PDA

Просмотр полной версии : ish qo`shimchasi asl turkiymi yoki forschadan o`tganmi?

orta-turk
14.01.2009, 23:30
Hurmatli bilimdonlar!

-ish harakat nomining kelib chiqishi haqida bilmoqchi edim. Bu qo`shimcha turkiy tillar orasida faqat bizda keng qo`llaniladi. Turkiya turkchasida ba'zi fors tilidan kirgan so`zlarda bor: siparis kabi. Tojikcha o`qish kitobi bo`lardi uyimizda, nomi "Kitobi xonish" edi. Shunga juda qiziqib qoldim bu qo`shimcha asl turkiymikin yoki fors-tojikchadanmikin, deb.

Ikkilanishimning boisi forschada ham, tojikchada ham bu qo`shimcha ko`p qo`llanilmaydi.

Bu yer ancha faol bo`lgani bois shu yerga joylashtirishga qaror qildim. Javobingiz uchun oldindan rahmat!
OmoN
15.01.2009, 15:27
Bu yer ancha faol bo`lgani bois shu yerga joylashtirishga qaror qildim. Javobingiz uchun oldindan rahmat!
Нигора опамиздан жавоб кутиб коламиз....
Nigora Umarova
15.01.2009, 18:34
Узбек ва тожик халклари уртасидаги якинлик тожик олими Б. Гофуровнинг ёзишича милодий VI асрдан бошланган. (Гафуров Б.Г. История таджикского народа. М., 1952, С. 99-100)
Икки халк уртасидаги узаро бу якинлик албатта, уларнинг тилларига хам таъсир килмай колмади. Натижада тожик тилидан узбек тилига купгина суз, суз шакллари ва турли иборалар узлашди. Шу билан бирга узбек тилидан тожик тили ва унинг шеваларига хам анча суз ва иборалар, кушимчалар кириб келган.
Биргина хохиш сузини олайлик. Асли хох бу тожикча суз, -иш феълнинг харакат номи шаклини ясовчи туркий кушимча.
Эски туркий адабий тил (XI асрдан XIV асргача булган давр)да хам Алишер Навоий узининг "Мухокамат ул-лугатайн"("Икки тил мухокамаси") асарида ёзишича,-иш, -ыш каби харакат номи ясовчи кушимчалар кулланилган.
Масалан,

Катыг лангу ашну тил алыш кэрэк/ Бу тилдин йагы кылкы билиш кэрэк -- Мустахкамланиб, сунг тил олиш керак. Бу тилдан ёв килигини билиш керак. (Юсуф Хос Хожибнинг"Кутадгу билиг" асаридан)
orta-turk
15.01.2009, 18:50
Katta rahmat, Nigora opa!

Menga ko`pdan beri sirli bo`lib kelayotgan narsa oydinlashdi. Shu narsani aniqlayman, deb, o`rischa "Diwan al-Lugati-t-Turk" asarini ham titkilab chiqdim. "Alqish" deganidan boshqasini uchratmadim. Axiyri, sizlarga murojaat qildim. Yana bir bor tashakkur javobingiz uchun!
orta-turk
15.01.2009, 18:54
"Muhokamatul-lug`atayn" asarining elektron variantini qayerdaligini bilganlar bormi? Ko`pdan beri o`qimoqchi bo`lib yuribman-u, hech imkon bo`lmayapti. Iltimos, 'netda biron joyda bo`lsa, menga ham bildiringlar! Rahmat!
Nigora Umarova
15.01.2009, 19:01
Арзимайди.
Узбек тилимизда хам тожикча: -хона, -парвар, -фуруш, -истон, -параст, -хон, -паз, -бон, -боз, -дуз, -гох, -шунос, -ваш(махваш), -ор(харидор), -вачча, -поя, - соз каби кушимчали сузлар кен кулланилади.
Nigora Umarova
15.01.2009, 19:04
"Muhokamatul-lug`atayn" asarining elektron variantini qayerdaligini bilganlar bormi? Ko`pdan beri o`qimoqchi bo`lib yuribman-u, hech imkon bo`lmayapti. Iltimos, 'netda biron joyda bo`lsa, menga ham bildiringlar! Rahmat!

Бу борада балким Abdulaziz (http://uforum.uz/member.php?find=lastposter&f=412) ёрдам берарлар.
orta-turk
15.01.2009, 19:31
bu yerda yangi bo`lganim uchun biroz sarosimalanib turibman, "o`zim shaxsan Abdul-Aziz'dan so`rasammi, yo u kishining o`zlari o`qib yordam berib yuborarmikinlar", deb ;)
Lutfillo Tursunov
15.01.2009, 20:13
bu yerda yangi bo`lganim uchun biroz sarosimalanib turibman, "o`zim shaxsan Abdul-Aziz'dan so`rasammi, yo u kishining o`zlari o`qib yordam berib yuborarmikinlar", deb
Яхшиси у кишига шахсий хабар (ЛС) юборинг.
Maruf
16.01.2009, 02:56
"Muhokamatul-lug`atayn"ni bu yerdan (http://www.turklib.uz/?category=lingo&altname=alisher_navoiy_-_muhokamatul-lugatayn_ikki_til_muhokamasi) olasiz.
orta-turk
17.01.2009, 00:16
Katta rahmat! Anchadan beri erisholmagan orzuimga erishadigan bo`ldim. :)
orta-turk
20.01.2009, 15:16
juft sahifalarni ikkiga ajratib, biroz sifatini pasaytirib, o`qishga va internetdan olishga qulayroq qildim, fikrimcha.

Navoiy, Alisher. Muhokamatul-lug`atayn.
http://ifile.it/7vq4yoi
~10Mb