Яхши савол.
Назаримда бунга бир неча нарса сабаб.
Биринчидан чоп этилаётган китоблар сони кам, сифати эса паст. Мисол тарикасида Узбекистонда бир йилда 1000 га якин номда китоб чоп этилса, Европанинг баъзи мамлакаталарида, бир кунда 2000 мингта китоб нашр этилади ...
Ёшлар чет эл китобларини укимайди, бу учун таржимонлар армияси китобларни таржима килиши керак ва жахон адабиётининг энг яхши асарларини мактаб дарсликларига (хрестоматия сифатида) киритиш керак.
Ёзувчиларимиз уз устида купрок ишлашлари керак. Яъни бир асарни ёзиш учун тарихни урганиш керак.
Ёшлар китоб укийди агар у кизик булса, Гарри Потерми ёки бошкаси. Ва албатта оилада ва мактабда китобга эътибор катта булиши керак.
Бу хали масаланинг факат бир тарафи ...

Assalomu alaykum

Chop etilib bo'lgan asarlarimizni o'qishsa ham katta gap... Kutubxonlar to'la kitob, a'zo bo'lishsa, bemalol o'qish imkoniyati bor. Lekin unday qilmay qo'yishdi yoshlarimiz...


Tarjimonlarning rag'batlantirish darajasi qay ahvolda, avvalombor mana shunga e'tibor qaratish kerak emasmikin? Yaxshi, tajribali tarjimonlarni bilaman, ko'p suhbatida bo'lganman. Gaplaridan shuni angladimki, ularni moddiy va ma'naviy qo'llab turmasak, tarjimaga qo'l urishmaydi, urisholmaydi...


Fikrimcha, yozuvchilik maktabimizni takomillashtirishimiz kerak, o'zbek filologiyasi, jurnalistika fakultetlariga xalq yozuvchilarimizni jalb qilishimiz kerak, talabalarda bunga qiziqish uyg'ota bilishimiz kerak...

Umuman olganda esa, "nega kitob o'qimay qo'ydik?" degan savolga "yoshlarimiz ma'naviyatini nega o'yalamay qo'ydik?", "Nega oila tarbiyasida badiiy adabiyot o'rni deyarli yo'q?", "Nega seriallarga o'rganib qoldik?", "Nega dinimizni o'rganishga e'tibor past?", "Nega maktablarda adabiyot to'garaklari tashkil qilinmay qo'ydi?"... degan minglab savollar bilan javob berish kerakmikin, deb o'ylanib qoladi kishi...

Bizda Oliy adabiyot kursi bo'lardi.. Keyinchalik shu ham yopilibdi deb eshitdim. Shu rostmikan.

Lekin filologiya fakultetida hamisha yozuvchi shoirlar bilan uchrashuvlar bo'lib turadi. San'at olamidagi taniqli aktyor, kinorejissorlar bilan ham. Bular menda katta taassurotlar qoldirgan. Mana shunday uchrashuvlarning davomiyligi haqiqatan yaxshi samara beradi bizlar uchun.

To'garak deyapsiz, lekin ko'pgina maktab o'quvchilari subbotniklardan bo'shamaydi. Ba'zan o'qishdan tashqari o'quvchilarni hasharga jalb etib, mehnatga o'rgatgan yaxshi, ammo dars hisobiga olib chiqib ko'cha supurtirish yaxshi emas menimcha. Darsga qiziqishning yo'qolib borayotganining asosiy sabablaridan biri ham shu deb o'ylayman. Subbotnikka chiqqisi kelmagan o'quvchi keyin dars qoldira boshlaydi. Ta'lim ikkinchi darajali bo'lib qoladi. Kitob o'qimaslik shundan boshlanadi keyin. (IMXO)

Shuhrat aka,
yuqoridagi gapingizga batafsilroq izoh bera olasizmi? Dunyoda kitobxonlik madaniyati yangidan avj olayotganini aynan qayerda ko'ryapsiz, kitobxonlikning avvalgi madaniyati bilan ushbi yangidan avj olayotgani orasidagi farq nimada?
Qanaqa kitob yarmarkalari, ko'rgazmalarini nazarda tutyapsiz?
Yuqoridagi gapingiz menda qandaydir mavhum bir taassurot qoldirgani uchun shu savolni berdim. Oldindan rahmat.

Men 2-kurs bakalavr paytimda bizda ham kitoblar yarmarkasi bo'lgan edi. G'afur G'ulom nashriyoti tashkil qilgan bo'lib, o'sha kuni ancha kitoblarni o'z narxida sotib olgan edik. Bunda ko'pgina adiblarimizdan P. Qodirov, M. Ali, H. Xudoyberdiyeva domlalar kelishgan va O'zMU talabalari bilan uchrashuv o'tkazishgan edi. Lekin bu kichik doirada bo'lgan edi. Bittagina universitet miqyosida.
Eronda esa har yili bir marta kitoblar konferensiyasi bo'lib turishidan xabarim bor. Nashriyotga alohida e'tibor qaratilgan. Shu sabab ko'pchilik kitobga ham qiziqadi. Birinchi galda shu meni xayolimga kelgan edi domlani gaplaridan.

Бу борада маъмур Timur Salikhovга мурожаат қилинг.

Гапингизга юз фоиз кушиламан. Факат бир нарсани кушмокчиман. Китобхонлар кизиккан асарлар тиражи нимагадир паст. Масалан мен уч ой мобайнида Дадахон Нурийнинг "Никобсиз Америка" асарини хеч бир китоб дуконидан, ёки кутубхонада тополганим ёк.
Зато беъмани, маноси ёк китоблар тикилиб ётибди.
Сизга илтимос, Дадахон Нурийнинг китобини электон кутубхонага кушилса.
Олдиндан рахмат сизга.

Оффтоп:

Анонс килишлари буйича, бу китоб устида отахон 20 йил иш юритганлар.

Бу вақтинчалик ҳолат. Одамнинг ташвиши камайиб, қорни тўйганидан кейин бекорчиликдан ҳам китоб ўқий бошлайди. Ғарб ёшларида китоб ўқиш биздагидан кўра кенгроқ тарқалган деб ўйласангиз, адашасиз. Одам ўрта ёшларда китобга қизиқа бошлайди, китоб ўқиб-ўқиб калласи жойига келиб қолади. Шунинг учун ёшлик-бебошлик дейдилар. Ҳар доим шундай бўлган. Албатта, зиёли қатлам ҳамда ижтимоий-гуманитар соҳа вакиллари бундан мустасно, лекин улар энг ривожланган жамиятда ҳам 5 % дан ошмаган.

Иккинчидан эса, ҳозирги замонда адабиёт ўз ўрнини кино санъатига бериб қўйганини тан олиш керак. Навоий даврида шеърият ва мусиқа актуал ҳисобланган бўлса, ҳозир бу рўйхатда адабиётнинг ўрнини кинематография эгаллаган. Аслида бунинг фожиали томони йўқ. Қадриятлар ўзгариб бориши тарихий қонуният.

Китоб аклни чархлайди..