Xodimlar bo'shashadimi yoki bo'shatilishadi?

[Nozima Tashpulatova]

Kasbim taqozosiga ko'ra intervyu olish maqsadida ko'plab tashkilotlar xodimlari bilan muloqot qiliganman. Odatda intervyu beruvchilar kompaniyaning ancha salohiyatli va o'z so'zini ayta oladigan xodimlari sanalardi. Qizig'i shundaki, ba'zida ana shu xodimlarni butunlay boshqa korxonada ko'rib qolardim. Ulardan nega "kettingiz" degan savolga shunchaki istehzoli kulib o'z "ixtiyorimga ko'ra" deb javob berishadi... Sizningcha ishdan bo'shashga yoki bo'shatilishga nima sabab bo'ladi?

[shumbola]

AQSh qonunchiligida "employment at-will" degan tushuncha bor. Ish beruvchi istagan vaqtida ishchini ishdan bo'shatishi va shuningdek ishchi ham istagan vaqtida ishdan bo'shashi mumkin.

Manimcha bizning qonunlar boyicha ham xuddi shu narsa ko'zda tutilgan bo'lsa ajab emas.

Ishchi nima sababdan ishdan bo'shaydi? Sabablar har xil bo'lishi mumkin, masalan, boshqa ishda oylik ish haqi ortadi. Yoki martabasi ko'tariladi. Kimdir o'ziga yaqinroq joydan ish topadi, va h.k.

Ishchini ishdan bo'shatish sabablari ham ko'p bo'ladi: ishchi o'z vazifasini uddalay olmaydi, ish beruvchi ish o'rinlarini qisqartiradi va h.k.

Mani fikrim, bu normal hol. Siz bilan bizni e'tiborga loyiq emas deb o'ylayman. ;-)

[Akbar Nurmatov]

Ulardan nega "kettingiz" degan savolga shunchaki istehzoli kulib o'z "ixtiyorimga ko'ra" deb javob berishadi... Sizningcha ishdan bo'shashga yoki bo'shatilishga nima sabab bo'ladi?
Одатда ишдан бўшашади, лекин бизнинг шароитда эмас. Чунки ноқулай ходимдан қутилиш раҳбар учун жуда муҳим ҳисобланади. Ишдан бўшатишнинг йўллари эса бисёр. Шу ўринда хотирамга бир масал тушиб қолди: Бир куни Шер ўз қабулига Қуённи чақириб, "сиз ишдан бўшадингиз" - дебди.
- нима гуноҳим учун, -дебди Қуён.
- тўғри, сен чаққонсан, оёқ-қўлинг енгил, ҳар қандай ишни бир зумда бажарасан. Лекин, жуда қурқоқсан, мажлисларда жим ўтирасан. Шунинг учун сени бўшатдим.
- бир неча ойдан сўнг Шер ҳузурига Итни чақириб, сен ҳам ишдан бўшадинг дебди.
- нима учун деган саволга эса, тўғри сен вафодарсан, менинг учун жонингни ҳам беришга тайёрсан, лекин ҳуда-беҳуда кўп ҳурасан, - дебди Шер.
- бир неча ойдан кейин Эшакни қабулига чақирибди. Эшак хонага кириб келар-келмас унга Шер "сен эшаксан, қорнинг туйса эгангни тепасан, нонкўрсан дебди. Лекин, сени ишдан бўшатмайман. Чунки сен ўзимизнинг кадрсан деган экан.

[Laziz Karshibayev]

Бизнинг шароитда кўпроқ ишдан "ўз аризасига кўра бўшатишади" :pioneer_smoke:

Омадсиз ходим учун "Мен ишдан бўшадим" дейиш - "Мени ишдан бўшатишди" дейишдан анча енгилроқ, бошлиққа эса "Мен уни ишдан бўшатдим. Ха-ха-ха!" дейиш унга кўпроқ роҳат бағишлайди, ИМХО :jester:

[Erkin Eshpulatov]

Одатда ишдан бўшашади, лекин бизнинг шароитда эмас. Чунки ноқулай ходимдан қутилиш раҳбар учун жуда муҳим ҳисобланади. Ишдан бўшатишнинг йўллари эса бисёр.

Менимча ноқулай ходимни бўшаши ёка бўшатилиши бу муаммони ҳал этади дегани эмас. Тўғри бошлиқ учун ноқулай ходимдан қутилиш айни муддао, лекин бушаган ёки бўшатилган ходим жамиятнинг ишсизлар сонининг ортишига олиб келади. Демак, бир корхона(ташкилот)нинг "ечилган" муаммоси жамият муаммосига айланмоқда. Халқимизда "Балиқ бошидан" деган бир доно нақл бор, шунинг учун бошлиқнинг уддаборонлиги, бошқариш қобилияти бир вақтнинг ўзида ҳам корхона(ташкилот)нинг, ҳам жамият муаммосининг ечилишига олиб келади. Бу дунёда ҳар бир инсон ўз ролига эга, кимдир бошлиқ, кимдир чорасиз ходим ролини ўйнайди. Менимча, ходимни бўшатиш эмас, уни мослаштириш, тарбиялаш, самарали ишга йўналтириш кўпроқ самара беради.:buba:

[Husen]

Рухшунослар тахлилига кура, ишни койиллатиб куйган, маъсулият билан ишлайдиган ходимларнинг аксарияти бошликларга ёкмас экан. Тугри, бошликлар буни амалда курсатишмас. Лекин, ич-ичларида "Мени урнимни олиб куйса-я" деган хавотир тугилар экан.
Ишни эплаган ходимларнинг табиийки узига яраша инжикликлари булади. Ё кеч келади, ё мажлисда куркмасдан дангал гапираверади ва хок... Бу турдаги ходимларга чидаш бошликлар учун "азоб"
Ишхоналарда бундай ходимларни алмаштириб булмайдиган ходимлар деб хисоблшади.
Бизнинг шароитда хакикий кадрни топиш бир муаммо булса, уни ушлаб туриш яна бир муаммо.
Демокчи булганим, ишдан бушатилмайдиганлар тоифасига юкоридаги алмаштириб булмайдиганх одимлар киради ва куп холларда улар узлари бушашлари мумкин.
Колганлар эса ишдан бушаши мумкин булганлар тоифасига киради. Ва бушаган такдирда хам мени бушатишди деб жар солаверади.

[Nozima Tashpulatova]

ходимни бўшатиш эмас, уни мослаштириш, тарбиялаш, самарали ишга йўналтириш кўпроқ самара беради.:buba:
Мослаштириш ва тарбиялаш? Бу бошликнинг вазифасига кирмаса керак?

[NigoraGayubova]

Рухшунослар тахлилига кура, ишни койиллатиб куйган, маъсулият билан ишлайдиган ходимларнинг аксарияти бошликларга ёкмас экан. Тугри, бошликлар буни амалда курсатишмас. Лекин, ич-ичларида "Мени урнимни олиб куйса-я" деган хавотир тугилар экан.
Ишни эплаган ходимларнинг табиийки узига яраша инжикликлари булади. Ё кеч келади, ё мажлисда куркмасдан дангал гапираверади ва хок... Бу турдаги ходимларга чидаш бошликлар учун "азоб"
Ишхоналарда бундай ходимларни алмаштириб булмайдиган ходимлар деб хисоблшади.
Бизнинг шароитда хакикий кадрни топиш бир муаммо булса, уни ушлаб туриш яна бир муаммо.
Демокчи булганим, ишдан бушатилмайдиганлар тоифасига юкоридаги алмаштириб булмайдиганх одимлар киради ва куп холларда улар узлари бушашлари мумкин.
Колганлар эса ишдан бушаши мумкин булганлар тоифасига киради. Ва бушаган такдирда хам мени бушатишди деб жар солаверади.


agar bu yerda bitta o'rin muammo bo'ladigan bo'lsa, unda o'sha tashkilotmi yoki korxonaning kelajagiga dars ketti desak ham bo'laveradi.
Yaxshi unda bemalol zo'r kadrlarni bo'shataversinda o'rniga eng ... larini ishga olsin, mana "TARAQQIYOT"

[Agzam Abdullaev]

Ҳозирда СНГ давлатларда ва бизнинг давлатимизда , корхона ташкилотларда кадр қандай бўлишидан қатъий назар, раҳбарларга 5х5=? неча деганда, айтганиз деб жавоб берадиган кадр танланади.:take_example:

Ишдан бўшатилишга кўпдан кўп сабаблардан бири эса, ташкилот раҳбарининг гапига қулоқ солмасдан ўзини фикрда туриб олиши, хар қандай раҳбарни шу инсонга нисбатан ғазабини келтиради.:035:

Кадр қандай бўлишидан қатъий назар унинг ишдан бўшаши ёки бўшатишлиги раҳбар ходимларга боғлиқ. :tatice_06:

[Erkin Eshpulatov]

ходимни бўшатиш эмас, уни мослаштириш, тарбиялаш, самарали ишга йўналтириш кўпроқ самара беради.:buba:
Мослаштириш ва тарбиялаш? Бу бошликнинг вазифасига кирмаса керак?

Ман юқорида ходим ёки бошлиқнинг вазифалари тўғрисида эмас, бошлиқнинг фазилатларини (қобилиятлари) назарда нутган эдим.

Менимча савол тўғри қўйилса мақсадга мувофиқ бўлар эди.
Сизнингча
Вазифа ўзи нима?

[Nozima Tashpulatova]

Менимча савол тўғри қўйилса мақсадга мувофиқ бўлар эди.
Сизнингча
Вазифа ўзи нима?
Duelga chiqmoqchimisiz? Men hodimni taqdiri haqida qayg'urayapman. Boshliqni emas! Uni vazifalari ham meni qiziqtirmaydi.

[Nigora Umarova]

Одатда ишдан бўшашади, лекин бизнинг шароитда эмас. Чунки ноқулай ходимдан қутилиш раҳбар учун жуда муҳим ҳисобланади. Ишдан бўшатишнинг йўллари эса бисёр.

Менимча ноқулай ходимни бўшаши ёка бўшатилиши бу муаммони ҳал этади дегани эмас. Тўғри бошлиқ учун ноқулай ходимдан қутилиш айни муддао, лекин бушаган ёки бўшатилган ходим жамиятнинг ишсизлар сонининг ортишига олиб келади. Демак, бир корхона(ташкилот)нинг "ечилган" муаммоси жамият муаммосига айланмоқда. Халқимизда "Балиқ бошидан" деган бир доно нақл бор, шунинг учун бошлиқнинг уддаборонлиги, бошқариш қобилияти бир вақтнинг ўзида ҳам корхона(ташкилот)нинг, ҳам жамият муаммосининг ечилишига олиб келади. Бу дунёда ҳар бир инсон ўз ролига эга, кимдир бошлиқ, кимдир чорасиз ходим ролини ўйнайди. Менимча, ходимни бўшатиш эмас, уни мослаштириш, тарбиялаш, самарали ишга йўналтириш кўпроқ самара беради.:buba:

"Нокулай ходим" деганда сиз кандай ходимни назарда тутдингиз?
Тугри "Балик бошидан ....., бирок уни думидан тозалайдилар".
Хар бир ходим ишга кириш жараёнида мехнат шартномаси билан танишади ва ишга кабул килинади. Шундай экан, у уша корхонанинг шарт-шароитига куникиши, мослашиши шарт.
Ходимнинг мехнат лаёкатига караб эса бошлик унга киладиган иши буйича йул-йурик курсатиб беради.
Ишнинг самарали булиши хам бошликка, хам ходимга боглик. Баъзи пайтларда зиддиятнинг пайдо булиши ишнинг олдинга эмас, оркага кетишига сабаб булади.

[Erkin Eshpulatov]

"Нокулай ходим" деганда сиз кандай ходимни назарда тутдингиз?
Тугри "Балик бошидан ....., бирок уни думидан тозалайдилар".
Хар бир ходим ишга кириш жараёнида мехнат шартномаси билан танишади ва ишга кабул килинади. Шундай экан, у уша корхонанинг шарт-шароитига куникиши, мослашиши шарт.
Ходимнинг мехнат лаёкатига караб эса бошлик унга киладиган иши буйича йул-йурик курсатиб беради.
Ишнинг самарали булиши хам бошликка, хам ходимга боглик. Баъзи пайтларда зиддиятнинг пайдо булиши ишнинг олдинга эмас, оркага кетишига сабаб булади.

Одатда ишдан бўшашади, лекин бизнинг шароитда эмас. Чунки ноқулай ходимдан қутилиш раҳбар учун жуда муҳим ҳисобланади. Ишдан бўшатишнинг йўллари эса бисёр. Шу ўринда хотирамга бир масал тушиб қолди: Бир куни Шер ўз қабулига Қуённи чақириб, "сиз ишдан бўшадингиз" - дебди.
- нима гуноҳим учун, -дебди Қуён.
- тўғри, сен чаққонсан, оёқ-қўлинг енгил, ҳар қандай ишни бир зумда бажарасан. Лекин, жуда қурқоқсан, мажлисларда жим ўтирасан. Шунинг учун сени бўшатдим.
- бир неча ойдан сўнг Шер ҳузурига Итни чақириб, сен ҳам ишдан бўшадинг дебди.
- нима учун деган саволга эса, тўғри сен вафодарсан, менинг учун жонингни ҳам беришга тайёрсан, лекин ҳуда-беҳуда кўп ҳурасан, - дебди Шер.
- бир неча ойдан кейин Эшакни қабулига чақирибди. Эшак хонага кириб келар-келмас унга Шер "сен эшаксан, қорнинг туйса эгангни тепасан, нонкўрсан дебди. Лекин, сени ишдан бўшатмайман. Чунки сен ўзимизнинг кадрсан деган экан.

"Ноқулай ходим"- бошлиқ учун ноқулай ходим.
Уз хохиши ёки маълум сабабларга кўра бўшаган ходимлар хақида эмас, балки сабабсиз гўёки жиддий сабабларга кўра ишдан бўшатилаётган ходимлар тўғрисида.

Юқоридагилар хаётда учраб турадиган вазиятлар юзасидан фикр ва мулохазалар.

[Nozima Tashpulatova]

Bildirilgan fikrlar uchun raxmat! Bu mavzuni ko'tarishimdan asosiy maqsad tajribaliroq bo'lgan odamlarni yoshlarga o'z tajribalaridan biroz bo'lsada so'zlab berishga turtki berish edi. Endi maslahatlaringizni ham ayamasangiz. Umuman qanday hodim bo'lgan yahshi:) Bo'shatiladiganmi? yoki bo'shaydigan:) Qanday yo'llar bilan inson o'zini muddatdan avvalgi ishsizlikdan himoya qilishi mumkin?

[Anora]

Hodimlani besabab boshatilishi yoki boshliq tomonidan haqoratlanishi menimcha faqat bizning jamiyatga hosmas. Hodim ishdan boshatilishi ishsizlar sonini orttirishidanam kora uning shahsiga yomon ta'sir qiladi.Unga dalda beruvchilar topilsada lekin haqiqiy huquqiy himoya qila oluvchilari y'oq. Franciyada ana shunday himoyachi "syndicat" tashkilotlar bor. Syndicat lu'gaviy manoda profsayuzlarni eslatsada aslida vazifasi ularga nisbatan chuqurroq. Bizdayam shunaqa tashkilot bormi yoqmi bilmadim,agar bo'lsa ularni ishini faollashtirish kk deb oyliman. :clapping:

[Nozima Tashpulatova]

Hodimlani besabab boshatilishi yoki boshliq tomonidan haqoratlanishi menimcha faqat bizning jamiyatga hosmas. Hodim ishdan boshatilishi ishsizlar sonini orttirishidanam kora uning shahsiga yomon ta'sir qiladi.Unga dalda beruvchilar topilsada lekin haqiqiy huquqiy himoya qila oluvchilari y'oq. Franciyada ana shunday himoyachi "syndicat" tashkilotlar bor. Syndicat lu'gaviy manoda profsayuzlarni eslatsada aslida vazifasi ularga nisbatan chuqurroq. Bizdayam shunaqa tashkilot bormi yoqmi bilmadim,agar bo'lsa ularni ishini faollashtirish kk deb oyliman. :clapping:

"Sindicat"lar bizda ham yo'q emas. O'zbek tilida buni kasaba uyushmalari deyiladi. Lekin ular faoliyati hozir asosan hodimlarni dam olishlari uchun yo'llanmalar berishu moddiy rag'batlantirishlardan boshi cihiqmay qolgan. Siz aytgan sindicat darajasida hodimlar manfaatini himoya qilishga hali veri erishilmasa kerak.

[Maestro]

Qanday yo'llar bilan inson o'zini muddatdan avvalgi ishsizlikdan himoya qilishi mumkin?

Аввало, хеч ким узини айбдор ёки нохак хисобламайди, хатто камокда утирган жиноятчи хам! Ишдан бушаган (ёки бушатилган) инсон билан сухбатлашсангиз - у топширикларни вактида ижро этадиган, хеч качон ковун туширмаган, хуллас сал кам авлиё ходим! Уни бушатган рахбари билан сухбатлашсангиз - то топширик берилмагунча бирор иш килмайдиган, уз устида ишламайдиган , хуллас, балласт учун ушлаб турилган ходим...

Энди саволингизга кайтсак, жавоби оддий - ходим уз "лавозим йурикномалари"да (должностные инструкции) белгиланган вазифалар ва мажбуриятларни бажара олиш даражадаги малакага эга булиши керак! Мен узим рахбарман. Кул остимда ишлайдиган барча ходимларнинг нима иш килаётганликларини жуда яхши биламан. Ким иш вактида бепул интернетдан фойдаланиб каёкдаги сайтларда сангиб юради, ким ишхонанинг принтеридан ва когозидан фойдаланиб кушнисининг (жиянининг, танишининг) диссертациясини печать килади, ким хужжат остига яшириб сканворд ечиб утиради, ким мониторда кино куриб утиради ёки уйин уйнайди, ким шахсий ишлари буйича шахарлараро кунгироклар килиб, валаклашиб утиради... Рахбар сифатида уларга жуда ачинаман - эссиз утиб кетаётган умр... Уларга бакириб-чакиришдан, "мана буни - бундок, буни эса -мундок килиш керак" деб такрор-такрор ургатишдан фойда йук ("Сўқирнинг йўлини шам билан ёритиб булмайди"). Булар- хакикий балласт! Вахоланки, улар билан бир хонада уз устида ишлайдиган, интернетдан изланиш ва ташкилотга фойда келтириши мумкин булган маълумотларни тахлил килиш учунгина фойдаланадиган, карангки, уз хисобидан дам олиш кунлари кандайдир курсларда малака оширадиганлари хам бор... Албатта, бундайларни куллаб кувватлашга харакат киламан (хорижий сафарлар, сунгги моделдаги компьютерлар, рагбарлантиришлар ва бошк.)...
"Балки балластлардан хам ёруглик чикар" деган умид билан улардан бирини Хитойдаги 10 кунлик семинарда катнашиш учун хизмат сафарига юбордим. Бу кишим бозорлардан бери келмабди... Хеч кимга хеч нима демасдан, тажриба сифатида, бир ойдан кейин фаол ходимлардан бирини худди шу программада иштирок этиш учун юбордим. Унга тугри маънода "бир дам олиб, юрт кезиб келарсан" десам, хитойнинг 4 компанияси билан хамкорлик килиш тугрисида меморандум лойихасини, 2 компания билан эса шартнома лойихасини кутариб келибди...
Тугри, куп нарса рахбарга хам боглик, бирок асосийси ходимда колган. Рахбарнинг хаммани кулидан судираб юришдан бошка вазифалари хам бор!

[Javohir Mahmudjonov]

Ishchi bo'shashsa boshatiladi, Korxona yoki ma'muriyat bo'shashsa ishchining o'zi juftakni rostlaydi. Ana shunaqa!