uForum.uz

uForum.uz (https://uforum.uz/index.php)
-   Ижод хусусида сўз (https://uforum.uz/forumdisplay.php?f=463)
-   -   Озод инсон изтиробларини акс эттирган адиб, публицист, адабиётшунос: Хуршид Дустмухаммад (https://uforum.uz/showthread.php?t=7180)

Xurshid Dustmuhammad 11.12.2008 16:10

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 160932)
Оламнинг бир бутун ва яхлитлигига ишонмасак, Осмон ва Ер ушбу бутунликнинг икки ажралмас палласи эканлигини тан олмаск, Мутлак мувозанат хикматини тушуниш ва эътироф этиш кийин. Куръони Каримнинг бир оятида "Барча нарса Унинг хузурида улчовлидир..."деган ояти карима бор.
Жуда жун мисолни келтирадиган булсак, одам мувозанатини саклай олмаса икки оёкли коматини тик тутиб туролмайди. Мувозанатсиз куш парвоз кила олмайди. Мувозанат конунияти бузилса хатто турт оёкли хайвон хам кадам босолмайди.
Кумурскадан тортиб то чексиз оламий жараёнлар мавжудлигини таъмин этувчи мислсиз куч-мувозанат!
Мутлак мувозанат хакидаги фикрларингиз...

Олам яралган биринчи лахзалардаёк уни халокатдан асровчи мувозанатни хам яратишга киришилган. Эътибор берсак, табиатда кечадиган хар кандай катта-кичик ходиса Мутлак мувозанатни саклашга хизмат килади. Тасаввур килинг: Ой ёки Куёш Аллох таоло уларнинг зиммасига юклаган буюк миссияни адо этишдан зарра чекинса ёки курраи заминимиз уз уки атрофида айланишни "истамай" колса, окибати нима кечади?
Жавоби аён.
Фикри ожизимизча, инсон-Мутлак мувозанат бардавомлигини саклаш йулидаги Парвардигори оламнинг бемисл кашфиётидир.
Узингизга савол берайлик: бу ёруг олам учун инсон кавмининг нима зарурати бор?
"Зарриёт" сурасида келадиган "Хар бир нарсани жуфт килиб яратдик"(49-оят) деган хикматдан келиб чикилса, жуфти булмаган нарса ё тушунчанинг узи йук. Энг оддий яхши-ёмон, ок-корадан тортиб Еру Осмонгача жуфт килиб яратилган. "Яккалик Худога ярашур" деган гап хам бошка жамики нарсанинг жуфти борлигидан далолат беради.
Хаёлга пича эрк берсак, дунё яралган илк лахзалардаёк жуфтлик тартиботи мукаммал даражада яратиб улгурилмаган. Лоакал инсон бошка жондорлардан кейин, шунда хам аввал эркак-Одам Ато, сунгра унинг кобиргасидан аёл - Момо Хаво яратилганини назарда тутайлик.
Демак, Олам пайдо булган дастлабки вактларда фалакиёт билан замин-икки кутб орасидаги мувозанатда кандайдир кемтиклик хукм сурган. Бошкача айтганда, Замин Самога нисбатан жуфтлик вазифасини тула утай олмаган.

Masud Mahsudov 11.12.2008 16:13

Assalamu alaykum, Xurshid aka... Avvalambor forumimizga xush kelibsiz

Цитата:

Сообщение от Xurshid Dustmuhammad (Сообщение 160804)
Мустакиллик бизга ана шу бемисл мархаматни кайтариб берди. Хар бир инсонга бу ёруг оламнинг энг олий хакикатларини англаб етиши учун имкон яратди. Хаётнинг энг олий хикматларини белгилаб яшай олмай яшаш накадар аянчли эканини, зуравон ва ёлгон хакикатларга алданиб умр совуриш накадар кечирилмас фожиаларга олиб келиши мумкинлигини намоён этди.

Ya'ni, Mustaqillikka qadar yozuvchi/shoirlarda bugunchalik erkinlik yo'qmidi?... Siz erkinlik deb aytayotgan, aslida esa nisbiy tushuncha bo'lgan chegaralanishlar hamma davrga ham xos emasmikin?...

Savol: Bugungi kunda nega yengil-yelpi asarlarning yomg'irdan keyin chiqqan qo'ziqorindek chiqib ketishiga yo'l qo'yilayapti? Yozuvchilar uyushmasida kitobxonlarga taqdim etilayotgan asarlarni ko'rib chiqish yuzasidan biror qo'mita faoliyat yuritadimi?

Husen 11.12.2008 16:29

Цитата:

Сообщение от Masud Mahsudov (Сообщение 160952)
Bugungi kunda nega yengil-yelpi asarlarning yomg'irdan keyin chiqqan qo'ziqorindek chiqib ketishiga yo'l qo'yilayapti?

Бунда халқимиз ҳурматини қозонган ёзувчи адибларимизнинг ўзларининг ҳам тузукина ҳиссалари борга ўхшайди. Масалан, бир курсдошимиз бир куни томдан тараша тушгандек, "қиссам чоп этилди" дея китобини дарсга олиб келиб ҳаммага тарқата бошлади. Биз эса унинг қисса ёзишга лойиқ даражада истеъдоди борлигидан бехабар эканмиз. Кейинчалик, сирини сезиб қолдик - қиссани катта пул эвазига мен ҳурмат қилган ёзувчиларимиздан бири ёзиб берган экан.
Яна бир ёзувчи бутунлай бошқа бир тахаллус билан ҳар куни у ёки бу сариқ матбуот сахифаларида хикоялари билан пайдо бўлади. Беихтиёр хикоя ишлаб чиқарувчи фабрика дейсиз...
Аммо, ўз тахаллуси билан эълон қиладиган асарларини булар билан солиштирсанггиз, ўз тахаллусидаги асарларнинг савияси анча юқори эканлигига гувоҳ бўласиз.
Аксарият, ёзувчиларимиз эса сариқ матбуот нашрларига сармоя киритиб, даромад ҳам қилмоқдалар. Суҳбатдошимиз ҳам ушбу мулоҳозаларга қўшиладиларми?

Nigora Umarova 11.12.2008 16:41

Mas'udbek va Husan Tangriyev !
Adibimiz yuqoridagi savolimga javob berib bo'lsalar-da, keyin sizlar ko'tarib chiqqan muammo haqida fikr yuritsak...
Bo'lmasam suhbatimizda savol va javoblar o'rtasida uzviy bog'lanish bo'lmaydi.

Nigora Umarova 11.12.2008 17:23

Тасаввуф адабиётида "Инсон фаришта ва хайвон уртасидаги мавжудотдир. Хохласа фариштадек пок, хохласа хайвондек онгсиз булиши мумкин" дейилган. Инсон онги ва тафаккури ила узга мавжудотлардан фарк килувчи жонзотдир..
Сизнинг тасаввурингизда инсон ким: чексиз олам багридаги гоятда кичик заррами ёки...?

Xurshid Dustmuhammad 11.12.2008 17:44

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 161032)
Тасаввуф адабиётида "Инсон фаришта ва хайвон уртасидаги мавжудотдир. Хохласа фариштадек пок, хохласа хайвондек онгсиз булиши мумкин" дейилган. Инсон онги ва тафаккури ила узга мавжудотлардан фарк килувчи жонзотдир..
Сизнинг тасаввурингизда инсон ким: чексиз олам багридаги гоятда кичик заррами ёки...?

Одамнинг асли кандай мавжудот экани хакида бош котирмаган бирорта донишманд булмаган, яшашдан максад нима деган саволга жавоб изламаган оддий одамлар хам кам. Кизик, бундай жумбоклар жавобини беихтиёр ташкаридан-теварак-атрофимиздан, утмишдан... коинотдан излаётганимизни сезмай коламиз. Огир уйга чумган лахзаларда оёгимиз остидаги замин каърига ёки самовий кенгликларга термиламиз. Гуё шу билан барча мохиятни тула англаб етмокчидек буламиз.
Аслида эса инсон-чексиз Олам багридаги гоятда кичик зарра, унинг билагонлиги эса бу Олам мураккаблиги олдида хеч нарса. Мантикан ёндошсак, Оламни англамок учун Оламнинг узи кадар камровли акл-идрок керак.
Бирок инсоннинг табиати шундай яралганки, у узининг киска умри мобайнида муттасил билишга интилади, кашфиёт йулларини излайди. Кашфиёт жараёни шу кадар рохат ва хузурбахшки, хакикатнинг жамолини куриш истагидаги калб ва шуур сохиби бу йулда хеч кандай машаккатдан кайтмайди. Хакикатнинг жозибаси тинмай узига чорлайди, халоватингизни угирлайди, лекин унга сари неча маофа якинлашсангиз у сздан шунча масофа узоклашади, гирромлик килсангиз-устингиздан кулади, зуравонлик килсангиз-гойиб булади...
Нима, одам кандайдир куринмас куч кулида уйинчокми, У шу кадар увол махлукми? Унинг саъй-харакатлари шунчалар бесамарми?..
Уйинчок ва увол махлукка айланиб колмаслик, бесамарликдан самар топиш учун хам одам УЗ хакикатларини узи учун белгилаб олмоги лозим. Оддам узининг гап-сузи, фикр-мулохазалари, яшаш тарзи узгалар учун фойдали эканини билишининг узи улкан саодат. Ана шу саодатнинг узи бандасини юкорида баён этилган улкан хакикатларга якинлаштиради, одамни ана шу хакикатларнинг фаол "аъзоси"га айлантиради. Барча фазилатларимиз жамланиб зарра булса-да наф келтиради.

Nigora Umarova 11.12.2008 18:05

Цитата:


Хуршид Набиевич Дўстмухамедов

https://img.uforum.uz/images/6434277.jpg

Хуршид Набиевич Дўстмухамедов, 1951 йил 8 январда Тошкент шахрида хунарманд зиёли оиласида тугилган.
Ўрта мактабни тугатгач, 1968-1973 йилларда ТошДУ журналистика факультетида тахсил олди. 1973 йилдан Ўзбекистон ССР “Фан” нашриётида, “Фан ва турмуш” журналида ишлади.
1984-1986 йиллар “Кишлок хакикати” газетасида мухбирлик килди.
1986-1995 йилларда “Ёш куч” журналида бўлим мухаррири, бош мухаррир ўринбосари, бош мухаррир лавозимларида, 1995-1997 йилларда Ўзбекистон Республикаси Президенти девонида фаолият юритди.
1997-2004 йилларда Ўзбекистон оммавий ахборот воситаларини демократлаштириш ва кўллаб-кувватлаш жамгармасида хамраис, 1997-2002 йилларда “Хуррият” газетасида бош мухаррир, 2004 йил март ойида Ўзбекистон журналистлари ижодий уюшмаси раис ўринбосари бўлди.
2005-2008 йилларда Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Конунчилик палатаси Ахборот ва коммуникация технологиялари масалалари кўмитаси раиси.
2007 йил июль ойидан Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Конунчилик палатаси Спикерининг ўринбосари лавозимида фаолият юритмокда.
1997 йил Биринчи чакирик Олий Мажлис депутати, 1999 йил Иккинчи чакирик Олий Мажлис депутати, 2004 йил Олий Мажлис Конунчилик палатаси депутати бўлиб сайланди.
1995 йилдан ЎзМТДП аъзоси. Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси аъзоси. Хикоя, кисса, романлари китоб холида нашр этилган. “Чаёнгул” бадиий фильми сценарий муаллифи.
Ўтган асрнинг 70-йиллари ўрталаридан илмий тадкикот ишлари билан шугулланади. 1995 йили “Ўзбек хикоячилигида бадиий тафаккур эволюцияси” мавзуидаги номзодлик диссертациясини ёклади.
2008 йил “Журналистнинг касб одоби муаммолари: назарий-методологик тахлил (мустакиллик даври ўзбек матбуоти фаолияти мисолида 1991-2008 йиллар)” мавзуидаги докторлик диссертациясини химоя килди.
“Шухрат” медали, “Дўстлик” ордени (2006) билан такдирланди.
Оилали, икки нафар фарзанди бор.

Xurshid Dustmuhammad 15.12.2008 15:41

Цитата:

Сообщение от Husen Tangriyev (Сообщение 160803)
Ижод ахлининг бошкарув тизимида, қисқаси сиёсатда фаолият юритишини шахсан ўзингиз қандай қабул қиласиз?
Чунки, сиёсат ва ижод назаримда, бир-бирига қарама қарши бўлган манфий ва мусбат қутбларни эслатади.
Ижодкор саройда эмас, халқни орасида юргани маъқул эмасми?

Бу – азалий савол. Уни баъзан, “шох ва шоир”, “шох ва дарвеш” кабилида хам ифодалашган. Тўгри, сиёсат билан бадиий ижод табиатан бир-биридан йирок тушунчалар. Бу йироклик нимада кўринади? Хаёт, одамлар, муносабатлар, вокеа-ходисалар хакида сиёсатнинг ўз мезон ва ўлчамлари бор, бадиий ижоднинг ўз мезон ва ўлчамлари бор. Аксарият холларда ана шу икки кутб максадлари ва нуктаи назарларини аралаштириб юборамиз-да, нотўгри ва асоссиз хулосалар чикарамиз, тушунмовчиликлар келиб чикади, бошимиз котади. Вахоланки, уларнинг хар биридан ўз жойида, ўз талабларидан келиб чикиб иш тутилса, олам гулистон!
Ижодкор саройда эмас, халкнинг орасида юриши маъкуллиги хакида. Кечирасиз, саройда кимлар ишлайди, кимлар фаолият юритади? Шу халк вакиллари эмасми? Улар хам ўз халкимизнинг бир кисми эмасми? Колаверса, саройда юрган мансабдорнинг кенг халк оммасидан узоклашиб кетиш-кетмаслиги унинг виждонига, ундаги адолат туйгусига боглик. У истаган вактда кўчага чикиши, оддий одамлар окимига кўшилиб кетиши, ўша мухитда нафас олиб, ўша мухит “об-хавоси”дан бохабар бўлиши катта муаммо эмас. Шахсан ўзимга келсак, юкори идоралар оламини билиб-билмай калам тебратиб юраверганимда кўплаб хаётий хакикатлардан бебахра ўтиб кетган бўлар эдим деб хисоблайман.

Xurshid Dustmuhammad 15.12.2008 15:51

Цитата:

Сообщение от Masud Mahsudov (Сообщение 160952)
Assalamu alaykum, Xurshid aka... Avvalambor forumimizga xush kelibsiz

Ya'ni, Mustaqillikka qadar yozuvchi, shoirlarda bugunchalik erkinlik yo'qmidi?... Siz erkinlik deb aytayotgan, aslida esa nisbiy tushuncha bo'lgan chegaralanishlar hamma davrga ham xos emasmikin?...

Savol: Bugungi kunda nega yengil-yelpi asarlarning yomg'irdan keyin chiqqan qo'ziqorindek chiqib ketishiga yo'l qo'yilayapti? Yozuvchilar uyushmasida kitobxonlarga taqdim etilayotgan asarlarni ko'rib chiqish yuzasidan biror qo'mita faoliyat yuritadimi?

Ваалайкум ассалом Масъудбек!
Авваламбор форумда сиз каби эркин фикрловчи ва халкининг маънавиятини уйловчи ёшлар борлигини куриб кувондим.

Саволингизга берадиган жавобим куйидагичадир:

Бу хам демократиянинг шарофати. Бировнинг кўлидаги каламни тортиб олишга хеч кимнинг хакки йўк. Эркин бозор муносабатларининг яхши-ёмон томонлари кўп. Унинг одамларнинг хохиш-иродасига бўйсунмайдиган табиий жихатлари хам талайгина. Давлатимиз рахбари жуда топиб айтди – “оммавий маданият”! Эркин бозор дунёсида юксак санъат намуналарини кадрига етадиган катлам хеч качон йўколиб кетмаганидек, оммабоп асарлар ихлосмандлари хамиша нисбатан кўпчиликни ташкил этаверади. Бу – бир. Иккинчидан, жиддий ва юксак “проба”даги асарларга таклид килиш, улардан ўрганиш оммабоп асар ижодкорларига таклид килишдан кўра анча-мунча мушкул. Учинчидан – оммабоп дегани ўз номи билан харидори кўп дегани. Яъни, моддий манфаат орттириш имконияти дегани.
Айтмокчиманки, оммабоп асарлар яратишнинг реал жозибаси унча-мунча одамнинг бошини айлантириб кўяди.
Хўш, бу мулохазалардан кандай хулоса чикади?
Фикримча, бу – биринчи навбатда дид муаммоси! Кишиларнинг бадиий диди билан боглик муаммо! Енгил-елпи асарлар кўзикориндек урчиб кетишига качон бархам берилади? Халк орасида ўшандай асарларни сотиб оладиган, ўкийдиганларнинг сони камайганда!
Бу – зиёлиларимизни, ижодкорларимизни, бутун жамоатчилигимизни жиддий ўйлантирадиган огир савдолардан бири!

Nigora Umarova 15.12.2008 15:57

Булимимизнинг хар бир иштирокчи ижодкорига бериладиган мухтарам форумдошимизнинг анъанавий саволлари бор.
Цитата:

Хаётда нимадан куркасиз?


Текущее время: 10:25. Часовой пояс GMT +5.

Powered by vBulletin® Version 3.8.5
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd. Перевод: zCarot
OOO «Единый интегратор UZINFOCOM»