуғламоқ жоиз бу аёлингни.
Сен елкангда кўтариб юргин
Бошингга чиқиб олади ўзи.
129
Аста-секин ўлмоқликни
бу дунёда дейдилар –
ҳаёт!
130
У асли ёмон эмас,
чин эрур бу гап.
Ухлаганда бировга ёмонлик қилмас.



Текущее время: 21:55. Часовой пояс GMT +5.

Powered by vBulletin® Version 3.8.5
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd. Перевод: zCarot
OOO «Единый интегратор UZINFOCOM»