Китоб ўқишни биласизми?

[Nigora Umarova]

Сизга яхши аёнки, баъзан таниш-билишларга орқаваротдан баҳо берганда “ўқимишли” “ўқимишли йигит”, “ўқимишли қиз”, “ўқимишли киши” ва ҳоказо сифатини қўшиб қўядилар.
Дарҳақиқат, ўқимишлилик инсон феъл-атворини баҳолашга маълум даражада мезон бўлиб хизмат қилади. Шу ўринда ҳақли савол туғилади: нега энди маълум даражада? Ва унга ўзингиз жавоб излай бошлайсиз. Кўп ўтмай шубҳангиз ўз тасдиғини топгандай бўлади. Баъзи аҳли, “дониш”лар тўғрисида айтиладиган “садқаи ўқитувчи кетсин”, “хайф унга олимлик” каби дашномли ибораларни хотирлайсиз. Дилингизда эътироз уйғонади: ўқимишлиларнинг ҳаммасини яхши одамлар деб бўлмайдими?!
Сиз адашяпсиз, чунки ўқиган одам билан ўқимишли одамни бир-бирига тенглаб бўлмайди.
Тўғри, ўқимишлиликка ўқиш орқали эришилади. Аммо у ёки бу олий ўқув юртини тугатиш, фан номзоди ёки доктори бўлиш кишини том маънода ўқимишли дейишга асос бермайди.
Зукко ўқувчи кўнглида савол туғилади. Нега шундай? Ахир китобни офтобга қиёс қиламиз, “билимлар хазинаси” деймиз. Қатрада қуёш акс этгани каби билимлар хазинасидан баҳраманд бўлган кишини билимдон деб бўлмайдими?
“Китоб кишилик жамияти томонидан яратилган энг буюк ихтиро, бир авлоднинг ўзидан кейинги авлодларга қолдирадиган бебаҳо маданий мероси-ку” деган фикрни эслаб қалбингиз жунбишга келади. “Кўрдимки, энг яхши дўст китоб экан” (Нажмиддин Кубро), ундан баҳраманд бўлган инсонга дунё жумбоқларини ечишга йўл очилмайдими? Сизда “ўжар рақиб”ингизни мот қилиш истаги янада кучаяди.
Лекин сиз “рақиб”ингизни мот қилишга шошилманг-да, кенгроқ мулоҳаза қилиб кўринг. Ўқимишлилик нима? Унга қандай эришилади? Жавобингизнинг қисқа ва аниқ бўлиши табиий: “Албатта, китоб ўқиш орқали”.
Китоб-ку беҳисоб. Аммо уни ҳамма ўқийвермайди. Қолаверса, ўқиганнинг ҳаммаси ўқимишли эмас.
Бундан кўринадики, китобхонлик комилликка эришиш йўлидаги муҳим босқичдир.
Китобхонлик тор маънода китоб ўқишни билдирса, кенг маънода танлаб ўқиш, ҳис этиш, англаш ва фикр билдириш тушунчаларини ўз ичига қамраб олади. У бадиий адабиётдан озиқланади, адабий танқид ва педагогика кўмагида юксала боради.
Агар сиздан биров: “Китоб ҳақида қандай мақолларни биласиз?” деб сўраса, бир эмас, бир неча мақолни қалаштириб ташлашингиз мумкин. Аммо уларнинг мазмун-моҳиятини изоҳлаш ҳамманинг қўлидан келавермайди.
Барчамиз мактаб даврида дарсликлардан фойдаланганмиз. Бироқ, дарсликларни севиб ўқиганимизда ҳам, барибир бизни ҳали китобхон деб бўлмайди. Чунки дарсликларда барча фикрлар қоидалаштирилиб берилгани ва ҳиссиётдан йироқлиги туфайли мустақил хулоса чиқаришга қийналасиз, яъни таъсир бир томонлама бўлиб, акс таъсир талаб этилмайди.
Сиз дарсликлардан ҳаёт ва унинг қонуниятлари ҳақидаги билимлар билан танишасиз, уларни ақл кучи билан қабул қиласиз, хотирингизда қайд этасиз. Аммо бу билим ва хулосалар ҳиссиётингизга заррача таъсир кўрсатмайди.
Бадиий асар ўқиганда сиздаги бу “лоқайдлик” фаол муносабатга алмашинади. Қалбингиз чексиз шодликларга чулғанади – руҳланасиз, ғазабланасиз, изтироб чекасиз. Чунки у қалб дарди туфайли яралган, дард эса суҳбатдошни бефарқ қолдирмайди.
Қаҳрамон руҳиятини ўзлаштириш ижодкордан фидойилик талаб этади. Ёзувчи ўз қаҳрамонининг қувонч-ташвишлари, дард-аламларини шахсий кечинмалари каби юракдан ҳис этсагина, чинакам санъат намунасини яратади. Буни Ҳабибулло Қодирийнинг “Ўтган кунлар” романи яратилиши тарихи билан боғлиқ қуйидаги хотирасидан ҳам билса бўлади:
“Бобом вафотидан сўнг эди. Шаҳар ҳовлида яшар эдик. Бир кун уйимизда шундай воқеа рўй берди: ойим одатимизча, эрталабки чойни бибимнинг уйига ҳозирлади-да, эрта туриб ёзиб ўтирган дадамни чойга чақиргани кириб кетди. Биз дастурхон теварагида унинг чиқишини кутамиз... Бир вақт ойим негадир индамай чиқди-да, ўтириб бизга чой қуйиб бера бошлади.
- Абдуллани чақирдингизми, Раҳбар? – дадам чиқавермагач, ойимдан сўради бибим.
- Йўқ.
- Нега?
- Ўғлингиз йиғлаб ўтирибдилар, – деди ойим.
Бибим бечора сакраб ўрнидан туриб дадамнинг уйига йўл олди. Кап-катта кишининг йиғлашидан ҳайратга келиб мен ҳам бибим ортидан эргашдим. Кирсак, дарҳақиқат, у юм-юм йиғлар, курсига тирсакланиб олиб, тўхтовсиз ёзар эди. Бибим дадамнинг бу ҳолига бир оз қараб турди-да, бир нарсани тушунди шекилли, индамай мени бошлаб орқасига қайтди ва ўтириб чойини ича бошлади...
Кейинчалик англасам, ўшанда дадам ўз севикли қаҳрамони Кумушнинг ўлими пайти тасвирини ёзаётган экан”.
Гўзаллик тарбиялайди, деган гап бор. Унга қўшимча қилиб айтиш мумкинки, жаҳолат ҳам тарбиялайди. Агар сиз “Ўтган кунлар” романидаги Кумуш билан Отабек муҳаббати тасвирига оид саҳналардан қай даражада завқлансангиз, Кумушнинг ўлимидан чексиз изтиробга тушасиз. Ҳар икки ҳолатда ҳам руҳингиз бойийди. Шунга кўра, китобхонликни образли тарзда ўқувчининг адиб билан жонли мулоқоти дейиш мумкин.
Ёзувчи – китобхон мулоқоти ўзига хосдир. Бунда суҳбатлашувчи томонларнинг ҳуқуқлари бир хил эмас. Китобхон – ихтиёрий, эркин суҳбатдан у ўзига суҳбатдош танлаш ҳуқуқига эга. Аммо ёзувчи тимсолидаги суҳбатдош бундай қилолмайди. Китобхон ўқиётган асари ўзини қаноатлантирмаса, мулоқотни тўхтатиб қўя қолади.
Китобхон ҳақ. Абдулла Қаҳҳор айтганидай “Ўқишли китоб гўзалликдир, лекин гўзалликда ҳам гўзаллик бор. Қоронғи кечада отилган мушак ҳам гўзал, қуёшга қараб хандон ташлаб турган гул ҳам гўзал. Осмонда сочилиб кетган ранг-баранг олов ва олқиш излар гўзаллиги кўзни қамаштирса ҳам пуч гўзаллик, шунинг учун бебақодир. Гулнинг гўзаллиги эса тўқ гўзаллик, чунки унинг бағрида ҳаёт бор, шунинг учун абадий гўзаллликдир.
Ғунча гулдан ҳам гўзалроқ, чунки унинг бағрида икки ҳаёт – ўз ҳаёти ва яна гул ҳаёти бор”.

[Nigora Umarova]

Атоқли адабиётшунос олим Озод Шарафиддиновнинг “Ҳуррият” газетаси мухбирига берган интерьвюсидан парча.

Озод ака! Болалик чоғларингизда китоб оламига кириб келишингиз қандай кечган?
5-6 ёшларимда чўмилишни яхши кўрар эдим-у, сузишни билмас эдим. Бир куни болалар қийқиришиб чўмилиб юрган анҳорни кўрдим-у, югура келиб ўзимни сувга отдим. Анҳор чуқур экан. Табиийки, чўка бошладим. Катта болалар бир амаллаб қирғоққа олиб чиқиб қўйишган. Менинг китоблар оламига кириб келишим ҳам шунга ўхшаш тарзда содир бўлган – ҳали ўқишни ўрганиб-ўрганмас, ўзимни китоблар уммонига отганман. Бу уммон ҳам чуқур экан, лекин буни қарангки, бу уммонда чўкмай ҳануз сузиб юрибман.

Китоб мутолааси маданиятини кимдир ўргатганми ёки у стихияли тарзда шаклланганми?
Мутолаа маданиятини ҳеч ким ўргатган эмас. Агар бу маданият бўлса, унга йиллар давомида тажриба орттириб, ўзим эришганман. Албатта, кейинроқ мактаб, ўқитувчилар, дўстларим, кутубхоналар ёрдамга келган. Лекин дастлаб мутолаа жараёни мутлақо тизгинсиз кечган – бир неча йил мобайнида нушхўрт чиқармай, қўлимга тушган китобнинг ҳаммасини ҳатм қилганман. Уларнинг орасида олам сирларидан, табиатдаги буюмлар ва ҳодисалардан ҳикоя қиладиган илмий-оммабоп асарлар ҳам кўп эди.
Мутолаага бўлган қизиқиш қаердан туғилади ўзи? Нега айримлар болаликдан китоб “жинниси” бўлиб улғайса, айримларнинг китоб варақлашга тоқати етмайди?
Очиқини айтсам, мутолаага қизиқиш қаердан туғилишини ҳозирга қадар билмайман. Ахир, ўзингиз ўйланг – менга ҳеч ким китоб ўқигин, бу – фойда деган гапни айтган эмас, ҳеч ким уч сўм сарфлаб битта китоб олиб берган эмас. Бувим ғирт саводсиз, ўқимаган аёл эди. Аям саводли бўлса-да, китоб ўқишга вақти ҳам, хафсаласи ҳам йўқ эди. Уйимизда бирон дона китоб бўлмаган. Фақат менинг “елиб-югуришим” билан уч-тўрт йилда кичикроқ бир кутубхона майдонга келди. Ҳозир бўлса, уйимда росмана бир кутубхона бор. Унда керакли китобларнинг ҳаммаси топилади десам муболаға бўлмас. Агар мен ўқишга киришган чоғларимда қўл остимда шундай кутубхона бўлганда борми, билмадим, нима бўлардийкин. Бироқ афсуслар бўлсинки, болаларим ҳар қанча қийин-қистовимга қарамасдан бу китоблардан мен истагандек фойдаланишмади. Невараларим ҳам. Йўқ, улар мутлақо ўқигани йўқ десам унча тўғри бўлмас, ўқишади, лекин уларнинг ўқиши тўйган қўзининг ўт-ўлан чимдишига ўхшаб кетади – ўн марта теваракка аланглаб, бир чимдиб қўяди. Яқинда бир неварам “Шайтанат”ни олиб кетди-да, ўн кунлардан кейин келиб, роса мақтанди: “Буважон, хотиржам бўлаверинг, китобнинг бир ярим бетини ўқидим!”
Шунақа гаплардан кейин ўйланиб қоламан – наҳотки мутолаага қизиқиш туғма хислат бўлса. Аждодларимдан қай бири илмли, китобга ташна бўлган-у, унинг генлари фазода юра-юра, охири келиб менда қўним топдимикин. Бундай дейишимнинг яна бир боиси шундаки, гап фақат невараларимда эмас. Ҳозирги ёшлар ўртасида ялпи равишда китобдан юз ўгириш, имкони борича кам ўқиш касали пайдо бўлган. Нега? Эҳтимол, бунга биз – катталар айбдордирмиз. Эҳтимол, ҳар хил дастуру талабларга амал қилиб, болаларнинг авжи ўқийдиган пайтида уларга бўлар-бўлмас китобларни тиқиштириб ётгандирмиз ва бу қилиғимиз билан биз ўзимиз улардаги ҳавасни таг-томири билан йўқ қилаётгандирмиз. Эҳтимол, биз – катталар энг яхши ниятлар билан қуролланган ҳолда, устимизга доно мураббий либосини ташлаб олиб, китоб ўқишдек бир ишни зерикарли бир машғулотга, кишини диққинафас қилишдан бошқа нарсага ярамайдиган мажбуриятга айлантириб қўйгандирмиз?
Бирорта асарга нисбатан муносабатингиз вақт ўтиши билан ўзгарганми? (Яъни, аввал маъқул кўриб, кейин ёқмай қолганми ва аксинча).
Албатта. Кўп ҳолларда шундай бўладики, биринчи ўқиганингизда асардан жуда кўп информация оласиз-у, хурсанд бўласиз. Кўзингизга бу асар жуда зўрдай кўринади. Вақт ўтгач, бу информациянинг долзарблиги ўтади, кўп янги гаплар пайдо бўлади ва ўша китоб анча ғариб бўлиб қолгандек туюлади. Аммо ёшлар мутолааси билан катта ёшдаги одамлар мутолааси ўртасидаги асосий фарқ нимада деб сўрасангиз, мен шундай деб жавоб берардим: ёшларнинг китобга муносабатида эмоционал хислатлар устун туради, катталар эса кўпроқ китобдаги интеллектуал жиҳатларга қизиқади, ундан ўзининг ижтимоий-фалсафий, маърифий ва маънавий эҳтиёжларини қондиришни ўйлайди. Ёшлар китобдан завқ-шавқ қидирса, катталар умрлари давомида йиғилиб қолган саволларга жавоб излайди, ёки ўзлари топган жавобларни китобдаги жавобларга таққослайди.
Бадиий адабиётда оммабоп ва хос (мураккаб) асарлар мавжуд. Шунга муносабатингиз. Назаримда, бизда нафақат кенг китобхонлар оммаси, балки ҳатто мутахассис адабиётшунослар орасида ҳам мураккаб адабиётга эътиборсизлик борга ўхшайди.
Беш қўл баравар эмас. Худди шунингдек, китобхонлар ҳар хил. Уларнинг дидлари, ҳам, табиатлари ҳам, тажрибалари ҳам, ақл-заковатлари ҳам ҳар хил. Ҳа, ҳа, шу пайтга қадар инсоният тарихида ҳали ҳеч ким ақлининг камлигидан шикоят қилган бўлмаса-да, одамлар бу жиҳатдан ҳам фарқланади. Бундан ташқари, мутолаадан кўзланган мақсадлар ҳам ҳар хил бўлади.
Шундай бўлгандан кейин, китоблар ҳам оммабоп ва хос асарлар тарзида фарқланса не ажаб. Бу мутлақо қонуний ҳодиса. Яна бир ҳолга эътибор беринг: дунё ривожлана борган сари, одамлар ўртасида бозор муносабатлари такомиллаша боргани сари китоб нафақат санъат асари, балки олди-сотди буюмига ҳам айланиб бормоқда. Сир эмаски, китоб ишлаб чиқариб, китоб сотиб, миллионер миллиардер бўлиб кетган одамлар бор. Китоб бизнесидан тирикчилик қиладиган одамлар ҳам сон мингта бўлса керак. Ўз-ўзидан аёнки, уларнинг китобга қараши ва китобга муносабати менинг ёки сизнинг қарашларингиздан, муносабатингиздан фарқ қилади. Ёзувчи ўз китобини яратаётганда, тўғрироғи, ёзаётганда бўлажак харидорларнинг дидини ва эҳтиёжларини ҳисобга олмай иложи йўқ. Фақат ўзига тўқ, бадавлат адибларгина кўнгилларнинг майлига қараб, истаганча тарзда ёзишлари мумкин.
Ўз даврида “Ўткан кунлар” кенг омма томонидан ўта ташналик билан талашиб-тортишиб ўқилган. Бизнинг замонга келиб бундай эътибор “Шайтанат”га насиб этди. Яна қайси асарлар шунга ўхшаш “юлдузли онлар”ни бошдан кечирди?
“Ўтган кунлар”нинг омма томонидан талашиб-тортишиб ўқилгани тўғри. Унинг ёнига яна “Кеча ва кундуз”, “Сароб”, “Навоий” каби асарларни қўшмоқ мумкин. Ғафур Ғуломнинг “Шум бола”си ҳам Марк Твеннинг асарлари билан бемалол беллашади, ҳатто “Шум бола”даги тоғ шалоласидек табиий қуйилиб келувчи тизгинсиз юмор уни ноёб асарлар даражасига кўтаради. Буларнинг “талашиб-тортишиб” ўқилганига сабаб, албатта, биринчи навбатда, уларнинг юксак бадиий сифатлари. Қолаверса, ХХ асрнинг талотумларида кўз очиб, уйғониб, йўл қидириб келаётган омманинг чанқоқлиги ҳам бўлган.
Кейин Абдулла Орипов ва Эркин Воҳидовнинг айрим шеърлари “талашиб-тортишиб” ўқилди, негаки, улар тоталитар зулмат ичида димиқиб кетган одамларнинг юрак торларида акс садо берди.
Энди қайси асар “Шайтанат” каби эътибор қозонаркин – буни айтиб бериш қийин. Шу кунларда “Дайди қизнинг дафтари” деган роман қўлма-қўл бўлиб юрибди. Бироқ бу асарнинг бадиий фазилатларидан кўра, китобхонни дайди қизнинг тунги саргузаштлари кўпроқ қизиқтиради, шекилли.

[Nigora Umarova]

Чиройли муқовалар ёхуд китобсевар оила мулки

Инсон қадим-қадимдан илмга интилиб яшайди. Бу йўлда эса китоб унинг доимий ҳамроҳи. Ўтмишда ўзини зиёли, мартабали саналган кишилар албатта маънавий мулк – хос кутубхонага эга бўлганлар. Китобларнинг адади ва маънавий салмоғи соҳибларининг маърифатпарварлик даражасини акс эттирган.
Бугун китоблар, кутубхоналарга муносабат ўзгарган. Бунга биринчи навбатда кундалик ҳаётимизнинг компьютер, интернет тармоғи билан боғлиқлиги сабабдир. Жавонларни тўлдириб турувчи китоблар энди ихчамгина лазер лаппакчасига ҳам “сиғади”. Аммо, тан олиш керак, китоб, бу – китоб...
Нима учун замонавий дизайнерлар уй жиҳозлашда ҳануз китобларга мурожаат этадилар? Чунки китоблар нафақат маълумот манбаи, балки хонадон кўрки ҳамдир. Китоб жавонларининг ранги, шакли ва турли баландликда жойлашиши хонанинг умумий кўринишига алоҳида таъсир кўрсатади. Дид билан ўрнатилган китоб жавонлари жиҳозлар орасида ажралиб туради. Аммо хонадон кўрки – ўз йўлига. Зиёли кишилар аввало маърифат, тараққиёт сари интилганликлари боис китоб йиғиб, хонаки кутубхона ташкил этадилар. Зеро бу бебаҳо мерос келгусида наслнинг давомчиси бўлмиш авлодларга хайрли мақсадлар билан узатилади.
Китоблар асосан, органик модда (пергамент, қоғоз, чарм, елим ва мато)дан тайёрлангани боис вақт ўтиши билан эскиради. Бу жараённи тўхтатиш мушкул, аммо яхши парвариш китобларнинг узоқроқ сақланишига ёрдам беради.
Китобга салбий таъсир кўрсатувчи уч омил мавжуд. Булар: қуёш нури, намлик ва чанг. Ҳаво ҳарорати 22С дан ошса, кимёвий ўзгаришлар таъсири фаоллашиб, китобнинг эскириши тезлашади. Юқори ҳароратга қўшилган юқори намлик (65-70 фоиз) бактерияларнинг кўпайишига олиб келади. Натижада китоб варақлари моғор замбуруғлари билан қопланади. Намликнинг камлиги (35–40 фоиз) елим ва чарм каби материалларнинг қуриб кетиши, варақларнинг сочилиб кетишига сабаб бўлиши мумкин. Шуни инобатга олган ҳолда, китоблар 20-22С ҳароратда, 40–55 фоиз намлик шароитида сақланиши тавсия этилади. Қолаверса, хонанинг тоза сақланиши китобларнинг “умрбоқийлиги” гаровидир. Ҳавода доимий микроорганизмлар мавжуд бўлгани учун, кутубхонани чангдан тозалаш муҳим жараёнлардан биридир. Бунда чангютгич хизматидан фойдаланган маъқул.
Китобларнинг “кушандаси” бўлган омиллардан бири қуёш дедик. Қуёш нурларининг кўз илғамас яшил, ҳаворанг, сиёҳранг ва ультра-сиёҳранг спектрлари қоғоз структурасига сингиб, китоб варақларининг сарғайиши, бўёқларнинг хира тортишига олиб келади. Шунинг учун китоб жавонларини имкон қадар қуёш нури тўғридан-тўғри таъсир қилмайдиган жойларда ўрнатиш тавсия этилади. Айтмоқчи, пластик ёки шишадан ясалган эшиклар жавонларни қуёш нурининг салбий спектрларидан муҳофаза қилади.
Китоб жавонларининг токчалари пластик, шиша, темир, ёғоч материалларидан тайёрланган бўлиб, текис бўлиши зарур. Китоблар вертикал ҳолда, бир-бири билан унча жипслашмаган ҳолда туриши тавсия этилади. Бу, айниқса, муқоваси қалин ёки юпқа форматдаги чарм ва картондан ясалган китобларга тегишли. Негаки, ён томонлама “таянч”сиз турган китоб қисқа муддат ичида эгилиб қолади. Бунинг устига, жипс турган китобни олаётганингизда ёнидагисига шикаст етиши мумкин. Айниқса, китобга қулф солинган ёки бошқа безаклар билан безатилган бўлса. Токчаларда китобларнинг ораси жуда кенг бўлиши ҳам уларнинг орасида чанг тез йиғилишига олиб келади. Шоҳи, бахмал, чарм ёки бошқа қимматбаҳо жилдга ўралган китоблар махсус қутиларда сақлангани маъқул.
Китобларни токчалардан олишда ҳам муайян қоидаларга риоя қилиш лозим. Бунда икки тарафдаги китобларни бир оз суриб, керакли китобни аста тортиб олиш даркор. Яна бир маслаҳат: китоб жилдининг варақлари қавилган жойидан тортманг.
Юқоридаги шартларга риоя қилиш китобларни яхши ҳолатда сақлаш имконини беради. Ёдингизда бўлсин, Сиз барпо этган ва авайлаб-асраган кутубхона фарзандларингиз, фарзандларингизнинг фарзандлари учун ҳам ноёб мулкдир. Зеро, бизни эзгу фазилатларга ўргатувчи китоблар ҳали кўп замонлар асл китобхонларнинг абадий дардкаши ва сирдоши бўлиб қолаверади...

[Nigora Umarova]

Зарур эслатмалар:

• китобдан ўз ҳажмидан кичик бўлмаган қаттиқ ва текис жойда (масалан, стол устида) фойдаланиш керак;
• китоб сақланадиган қути стол устида эҳтиёткорлик билан очилиши, қутига бошқа буюмлар солинмаслиги зарур;
• ҳамма китоблар ҳам 180 градусда очилавермайди. Бу кенгликда очилмайдиган китобларни лавҳга қўйиб ўқиш тавсия этилади. Акс ҳолда китоб жилдининг ўрта қисмига шикаст етиши мумкин;
• китоб варақлаганда, бармоқларни намламанг. Саҳифани юқори бурчагидан оҳиста тутиб юқоридан пастга, ўнгдан чапга томон “силаб” очинг;
• китобга илова қилинган иллюстрация (безак)ли махсус саҳифалар мутолаадан сўнг букланган жойидан асл ҳолича тахланиши лозим;
• зулфли китоблар ўқиб бўлингандан сўнг, албатта қулфланиши керак;
• мутолаа вақтида китоб варақлари орасига махсус хатчўплардан бўлак нарсалар солинмаслиги керак;
• мутолаа пайтида баъзан ўқишдан тўхтаб, тўқ ёки яшил рангдаги жисмга қаранг ёки кўзни юмиб дам олдиринг;
• баъзида чуқур нафас олиш ва қовоқларни совуқ сув билан ювиш тавсия этилади;
• стол лампасини ўқилаётган матндан бир метрдан кам бўлмаган масофага жойлаштириш керак;
• стол лампаси ва бошқа ёруғлик манбаларини столни чап томонига жойлаштиринг;
• мутолаа пайтидаги ишчанликка физиологик омиллар таъсир этади. Шунинг учун мутолаага киришишдан аввал, мутолаа пайти ва танаффусларда жисмоний машқлар бажариш, чой, қаҳва ичиш, шоколад, асал истеъмол қилиш мақсадга мувофиқдир (албатта булар суистеъмол қилинмаса);
• кўз билан китоб орасидаги масофа 35–40 см. ни ташкил этиши лозим (нормал кўриш қобилиятида);
• лампа ўта ёруғ бўлмаслиги ва унинг нури кўзга эмас, балки китобга тушиб туриши керак.

[Nigora Umarova]

Юкоридаги маълумотларни такдим этганликлари учун Алишер Навоий номидаги Узбекистон Миллий кутубхонаси ходимларига уз миннатдорчилигимизни билдирамиз.

[Nigora Umarova]

Озод Шарафиддинов..... Шу кунларда “Дайди кизнинг дафтари” деган роман кўлма-кўл бўлиб юрибди. Бирок бу асарнинг бадиий фазилатларидан кўра, китобхонни дайди кизнинг тунги саргузаштлари кўпрок кизиктиради, шекилли.
Буюк китобхонлар бўлгандагина буюк адабиёт пайдо бўлади. Мутолаа калбни юксалтиради. Бобокалонларимиз китоб топишга кийналар эдилар: хозир эса биз китоб танлашга кийналамиз. Мутолаа учун жуда зийрак бўлмок керак. Бугунги кунда юкорида домла Озод Шарафиддинов келтириб утганларидек бемаъни асарлар купайиб кетди.

[Adham Karabaev]

Бугунги кунда юкорида домла Озод Шарафиддинов келтириб утганларидек бемаъни асарлар купайиб кетди.
Бемани асарлар хар доим булган, бемани одамлар каби. Умуман олганда у нарсани асар хам деб булмайди.

[OmoN]

Китоб ўқишни биласизми?
Билсам керак. Иложи борича битта китобни бир кечада укиб чикишга харакат киламан. Купинча 200 бетдан ошмайдиган китобларни бир кечада укиб тугатаман. Баъзан ундан каттарок китобларни хам кизик булса бир кечада укиб тугатаман (асосан ёзувчи Тохир Маликнинг китобларини).

[Nigora Umarova]

Якин орада кайси асарларни укидингиз?

[OmoN]

Якин орада кайси асарларни укидингиз?
1) Иблис девори (Тохир Малик)
2) Алкимёгар (Паоло Коэльо)
3) Да Винчи сири (Ден Браун)

Эртага худо хохласа "Бахти каро Кери" ни сотиб оламан. Теодор Драйзерники булса керак менимча. Сизларга Фенимор Купернинг "Жосус" китобини тавсия киламан. Агар укимаган булсангизлар албатта укинглар. Китобни охирги сахифаларигача зурга укийсиз (шунака зерикарлики). Охирги сахифасида бошка сахифаларининг маъноси шунака чиройли очиб курсатилган-ки... Яна бир марта укиб чиккингиз келади. Факат сабр билан охиригача укиш керак.

[Nigora Umarova]

Мен хам куни кеча куйидаги асарларни укидим:
1. "Такдир тегирмони". Сидни Шелдон. "Жахон адабиёти" журнали 1,2,3,4- сонлар.
2. "Жаннат узи кайдадир". Эркин Аъзам (сценарийлар, публицистик маколалар)
3. "Бадбахтдала туткуни". Уткир Хошимов
4. "Келинларга угитлар" Тохир Малик (Хали босмахонадан чикмаган тарбиявий угит рухидаги асар)
5. "Кахвахур кизлар" Назокат Азим.

6. Гарчи хали китоб шаклида босмахонадан чикмаган булса-да, Худойберди Тухтабоевнинг "Куёнлар мамлакати шаханшохи" романи.

[Nigora Umarova]

Китобни охирги сахифаларигача зурга укийсиз (шунака зерикарлики).

Дэн Брауннинг "Да Винчи сири" асарини укиш жараёни менда шундай кечганди. Асар биринчи марта укишимда жуда зерикарли туюлди. Зурга укиб тугатдим. Китоб жавонининг бир четида бир йилча ётди. Асарнинг мазмун-мохиятини англаш учун кайта-кайта хаммаси булиб беш марта укиб чикдим.:icon_redface:
Асарда фалсафа хам, дин хам, детектив хам, тарих хам акс эттирилган.

[Nigora Umarova]

Китоб урмасин

"...Нега сиз- ёзувчилар китобдаги хаётга укувчиларингизни ишонтирдингизлар?" Ахир, хаёт бошка, китоб бошка экан-ку! Сизлар ёзган асарларни укиб хаётни китобий тасаввур килган биз-укувчиларнинг гунохи нима?
Хаёт бошка, китоб бир бошкачалиги... рост. Адабиёт, бадиий асар хаётни акс деймиз. Буниси хам тугри. Лекин- айнан эмас! Келинг масаланинг назарий жихатларини куятурайлигу хаётнинг узига кайтайлик. Хаётнинг мафтункорлиги балки унинг норасолигидадир... Бадиий асар аслида ана шуни расо шаклда курмок орзусида тугилмайдими? Адабиётнинг сехру жозибаси хам шунда эмасми? Дейлик хаёт айнан куз унгимиздагидек, бор-буди билан тасвир этилса, ишонаверинг, ундай асарни укиб чикадиган одамни тополмайсиз!
Аммо бизга йулланган мактубдан юкорида келтирилган кучирма кишини дафъатан сергак торттиради. Дарвоке, китобга ишониб яшаган одамнинг гунохи нима? Китобни "хаёт дарслиги" дейдилар-ку. Хамонки, унга бу кадар эътикод килинар экан, демак, у чиндан хам мукаддас ходиса. Лекин китобий гоялару тамойилларга сигинибгина, "дагал" хаёт гирдобига тушиб, ора йулда колганларга нима маслахат берган маъкул? Китобдаги гаплар бари уйдирма, ишонманг, "мулланинг айтганини килинг-у, килганини килманг" кабилида иш тутмок лозим, дебми?
Асло! Одамзодни санъатдан, адабиётдан бу тарзда бездириш, уни идеаллардан жудо килмокка уриниш жамият маънавий хаётини кашшоклаштиради, вахшиятга йул очади. Адабиёт, санъат - хаёт буронларида чорасиз колган инсонга таскин кидирувчи, умид бахш этувчи, эзгуликка даъват килгувчи кудратли куч, доно маслахатгуй. Ундан воз кечиб буладими, айтинг!
Бирок унга кур-курона таклид килиб яшамок хам киши имкониятларини торайтириб, чеклаб куймайдими? Бу хол гохо фожиаларга олиб келмайдими? Хаёт аталмиш буюк муъжизага, майли, харчанд ибратли булмасин, бирон бир китобий андоза асосида ёндашув аклданми?!
Мактуб муаллифи мактабда энг намунали укувчи булгани, келажакка зур умидлар билан караб, китобда ёзилгандек яшамокка тиришгани, орзулари муллиги, бутун умр тугрилик, халоллик деб юргани-ю, бугунги кунга келиб эса хаётда урнини тополмай колганидан шикоят килади.
Дархакикат, бунакалар хам йук эмас. айникса, давр узгаришлари айримларнинг "Халоват"ини бузгани, одатий маромдан чикариб юборгани маълум. Аммо бунинг учун бадиий адабиётни, китобни айблаш уринлими? Сабабни бошка ёклардан кидирмок лозим эмасмикан? Колаверса, хазрат Навоий аччик аралаш айтганларидек, "ипак куртичалик химматинг йукму?"
Адабиёт бошка, хаёт бошкалигига шубха йукдир. Нима, биз бировнинг кунглида тугилган адабий кахрамон эмас, жонли одам эканимизга бирон шубха борми?!.. Бунда нимани танлаш-хар кимнинг шахсий иши. Экканингизни-урасиз!
Вокеан, китобга, китоб мутолаасига рагбат сусайиб кетгани бор гап. Бир варак китоб курмасдан хам бехисоб мол-дунёга эга булиш ёинки шухрат таратиб, бахтиёр яшаб утиш мумкин экан, каранг! Китобхонлик у ёкда турсин, хатто, зарур келганда мардикор ёллаб китоб ёздириш eha булиб колгани хам сир эмас. Лекин, унутмаслик керакки, хар ишнинг окибати, увол-савоби бор. Агар биз уни-буни важ курсатиб азалий суздан, китобдан шу тарика йироклашиб бораверсак -ифода танламок урни эмас, айтаверайлик-бир куни келиб китоб уриши бор...
Китоб урса, ёмон уради.

Эркин Аъзам
2003 йил

[Kimsan Birov]

Ростини айтганда, асосан, рус тилида асарлар ўқийман. Аксари китоблар ҳали ўзбек тилига таржима қилинмаган, бир-икки таржима қилинганини кўрганимда, яхшиси, русча ўқий қолай, деб ўйладим.
Шу кунларда Дэн Брауннинг 4-5 та китобини, фантастика жанрида Гаррисоннинг пўлат каламуш (Стальная Крыса) туркумидаги романларни, Стивен Кингнинг триллер услубидаги китобларини ўқиб тугатдим. Ўзбек тилига таржима қилинган охирги ўқиган китобим - Уильям Шекспирнинг пьесалари бўлса керак, адашмасам. Уларни Уйғун, Махсуд Шайхзода каби ўзбек тилининг билағонлари таржима қилганига қарамай, рус тилида олган "мазани" тотганим йўқ, афсуски. Бевосита ўзбек тилида ёзилган асарларга келсак, охиргиси, менимча, бундан 8-10 йиллар аввал ўқиган Ўткир Ҳошимовнинг 2 жилдли асарлар тўплами эди, шекилли. Афсуски, кўплаб ўқий боламоқчи бўлган китобларим жуда зерикарли ёки тор мавзуларни қамраб ёзилган бўлади. Шунинг учун кўп ўқий олмайман.

[ЖасурБЕК]

КИТОБ укиш -худди наркотик каби, бир утирдингми , тамом,кузинг минус икки булмагунича тухтамайсан.:biggrin:

[Nigora Umarova]

КИТОБ укиш -худди наркотик каби, бир утирдингми , тамом,кузинг минус икки булмагунича тухтамайсан.:biggrin:

Бу гап китоб ўқишга аллергияси борларга тегишли эмас.

[Dilya]

Ўзбек тилига таржима қилинган охирги ўқиган китобим - Уильям Шекспирнинг пьесалари бўлса керак, адашмасам. Уларни Уйғун, Махсуд Шайхзода каби ўзбек тилининг билағонлари таржима қилганига қарамай, рус тилида олган "мазани" тотганим йўқ,
Хм, мен ҳам хозиргача шунақа деб ўйлардим, лекин сизга маслаҳатим, узр, гарчи ёқмаса-да, кичик ахборот сифатида қабул қиласиз, маслаҳатимни)))Ремаркнинг "Уч Оға ини" ни ўқинг, яхши таржима чиққан, менинг ҳам аксари ўқиган китобларим рус тилида, негаки ўзбекчага хали пресстижный асарлар таржима қилинмаган, бу гапингизга қўшилмай иложим йўқ!
Ҳа, айтгандай, Рашод Нури Гунтегиннинг "Фарида" си ҳам ўзбекчага қойил таржима қилинган)))))

[Masud Mahsudov]

Ҳа, айтгандай, Рашод Нури Гунтегиннинг "Фарида" си ҳам ўзбекчага қойил таржима қилинган)))))

singlim, Siz ko'zda tutgan asar "Farida" emas, "Choliqushi"

[Dilya]

singlim, Siz ko'zda tutgan asar "Farida" emas, "Choliqushi"
минг бора узр, ЧолиКуши

[OmoN]

менинг ҳам аксари ўқиган китобларим рус тилида, негаки ўзбекчага хали пресстижный асарлар таржима қилинмаган, бу гапингизга қўшилмай иложим йўқ!Нега энди? Мопассаннинг "Азизим"и, Т.Драйзернинг "Бахтиқаро Керри"си, "Америка фожеаси", Майн Риднинг бир қатор китоблари, Фенимор Купернинг "Жосус"и, Ден Брауннинг "Да Винчи сири", Паоло Коэлонинг "Алкимёгар"и, Булгаковнинг "Уста ва Маргарита"си, ... ўзбекчага таржима қилинган яхши китоблар ҳам анчагина. Мен бу китобларниг барини ўзбек тилида ўқиганман("Уста ва Маргарита"дан ташқари).

[Masud Mahsudov]

Aleksandr Dyumaning "Graf Monte Kristo" si, "Qora lola"si, Dostoevskiyning "Jinoyat va Jazo"si, "Telba"si, Tolstoyning "Urush va Tinchlik"i, Jek Londonning "Martin Iden"i , Konan Doylning "Sherlok Xolms haqida hikoyalar"i, "Baskervillar iti" kabi yana ko'plab asarlar o'zbekchaga juda mahorat bilan tarjima qilingan...

[Maestro]

пресстижный асарлар
Асарларнинг "престижний"лиги кайси омиллар белгилаб беради?

[Dilya]

Асарларнинг "престижний"лиги кайси омиллар белгилаб беради?
Ko'pchilik adabiy tanqidchilar olqishini qozongan va ko'p o'qib, ko'p tillarga tarjima qilinganligi!!!!!
Aleksandr Dyumaning "Graf Monte Kristo" si, "Qora lola"si, Dostoevskiyning "Jinoyat va Jazo"si, "Telba"si, Tolstoyning "Urush va Tinchlik"i, Jek Londonning "Martin Iden"i , Konan Doylning "Sherlok Xolms haqida hikoyalar"i, "Baskervillar iti" kabi yana ko'plab asarlar o'zbekchaga juda mahorat bilan tarjima qilingan...
Bularga qisman qo'shilolmayman, tarjima baribir tarjima, qoyilmaqom tarjima bor, va tarjimada ijodiy tarjima bor!

[Pfefferminze]

Якин орада кайси асарларни укидингиз?


Yaxshi savol, Nigora....uzoq uylantirib qo'ydi meni...oxirgi o'qigan kitobim "Tarixi Muhammadiya" bo'ldi....shu bilan 1 oy ichida boshqa kitobni qo'limga olmadim..... kitob o'qishga vaqt yetmasa ham, ammo Qur'onni deyarli har kuni o'qib turaman...
Bir olam kitob sotib olganman, qani endi hammasiga vaqt yetsa-da, miriqib o'qisangiz...

[Masud Mahsudov]

Aleksandr Dyumaning "Graf Monte Kristo" si, "Qora lola"si, Dostoevskiyning "Jinoyat va Jazo"si, "Telba"si, Tolstoyning "Urush va Tinchlik"i, Jek Londonning "Martin Iden"i , Konan Doylning "Sherlok Xolms haqida hikoyalar"i, "Baskervillar iti" kabi yana ko'plab asarlar o'zbekchaga juda mahorat bilan tarjima qilingan...
Bularga qisman qo'shilolmayman, tarjima baribir tarjima, qoyilmaqom tarjima bor, va tarjimada ijodiy tarjima bor!

Aha, tarjima ishi bilan sal bo'lsa-da, tanish ekanimdan, yuqoridagi fikrni yozdim. Nimaga asoslanib bunday xulosa qilayapsiz, ayta olasizmi? Men bunday xulosaga kelishimga sabab, o'sha asarlarni ingliz va rus tillarida o'qib chiqqanman va tarjimlarni solishtirganman, shu asosida o'z fikrimni bildirdim. "Choliqushi" ga kelsak, tan olaman, o'zbekcha tarjima xatto asli - turkchasidan ko'ra ham jozibaliroq ko'rinadi ko'zimga. Yana bilmadim, bu mening ojizona fikrlarim xolos...

[Nigora Umarova]

"Choliqushi" ga kelsak, tan olaman, o'zbekcha tarjima xatto asli - turkchasidan ko'ra ham jozibaliroq ko'rinadi ko'zimga. Yana bilmadim, bu mening ojizona fikrlarim xolos...

Bunga sabab ardoqli adib Mirzakalon Ismoiliyning mohir tarjimonlik mahoratida. Tarjimashunos olim G'aybulloh as-Salom bejizga, "Barcha tarjimalar ichra Mirzakalonning tarjimasini yaqqol anglab olish mumkin", deb yozmagan.

[Kavsar]

Assalomu alaykum. Nigora opa, yaxshimisiz? Yaxshi mavzu deb o'ylayman. Mening ham savollarim bor edi.

Bilasizmi, insonlarga hamma kitobni ham o'qish shart deb hisoblamayman. O'qib bo'lmaydigan kitoblar ham bor. (Masalan xaostik, ekzisten. tipidagi) Bunga nima deysiz?

Bizning tafakkurimiz qanday kitoblarni o'qishimizga qarab o'zgaradi. Avvalo, kitoblar muallifi ham biz kabi inson, shunday ekan kitobdagi hamisha to'g'ri bo'ladi degani emas manimcha. Ba'zan yozuvchining gapi, qarashlariga kitobxon qo'shilmasligi ham mumkin-ku.

Baribir inson o'z tabiatiga mos kitoblarni topib o'qiy oladi. O'z ruhiy olamidan yiroq bo'lganlarini o'qiy olmasa kerak. Nazarimda bugun kishilar qanday kitoblarni o'qiyotganlariga e'tibor berishlari kerak bo'ladi. Chunki hozir ko'pchilik aqlli, lekin bu aqlni qaysi yo'lda sarflashni bilishmayapti. (shaxsiy fikr)

[Nigora Umarova]

Assalomu alaykum. Nigora opa, yaxshimisiz? Yaxshi mavzu deb o'ylayman. Mening ham savollarim bor edi.

Bilasizmi, insonlarga hamma kitobni ham o'qish shart deb hisoblamayman. O'qib bo'lmaydigan kitoblar ham bor. (Masalan xaostik, ekzisten. tipidagi) Bunga nima deysiz?



Fikringizga qo'shilaman. Inson ruhiyati, dunyoqarashiga ko'ra kitob tanlaydi. Ba'zan qachonlardir sevib o'qigan kitobimizdagi gaplar vaqt o'tib bizga zerikarli, bema'ni tuyulishi mumkin. Shunday kitoblar borki, har safar o'qiganingda uning yangi ma'no qirralarini topasan.
Inson ruhiyatiga salbi ta'sir qiluvchi asarlarni o'qimagan ma'qulroq. Bunga Markis de Sadning romanlari kabi asarlarni kiritish mumkin. Rabindranat Thakorning bir gapi bor: "Imkoni bo'lganda men millatimga Gi de Mopassanning asarlarini o'qishni umuman tavsiya qilmagan bo'lardim. Ular xalqimning mafkurasini buzilishiga xizmat qiladi", degan. Kitoblar ham qaysidir jihatdan mafkuraviy qurol vazifasini bajaradi.

[Kavsar]

Nigora opa, sizga, umuman hammaga savolim bor edi. Inson fikrini cheksiz deb hisoblaysizmi? Aql cheklangan-ku. Fikr ham, ehtiyoj ham chekli bo'lishi kerak deb o'ylayman.

Chunki ehtiyoj cheksiz bo'lganida, bir kunda inson dunyoni yutib yuborishi mumkin bo'lardi, agar fikr ham cheksiz bo'lsa, bu insonning bilmagan o'ylamagan narsasi yo'q, unga har qanday sir oshkor degani bo'ladi.

Yana kitoblarga kelsak. Ba'zilar ko'p kitob o'qigan insonning salohiyati yuksak bo'ladi deb baho berishi mumkin. Men bu fikrga, afsuski qo'shila olmayman.

Bugungi kunda nechta kitob deb emas, balki qanday va qaysi kitoblarni o'qidik deb savol bersak yaxshiroq bo'lsa kerak. O'shanda inson olgan bilimlarini o'z manfaati yo'lidamas, jamiyat ravnaqi va unga xizmat yo'lida sarflashni o'rganadi.

Aslida bu ochilgan mavzu oddiydek tuyuladi, ammo zamonamiz kishilari uchun, dolzarbdir.

[OmoN]

Chunki ehtiyoj cheksiz bo'lganida, bir kunda inson dunyoni yutib yuborishi mumkin bo'lardiФикрнинг чегараси бўлиши мумкин, лекин инсон эҳтиёжи... Инсон дунёни ютиб юборишни хоҳлаши мумкин, лекин ИМКОНИЯТи бўлмаган учун ютолмайди. Агар эҳтиёжнинг чеки бўлганида уни қондириш мумкин бўларди. Баъзи эҳтиёжларни қондиришнинг имкони йўқ.

[Kavsar]

Javob uchun rahmat, sizni tushundim.
Bahs qilmoqchi emasmanu, lekin bu dunyoda me'yor bo'lmasa muvozanat yo'qoladi. Shu nuqtai nazardan dunyodagi hamma narsalarda, xatto, xohish-istak, erkinlikda ham chegara, intiho bor deb hisoblayman.

[Husen]

Bahs qilmoqchi emasmanu, lekin bu dunyoda me'yor bo'lmasa muvozanat yo'qoladi

Бу каби саволларга Улуғбек Ҳамдамнинг "Мувозанат" романидан жавоб топишингиз мумкин.

[Nigora Umarova]

.... kitob o'qishga vaqt yetmasa ham, ammo Qur'onni deyarli har kuni o'qib turaman...


Qur'onni rus tiliga Sablukov, Krachkovskiy, Poroxovalar ma'noviy tarjima qilishgan. Ularni bir-biriga solishtirib o'qib ko'rganmisiz?
Menga ko'proq Valeriya Poroxovaning she'riy usuldagi ma'noviy tarjimasi yoqdi.

[Nigora Umarova]

Nigora opa, sizga, umuman hammaga savolim bor edi. Inson fikrini cheksiz deb hisoblaysizmi? Aql cheklangan-ku. Fikr ham, ehtiyoj ham chekli bo'lishi kerak deb o'ylayman.



Umrimiz cheksiz bo'lmagani uchun fikrimiz cheksiz bo'la olmaydi. "Yashayapman, demak fikrlayapman"-, degan qaysidir bir faylasufning fikri bor edi. Agar umrimiz cheksiz bo'lganida fikrlarimiz ham cheksiz bo'lrdi. Fikrlar hayotimiz davomida o'zgaradi, shakllanadi, rivojlanadi.

... ehtiyoj cheksiz bo'lganida, bir kunda inson dunyoni yutib yuborishi mumkin bo'lardi...

Insonning ko'zini faqat tuproq to'ydiradi. :)

Yana kitoblarga kelsak. Ba'zilar ko'p kitob o'qigan insonning salohiyati yuksak bo'ladi deb baho berishi mumkin. Men bu fikrga, afsuski qo'shila olmayman.

Bugungi kunda nechta kitob deb emas, balki qanday va qaysi kitoblarni o'qidik deb savol bersak yaxshiroq bo'lsa kerak. O'shanda inson olgan bilimlarini o'z manfaati yo'lidamas, jamiyat ravnaqi va unga xizmat yo'lida sarflashni o'rganadi.


Insonning salohiyati jamiyatda tutgn o'rniga qarab belgilanadi. Kitobda yozilgan narsalar har doim ham hayotga to'g'ri kelmaydi. Chunki hayot doimo rivojlanib boradi. vaqt o'tgach kitobda yozilgan fikrlar ahamiyatini yo'qotishi mumkin. Hayot tajribasi va bilimlarini umumlashtirib faoliyat olib borgan odamgina yuqori salohiyatga erishishi mumkin.
Sa'diyda bir gap bor-ku, kitob yuklangan eshak eshakligicha qoladi, degan.
yoki
hazrat Navoiyning,
Hunarni asrabon netgumdir oxir,
Olib tuproqqami ketgumdir oxir.
fikrlari.

[Pfefferminze]

.... kitob o'qishga vaqt yetmasa ham, ammo Qur'onni deyarli har kuni o'qib turaman...


Qur'onni rus tiliga Sablukov, Krachkovskiy, Poroxovalar ma'noviy tarjima qilishgan. Ularni bir-biriga solishtirib o'qib ko'rganmisiz?
Menga ko'proq Valeriya Poroxovaning she'riy usuldag ma'noviy tarjimasi yoqdi.


Aha, albatta...Qur'onni rus tilidagisi menda aynan V.Poroxovaniki...haqiqatan ham juda chiroyli tarjima chiqqan.....Qur'oni Karimning oyatlaridan ayrimlarini nemis, rus, o'zbek, ingliz, turk, arab, tojik tillarida solishtirib chiqqanman...o'zimga yarasha xulosalarni chiqarib olganman va quyidagi xulosani chiqarishda arab ayoli yordam bergan...

Qur'onda ayolni "ur" degan so'z umuman yo'q...lekin tarjimalarning aksariyat qismida men solishtirgan tillarda "ur" degan so'z ,afsuski, bor ekan...

Gap shundaki, darraba so'zi sof arab tilida "ur" degan ma'noni bermas ekan, u faqat og'zaki ko'cha tilida, ha, ur degan ma'noni berar ekan, ammo asl sof arab tilida esa darraba so'zi turtib qo'y degan ma'noni anglatar ekan...

Aynan nega Poroxovani tarjiamasi yaxshiroq chiqqan deyman, chunki uning tarjimasida bir so'zning tarjimasida 2 ta sinonimlarni qo'llagan, tarjima yanada haqiqatga yaqinroq, aniqroq chiqsin degan ma'noda yozgan....Valeriya Poroxovaning tarjimasida so'zalar aynan sof arab tilidagi ma'nosi bilan berilgan, har holda harakat qilgan aniq tarjima qilishga......


Xullas, shunaqa gaplar.....:-)

[Pfefferminze]

Baribir inson o'z tabiatiga mos kitoblarni topib o'qiy oladi. (shaxsiy fikr)


Mana shu fikr menga yoqdi....xuddi shunday...topib o'qiy oladi ham emas, aynan o'shani oxtarsa kerak, menimcha......

[Kavsar]

Insonning ko'zini faqat tuproq to'ydiradi.

aha, fikringizni tushundim. Chiroyli javob bo'ldi :)
rahmat :)

[Kavsar]

Qur'onda ayolni "ur" degan so'z umuman yo'q...lekin tarjimalarning aksariyat qismida men solishtirgan tillarda "ur" degan so'z ,afsuski, bor ekan... Gap shundaki, darraba so'zi sof arab tilida "ur" degan ma'noni bermas ekan, u faqat og'zaki ko'cha tilida, ha, ur degan ma'noni berar ekan, ammo asl sof arab tilida esa darraba so'zi turtib qo'y degan ma'noni anglatar ekan...

haqiqatan, arab tili ma'nolarga boy. Hatto hozirgi arab aholisi ham bu ilohiy kitobning ma'nolarini yetarlicha tushuna olmasa kerak deb o'ylayman. Bu kitobning bitta harfi ustida fikr yuritish uchun ham kishining qalb ko'zi ochiq bo'lishi kerak nazarimda.


Rumi hazratlari aytadilarku: "Ko'zni yumgin, ko'zga aylansin ko'ngil" deb. Darhaqiqat, dunyoga zohir ko'zi bilan emas, botin nazari bilan razm solish kerakdir. Shunda ixtiloflarni ko'rmaydi, ma'rifat vodiysi tomon bir oz qadam tashlagan bo'ladi inson...

[Kavsar]

Бу каби саволларга Улуғбек Ҳамдамнинг "Мувозанат" романидан жавоб топишингиз мумкин.

rahmat, javobingiz uchun. "Muvozanat"ni o'qishga harakat qilaman.