Сўз маъносига ўз имконим қадар доимо эътиборли бўлишга интилиб келаман. Шу жиҳатдан олганда бирор жойда араб ва ислом маъноларини бир қаторга қўймаганман дейишим мумкин. Сўз буюк нарса. Психологларнинг айтишича ҳар бир сўз инсон руҳигача сингиб боради. Шу жиҳатдан олганда, масалан, биз ўз будунларимизни, яъни ҳозирги Ўзбекистон давлатида қўлланилаётган гражданин маъносини берадиган атама билан айтиладиган, фуқаро... фақирларимизни, уларнинг ўзларига ўзларини ҳурмат қилишини ўргатишимиз анча қийин бўлишини мен бир кичик психолог сифатида айтишим мумкин. Энди масалага қайтадиган томон шундаки, сиз биргина ўқитувчини мукаммал биламан, Ленин мен учун мукаммал инсон эмас деяпсиз. (Лениндай дунёда тан олинадиган энг бўлмаганда бирорта мақола ёзингчи) Бу сиз учун. Мен фақат мен учун эмас, бутун инсоният учун ўз ўрнида қандайдир бир сабоқ қолдирган, ҳатто черков ёққан Геростратни ҳам сирли, ўзича бир мукаммал инсон деб биламан. У ҳам бу ишни бекорга қилмаган ахир. Достоевскийнинг Р. Раскольникови ҳам жиноятга кўра била қўл уришига қарамасдан у ҳам буюк инсон образи. У инсониятга савол қўяяпти. Нима учун Наполеонга одамларни ўлдириши мумкину менга мумкин эмас, деб. "Анал ҳақ" жумласининг муаллифига қандай қарайсиз? Қарабсизки, масала мен ва сиз ўйлагандан анча чуқурроқда ётипти. Биз инсоният вакиллари сифатида фалсафадаги агностиклар поғонасини аллақачон босиб ўтганлигимизни тан олишимиз керак. Кўзимни юмсам ёки мен ўлсам бутун олам йўқ, деган фалсафа ааалқачон орқада қолиб кетганини тан олайлик. Бугун КАК, яъни БАК, ишлаб турипти, инсоният клонлар яратаяпти, ИЎМ яратилаяпти, исломда аёллар суннати бекор қилинаяпти ва бошқалар. Яқинда бизнинг унверситетлардан бирининг бир домласи (мен учун энг ачинарли ҳолат, чунки у менинг миллатдошим, юртдошим ва ҳоказо) атом бомбасини ўйлаб топганларни "аҳмоқ" деди, бошқаси улар ҳақидаги бу сўзни тўғрилаганроқ бўлиб "фаросатсиз" деб атади. Русларда бир яхши гап бор, не надо наступать на грабли дважди. Менимча, бирор фикрни бошқаларга тушунтира олмадингизми, айниқса бу фикр биргина у одамда эмас, бошқаларда ҳам борми, демак одамларнинг фикрини эмас, ўз фикримизни таҳлил қилишга, иложи бўлса бу ҳақда чуқурроқ ўйлашга ўрганишимиз лозим. Шундагина жамият, айниқса биз ўзимиз тараққиётга, фикримизнинг ўсишига қараб қадам қўйган бўламиз. Акс ҳолда биз шахс сифатида, демак бизга ўхшаш шахслар йиғиндиси жамият ва миллат сифатида бошқалардан орқада қолиб кетаверамиз. Сиз шуни хоҳлайсизми??? Мен бундай бўлишини хоҳламайман ва бу йўналишда иложим борича ўз ҳиссамни қўшаман, деган умиддаман. Чунки менинг қонимда қандай қонлар оқаётганини сизга ва бошқаларга қайта қайта фалончиларни санаб ўтишга зарурат бўлмаса керак. Биз турк оламининг вакилларимиз....

Сиз ростдан ҳам диний мавзуларда бирорта масалага ойдинлик киришига ишонасизми? :)
Мени фикримча, дин соҳасида ҳамма берадиган маслаҳатини ўзининг қарашлари, эътиқодидан келиб чиқиб беради. Модераторлик ҳам худди шундай ёндашув билан олиб борилади. Қаерда ҳақиқату, қаерда ҳақорат бўлади ажратиш қийин. Ўзи энг ёмон кўрган мавзуим дин муҳокамаси, эътиқод ҳаммани юрагида.
ўз фикрингизда қолар экансиз муҳокома қилишу тортишишдан нима фойда? :)
Худди шу сабабли ҳам бундай бўлимдан маъно йўқ. 99 фоизга аминманки, қанча муҳокама қилинмасин, ҳамма ўз қарашларида қолади.

Bu dunyoda odamdan aziz narsa yo'q aslida.
Bir kun onam, bir parcha taxtadan yasalgan stulchani ko'rsatib:"Shu oddiy taxta ham insondan uzoq yashaydi", - deyishgandilar.
O'tgan kuni uyimizda suv krani ishlamasdan, uzoqroqdagi joydan suv olgani ketayotsam bir qo'shnim biznikidan olavering, odamdan aziz bo'libdimi suv, degandi.
Kecha o'sha qo'shnim olamdan o'tibdi, tobutini ko'tarib ketyapman-u, o'tgan kungi gapi hayolimda.
Yuz yil yashaymizmi,yuzdan oshamizmi, baribir bir kun hamma bu dunyodan o’tadi.
Shundan kelib chiqib juda ko’p insonlar o’zi tanlagan dinga e’tiqod qilishadilar. Baribir umr chegaralangan, bir kun bu dunyodan o’tganda savol-javob vaqti kelganda qiynalmay deganlar o’z e’tiqodi bo’yicha u duynyoga ham tayyorgarlik ko’rishadi.
To’g’risi ziyolilarimiz degan insonlarimiz ham ba’zan din bo’yicha berilgan savollarga oddiy javob berolmay qolishadi. Sababi din to’g’risida yetarli ma’lumotga ega emas. Yoshlar ibrat oladigan asosiy ziyoli insolar din haqida chalasavod bo’lsa, yoshlar ongida e’tiqod degan bo’limida bo’shliq hosil bo’ladi.
Menimcha ruschada xristian va boshqa dinlar haqida,o'zbekchada islom dini haqida bo'lim ochsa bo'ladi.
Moderator nazorat qilib turadi. Aql o'rgatish ma'nosida emas, fikr almashish ma'nosida ochilsa yaxshi bo'ladi.

Дин, эътиқод одамларнинг қалбларида бўлади, деб уни қалбнинг энг чуқур жойларига жойлаб, умуман кўринмайдиган қилиб, кўмиб қўйиш тўғри эмас...

Диний масалалар ҳақида гап кетганда бироз бўлсада толерант бўлсак ёмон бўлмайди... дин ҳақида гапириш жиноят эмас-ку... Виждон эркинлиги қонун билан кафолатланган... Диний мавзуларда уруш-жанжал чиқиб кетишини баҳона қилиш унчалик ҳам тўғри эмас... жанжал чиқса ислоҳ қилса бўлади... хато қилса тўғирлаш мумкин ва ҳк.

Диний экстремизм, терроризм, радикализмларнинг илдизлари айнан динимизни яхши билмаслигимизда эмасми..?

Бир тамондан эса турли хил миссионерлар, секталар ҳаракати... Улар турли тарафдан Ватанга, Миллатга, Динга ҳамла қилиб ётибди... Янги бўлимда уларга қарши туриш, уларнинг тўрларига тушиб қолмаслик бўйича тажрибалар, маслаҳатлар алмашиб туриш нега мумкин эмас...?

Бир тарафдан поп-маданият... даҳрийлик... ва бошқа-бошқа турли туман миллатга ёт мафкуралар...

Менимча кўпчилик бундай бўлим очилишига қарши эмас... бир иккитаси қарши бўлса, майли улар янги бўлимга кирмай қўя қолишади... : )

Форумда диний бўлим очиш фикрига қўшилмайман. Сиз яхшигина бир мавзу бошласангиз иккитаси келиб троллни бошлайди. Кейин жанжал чиқади. Керакми шу Сизга? Форум аудиторияси диний бўлимни қабул қилолмайди. Диндан сўз бошланганда сразу террориздан баҳс бошланади. Бундай жанжалнинг уясини модераторларга ҳам, администраторларга ҳам, менга ҳам кераги йўқ. Исломни террорнинг синоними деб ҳисоблайдинган форумдошлар ҳам анчагина. Мактабларда дин ҳақида маълумот берадиган фан ҳақидаги баҳс кетганда сразу намангандаги воқеалар ҳақида жанжал бошланган эди. Шунинг учун бундай бўлим юфорумга умуман керак эмас.
ПС: Албатта булар менинг шахсий фикрим. Тўғри Ўзбекистонда виждон эркинлиги кафолатланган, лекин диний қарашлар мажбуран сингдирилишига ҳам йўл қўйилмайди (форумда кимдир диний қарашларни мажбуран сингдиради деган маънода тушунманглар). Диний маълумотга эҳтиёж сезган форумдошлар ўзига керакли маълумотни топа оладилар деб ўйлайман. Жудаям тополмай қолса АбуМуслим акага ЛС орқали мурожаат қилинса эътиборсиз қолдирмасалар керак.

Кимнинг қалбида нима тўғри, нима нотўғри эканлиги ўша кишининг ўз диний эътиқодини қалбининг қаерига жойлаштириши унинг ўз ихтиёри. Бу масала сиз ва бизга маслаҳат қилинмайди. Бу шахснинг ўз ихтиёрида.

Яхши чақириқ. Биз диний ёки исломий давлат эмас. Шунинг учун ҳар хилдаги секталар ва мазҳаблар улар қачонки давлатимиз сиёсатига қарши бўлмаган ҳолда эркиндир. Шунинг учун у воҳҳобийми, каззобийми, миссионерми, агар бизнинг давлатимизга қарши бўлмаса эркиндир. Диний, мазҳабий ва бошқа масалаларда диний йўналиш, динлар, мазҳаблар ўз курашларини ўзлари ва ўз саҳифаларида олиб боришгани яхши. Бу ўринда давлатимиз манфаати билан алоҳида бир дин ёки бир кишининг манфаатини аралаштирмаслик керак.

Уларнинг жиноий, давлатга қарши ҳаракатларини қонун доирасида, дин доирасида эмас, қайтариб айтаман, қонун доирасида ноқонуний ҳаракатларини аниқ кўрсатинг. Шунда улар билан керакли давлат арбоблари ва ташкилотлари кураш олиб боради. Бу курашга ижозат сизга ва менга берилмаган. Демак биз бу тўғрида фақат ва фақат керакли органларга мурожаат қилишимиз мумкин ва ўз ўзимиздан курашга чиқишга ҳаққимиз йўқ.

Поп маданият ва даҳрийлик давлатга қарши деган бандлар конституциямизда йўқ, агар улар давлатимизнинг маълум манфаатларига зарар келтирмаса ва бу ҳолат суд орқали аниқланмаган бўлса.

Бундай бўлим очилишига ҳеч ким қарши эмас. Аммо бундай бўлимни бирор дин тарғибот бўлимига, бошқаларни ноқонуний қоралаш бўлимига айлантириб олишга масалан мен қаршиман.

Бир умр бировга индамай, намоз ўқиб ўтган колхозчи аммамни сўнгги йўлига кузатиш насиб этганида дафн маросимига тумонат одамлар келганини кўриб, ҳавас қилган эдим, эътиқоди мустаҳкам, тақводор бўлиб ўтди, деб. Бир умр одамлар дардини даволаб ўтган тиббиёт фанлари доктори, инсон ошқозонини ипидан игнасига қадар қадар ўрганиб чиққан, адашмасам, бирор маротаба намоз ўқимаган қариндошим ўтгани, дафн маросимига минг-минглаб одамлар келганини эшитиб, ичим роса оғриган эди, шундай шахс дунёдан ўтибди деб. Айтмоқчиманки, инсон, авваламбор, ўз виждони, бурчи олдида ҳалол-пок, халқига садоқат-ла хизмат қилмоғи даркор. Баъзи бир шахсларнинг товонини кўкрагига уриб, диндорлигини ҳаммага кўз-кўз қилганини кўриб, ҳар хаёлга бораман.

Фикр эркинлиги яхши нарса...


бошқа мавзларда ҳам, яъни "диний" бўлмаган мавзуларда ҳам тролллар бор, аммо шу нарсани рўкач қилиб ўша бўлимлар ёпиб қўйилаётгани йўқ-ку...

Бировларнинг хатоси бўйича яшаш ёки бировларнинг дегани билан ҳаракат қилиш ҳам тўғри эмас...

бу ҳаётда (юфорумда) қандай акс этади...


Албатта...

назаримда масалани жуда қийинлаштириб юбораётгандексиз... бу форумда жуда кўп масалалар бўйича бахс ва мунозаралари бўлиб туради... ва барчасида дарҳол "тегишли" ва керакли компитент орган ва ташкилотлар ҳал қилсин дейилмайди-ку...

Албатта масаланинг ўзига яраша нозик тарафлари бор... бироқ муаммолардан чўчимасдан бир ҳаракат қилиб кўрса бўлади...

Масалан бу бўлим ёпиқ бўлади... уруш-жанжалга мойил бўлмаган юзерлар аъзо қилинади : ) ва хк..ларга ўхшаш бир бўлимда иштирок этиш механизмини ишлаб чиқилса ёмон бўлмаса керак...

"...яна билмадим..." (шум бола кино фильмидан)

Ҳалоллик, садоқатларни ўйлайдиган, биладиган виждон, бурчни қандай шакллантирса бўлади, мисол учун юфорум бунинг учун нима қилиб бера олади...?

Албатта, хўжакўрсин, риё ва шунга ўхшаш иллатлар динини яхши билмайдиган, бироқ ўзини диндор ҳисоблаб, ўзини шундай кўрсатмоқчи бўлганлар орасида жуда кўп...

"Diniy ekstrimizm va fundamentalizmga qarshi kurashish" maxsus kursida o'qiyotgan edik O'zi aslida chala bilimga ega kursdoshim, faqat ishchi dasturi bo'yicha ma'lumotga ega o'qituvchimizga, qattiq qarshi chiqib qoldi.
Aksiga olib kursdoshlarim ham faqat uni din haqida yaxshi biladi deb o'ylashar edi. Butun kurs oldida o'zini chala-chala bilgan narsalarini aytib o'qituvchini o'zicha "mot" qila boshladi. Aslida o'qituvchi ma'ruzasi juda to'g'ri edi.
Men mavzuga avvaldan tayyorlanib kelganim uchun, kursdoshimga 1 ta savol berdim. Javob topolmay endi menga "tashlanish"ga o'tdi.
Men aytganimdek darsga tayyorgarlik ko'rib kelganim uchun aniq bilar edim, o'qituvchimiz aytgan gap to'g'ri va uni to'g'riligini isbotini kursdoshimga aytdim. U hamon tan olmas edi. Shunda men unga yana bitta savol berdim:

"Ho'p sen menga va o'qituvchimizga nisbatan din haqida yaxshi bilimga ega bo'lsang, hozirgina aytgan hadisingni al-Buhoriydan deding, menga Imom al-Buhoriyning to'liq ismini aytchi, qachon tug'ilgan u kishi?"
(Aslida Muhammad(S.A.V.) tug'ilgan yillarini so'ramoqchi edim, bilmasdan sharmandasi chiqib, shartta kelib do'pposlab ketmasin dedim)

Kutganimdek javob topolmadi, shunda tushuna boshladi u o'zining xatosini.
Ya'ni u dindorman deb ko'ksiga ursada, o'qituvchimiz kabi aslida hech narsadan habari yo'q edi.
O'sha holatda ko'cha-kuyda eshitgan chala fikrlarga tayangan kursdoshim ham,darsga tayyorgarliksiz kelgani natijasida to'g'ri ma'lumotni asoslab berolmagan o'qituvchimiz ham aybdor edi.
Darsga tayyorgarlik ko'rib kelganimga qaramasdan, dars boshidan faol qatnashmasdan men ham xato qilganman deb o'ylayman. Agar men dars boshida faolroq bo'lganimda va e'tiborsiz bo'lmasdan fiqhiy mazhab va aqidaviy mazhab farqini avvalroq aytganimda darsda janjal bo'lmas edi.

Sizlarchi, sizlar hayotda shunday holga tushib qolganda ziyoli inson sifatida namoyon bo'lishingiz uchun bu haqida bilimga egamsizlar?
Bunday bo'lim ochilmasa ham mayli, lekin ziyoliman degan inson, davlatni ishida ishlab, davlatni yuzi bo'lganlar ayniqsa ko'chada yurganlardan ko'ra ko'proq narsani bilishlari kerak, din haqida ham, uni niqob qilganlar haqida ham.
"O'zbekiston XXI asr bo'sag'asida:Havfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari" asarini o'qib chiqishingizni tavsiya etaman.
Mahmud Jurat akamizga. Konstitutsiyada soliq stavkalari ham aniq qilib ko'rsatilmagan, u bosh qomus, boshqa qonunlar bor unga asoslangan.