Маънавиятнинг чегараси борми? Маънавиятсизликни-чи?

[Nigora Umarova]

Чегара

Одамзод нима учун кафтдек ҳовлисига гул экади? Ундан кўра шолғом экса, қозонига тушади-ку.
Одамзод нима учун булбул чах-чахини эшитганда энтикиб кетади? Ундан кўра булбулни шўрвага солиб пиширса, нафсини қондиради-ку.
Одамзод нима учун осмонда чарақлаб ётган юлдузларни кўриб, кўнгли завққа тўлади? Юлдузлар унинг ҳамёнидаги тиллалар эмас-ку.
Одамзод нима учун китоб ўқиётиб, суюкли қаҳрамони ўлиб қолса йиғлайди? Уни ёзувчи "ичидан тўқиб чиқаргани"ни билади-ку?
Одамзод нима учун ўзга юртларга бориб беҳисоб мол-дунё орттирсаю, иттифоқо болалиги кечган кулбаси тушига кириб қолса, туни билан йиғлаб чиқади? Ахир у шоҳона қасрда яшайди-ку.
Одамзод нима учун боласининг бошида алла айтади? Гўдак алла эшитмаса ухламайдими?
Одамзод нима учун неварасини етаклаб неча замон аввал ўтиб кетган бобосининг қабрини зиёрат қилади? Марҳум уларни кўрмайди-ку?!
Гап шундаки, Одамзодни ҳайвонотдан ажратиб турадиган чегара бор. Бу чегаранинг номи МАЪНАВИЯТ деб аталади.

Ўткир Ҳошимов


Ҳаётимизда оддий ҳолатга айланиб бораётган бир нарса мени ўйга толдирди. Бу маънавият ва маънавиятсизликнинг бир қоришмасими?

https://img.uforum.uz/images/qbgsxcr3670027.jpg

[AbuMuslim]

Яхши мавзу экан...
аммо мавзуни ўрганишга киришар эканмиз, маънавият ўзи нима? Маънавиятимиз асоси нималардан ташкил топган, каби саволларга ҳам жавоб излаб кўрсак...

[Nigora Umarova]

Яхши мавзу экан...
аммо мавзуни ўрганишга киришар эканмиз, маънавият ўзи нима? Маънавиятимиз асоси нималардан ташкил топган, каби саволларга ҳам жавоб излаб кўрсак...

Ma'naviyat haqida forumda bir qancha mavzular bor va siz aytgan savolga o'sha mavzularda javob berganmiz.

[AbuMuslim]

Агар иложи бўлса такрор бўлишидан чўчимасдан ўша мавзудан иқтибос келтирилиши керак, зеро бахс "предметный" бўлиши учун...
бахсга киришиш олдидан истилоҳларни аниқлаштириб олиш даркор...

[AbuMuslim]

маънавият


...«Маънавият» деганда инсоннинг руҳий олами, онги, ақли ва тафаккурининг жамъи, яъни дунёқараши тушунилади.
Маънавият руҳнинг мавжудлигини ва тананинг ўлимидан кейин ҳам яшаб қолишини, бинобарин, бу дунёда ҳам, охиратда ҳам танасининг ҳар бир қилган амали учун масъул эканини англашдан бошланади. Шу ҳақийқатни англаган лаҳзадан бошлаб инсоннинг маърифати ва маънавияти ўсиб, ривожланиб боради. Аммо руҳнинг мавжудлигини, инсон барча амаллари учун бу дунёда ҳам, охиратда ҳам масъул эканини англамасдан туриб, ҳар қанча кучли ақл соҳиби бўлса ҳам, кенг маърифатли ва юксак маънавиятдаги шахс бўлиш мутлақо мумкин эмас. Аксинча, Яратувчи Зотнинг борлигини, руҳнинг мангу ўлмаслигини идрок қилолмаган одамнинг маънавияти ҳар доим кемтик бўлиб қолаверади. Зеро, «маърифати ва маънавияти юксак» инсонгина аввало ўзи, оиласи ва жамияти учун нима яхши, нима ёмон эканини англай олади. Ҳолбуки, эллик ёки олтмиш йилдан кейин тупроққа қоришиб, баданини қурт-қумусқалар еб, абадий йўқ бўлиб кетадиган одам учун «яхшилик» ёки «ёмонлик», «разиллик» ёки «эзгулик» деган тушунчаларни фарқлашни нима аҳамияти бор?
Бугунги кун кишилик жамиятининг энг оғриқли муаммоларидан бири ҳам айнан мана шудир.
Ҳар қандай бузуқликдан, бекорчи уриш-жанжаллардан, ўғрилик, қотиллик, нашавандлик каби иллатлардан жамиятни, хусусан, ёшлар онгини тозалашнинг бирдан-бир йўли маърифат ва маънавиятга, яъни ҳар бир инсонга хос бўлган дийндорлик туйғусига, дийнга етарли аҳамият беришдан иборатдир...

Манба (http://islom.uz/content/view/2364/137/) (тўлиқ)

[Nigora Umarova]

Форумдошларимизнинг "Маънавият нима?" (http://uforum.uz/showthread.php?t=6033) деган саволга жавобларини қуйидаги мавзу (http://uforum.uz/showthread.php?t=6033)да ўқишингиз мумкин.

[Kavsar]

Qiziq... judayam qiziiiq.... Hozir gulga pul o'rash urf bo'lyaptimi, chindanam? Bunaqasini birinchi bor ko'ryapman. Agar suratdagi haqiqat bo'lsa, unda bu - to'qlikka sho'xlik. Ma'naviyatli odam ham shunday qilishi mumkin. (imxo)

[Shokir Dolimov]

Маънавият тушунчаси давлат мудофааси ва миллий хавфсизлик соҳаларида ҳам жуда долзарб масалалардан бири саналиб, тегишли ҳарбий терминлар ва уларнинг изоҳларида ўз аксини топади. Улардан бир-иккитасини мисол тариқасида келтириб ўтаймикан ёки шарт эмасмикан?

[Nigora Umarova]

Qiziq... judayam qiziiiq.... Hozir gulga pul o'rash urf bo'lyaptimi, chindanam? Bunaqasini birinchi bor ko'ryapman. Agar suratdagi haqiqat bo'lsa, unda bu - to'qlikka sho'xlik. Ma'naviyatli odam ham shunday qilishi mumkin. (imxo)

Men esa ikkinchi marta ko'rib turibman. ;)
Odatda avvallari (hozir ham bo'lsa kerak) to'yda pul sochishardi. Enfi bo'lsa bu holat "madaniy ko'rinish"ini olibdi.

[Nigora Umarova]

Маънавият тушунчаси давлат мудофааси ва миллий хавфсизлик соҳаларида ҳам жуда долзарб масалалардан бири саналиб, тегишли ҳарбий терминлар ва уларнинг изоҳларида ўз аксини топади. Улардан бир-иккитасини мисол тариқасида келтириб ўтаймикан ёки шарт эмасмикан?

Kerakli terminlarni keltirib o'tsangiz, zarar qilmasdi.

[Tulqin Eshbekov]

Маънавиятнинг учта муҳим асоси мавжуд:
1.Ҳуқуқий асоси. Бу - қатор қонунларимизда ўз аксини топган.
2. Методологик асоси. Давлатимиз раҳбарининг маърузаларида маънавият давлат сиёсатининг устувор йўналишларидан бири сифатида ифода этилган фикрлари, "Юксак маънавият - енгилмас куч" каби асарлари.
3. Назарий асоси. Яъни, маънавият илмий тадқиқ этилган дарсликлар, ўқув қўлланмалар ва шу каби адабиётлар.

[AbuMuslim]

"...Шу ўринда маънавиятнинг юксалиши билан чамбарчас боғлиқ бўлган яна бир мезон - муқаддас динимиз ҳақида алоҳида тўхталиб ўтишни зарур, деб биламан.
Барчамизга яхши маълумки, дин азалдан инсон маънавиятининг таркибий қисми сифатида одамзотнинг юксак идеаллари, ҳақ ва ҳақиқат, инсоф ва адолат тўғрисидаги орзу-армонларини ўзида мужассам этган, уларни барқарор қоидалар шаклида мустаҳкамлаб келаётган ғоя ва қарашларнинг яхлит бир тизимидир.
Айниқса, кўп асрлар мобайнида халқимиз қалбидан чуқур жой олиб, ҳаёт маъносини англаш, миллий маданиятимиз ва турмуш тарзимизни, қадриятларимиз, урф-одат ва анъаналаримизни безавол сақлашда муқаддас динимиз қудратли омил бўлиб келаётганини алоҳида таъкидлаш жоиз. Нега деганда, инсонийлик, меҳр-оқибат, ҳалоллик, охиратни ўйлаб яшаш, яхшилик, меҳр-шафқат сингари халқимизга мансуб бўлган фазилатлар айнан ана шу заминда илдиз отади ва ривожланади.

Бугунги кунда ислом динига нисбатан бутун дунёда қизиқиш ва интилиш кучайиб, унинг хайрихоҳ ва тарафдорлари кўпайиб бораётгани ҳеч кимга сир эмас. Бунинг асосий сабаби муқаддас динимизнинг ҳаққонийлиги ва поклиги, инсонпарварлиги ва бағрикенглиги, одамзотни доимо эзгуликка чорлаши, ҳаёт синовларида ўзини оқлаган қадрият ва анъаналарни аждодлардан авлодларга етказишдаги беқиёс ўрни ва аҳамияти билан боғлиқ. Ва халқимизнинг маънавиятини шакллантиришга, ҳар қайси инсоннинг Оллоҳ марҳамат қилган бу ҳаётда тўғри йўл танлаши, умрнинг мазмунини англаши, авваламбор, руҳий покланиш, яхшилик ва эзгуликка интилиб яшашида унинг таъсирини бошқа ҳеч қандай куч билан қиёслаб бўлмайди, деб ўйлайман.

Шу нуқтаи назардан қараганда, муқаддас ислом динимизни пок сақлаш, уни турли хил ғаразли хуруж ва ҳамлалардан, туҳмат ва бўҳтонлардан ҳимоя қилиш, унинг асл моҳиятини униб-ўсиб келаётган ёш авлодимизга тўғри тушунтириш, ислом маданиятининг эзгу ғояларини кенг тарғиб этиш вазифаси ҳамон долзарб бўлиб қолмоқда..."

"Юксак маънавият - енгилмас куч" (http://e-adabiyot.uz/adabiyotshunoslik/sheriyat/183-yuksak-manaviyat-engilmas-kuch.html)китобидан...

[Shokir Dolimov]

Kerakli terminlarni keltirib o'tsangiz, zarar qilmasdi.

Фикр-мулоћазаларим томдан тараша тушгандай кўринмаслиги учун гапни бир четдан, мантиќан боѓлаб баён этишга уриндим.
Авваламбор, шуни таъкидлаб ўтмоќ жоизки, Ќуролли Кучлардаги маънавият халќ маънавиятидан айри холда кўрилмайди. Зеро, армия – жамият кўзгусидир. Шундай экан, жамиятда ќарор топган маънавият ќанчалик юксак бўлса, Ќуролли Кучларда ћам шу ќадар кўтаринки бўлади ёки аксинча. Бошќача ќилиб айтадиган бўлсам, армия сафида ўз йигитлик бурчини ўтаб ќайтган йигитнинг маънавияти юксак ёки бошќача бўлишида нафаќат тегишли ћарбий ќисм (муассаса) ќўмондонлиги, балки том маънода жамиятнинг ћам ўзига яраша улуши бўлади.
Ќуролли Кучларда шахсий таркибни (яъни ћарбий хизматчилар, Ќуролли Кучлар ишчи ва хизматчиларини) тарбиялашга оид муайян ќарашлар, тушунча, ѓоя, тамойил, усул ва шакллар тизими яратилган бўлиб, ушбу тизим ћукуматнинг Ќуролли Кучларни ислоћ ќилиш дастурларини ћаётга татбиќ этиш, ћарбий хизматчилар орасида олиб борилаётган тарбиявий ишлар тизимини шакллантириш вазифасини ћал этиш учун замин бўладиган концепциялар ва бошќа турдаги меъёрий ћужжатларда ўз аксини топади.
Бундай ћужжатларда кўзланган асосий маќсадлар:
давлат мудофааси ва миллий хавфсизлик соћаларида ћукумат томонидан илгари сурилаётган сиёсатнинг ћаётга татбиќ этилишида Ќуролли Кучларда олиб борилаётган тарбиявий ишларнинг мазмуни, ўрни ва аћамиятини белгилаш;
шахсий таркибнинг ватанпарварлик рућидаги, маънавий-ахлоќий, ћарбий ва ћуќуќий тарбиясини янада такомиллаштириш;
ћарбий хизматчиларнинг фаол ћаётий позицияси шаклланишига, юртимиздан, Ќуролли Кучларимизга бевосита дахлдор эканлигидан фахрланиш туйѓуларини кучайтиришга йўналтирилган ишлар сифатини ошириш саналади.
Шахсий таркиб орасидаги тарбиявий ишлар давлат сиёсати, жамият ва Ќуролли Кучлар равнаќи билан белгиланиб, маънавий-ахлоќий, ватанпарварлик рућидаги, ћарбий ва ћуќуќий тарбия йўналишлари бўйича олиб борилади.
Санаб ўтилган йўналишлардан, ушбу мавзуга тааллуќли маънавий-ахлоќий тарбия йўналишида алоћида тўхталиб ўтаман. Ћарбий терминлар ва уларнинг изоћи масаласига келсак, сайтларимизнинг бирон-бирида блог очиб, ўша ерда ћавола этсам, чаќириќќача бошланѓич ћарбий тарбия ўќитувчилари учун нафим тегармикан, деган фикрга бормоќдаман.

[Shokir Dolimov]

Маънавий-ахлоқий тарбия – шахсий таркибнинг зарурий маънавий-ахлоқий сифатларини шакллантириш мақсадида унинг онги, ҳис-туйғулари ва иродасига таъсир ўтказиш жараёнидир.
Маънавий-ахлоқий тарбия жараёнида ҳал этиладиган асосий вазифалар жумласига:
шахсий таркиб онги, қалби ва ҳис-туйғуларида маънавий-ахлоқий, маданий, маърифий қадриятлар, қарашлар ва эътиқодларни, шунингдек, халқ тарихи, аждодларимизнинг бебаҳо мероси ҳамда бугунги умумбашарий қадриятларга ҳурмат билан қараш, уларга содиқ қолиш каби фазилатларни тарбиялаш, ватанпарварлик ва фидойилик туйғуларини шакллантириш;
миллий манфаатларни теран идрок этиб, уларнинг ҳимояси учун шахсий масъулиятни ҳис этиш сифатлари тарбияланишига эришиш;
ўзбек халқининг ишончли фарзанди, юксак ахлоқ соҳибини, интеллектуал салоҳияти кенг, ҳар томонлама камол топган шахсни шакллантириш;
ҳарбий хизматчиларга ҳарбий хизматнинг ижтимоий аҳамияти ниҳоятда катта эканлигини тушунтириб бориш, уларнинг маънавий-ахлоқий жиҳатдан мустақил ўсиб, янада ривожлантириб боришга мунтазам эҳтиёж сезишларини рағбатлантириш;
салбий, ножўя хатти-ҳаракатларнинг олдини олишга қаратилган ахлоқий-этик тамойил ва меъёрларни идрок этиш, юксак маънавий ҳис-туйғуларини шакллантириш;
ҳарбий хизматчиларни эстетик сифатларини ривожлантириш киради.

[мафтун]

Маънавий-ахлоқий тарбия – шахсий таркибнинг зарурий маънавий-ахлоқий сифатларини шакллантириш мақсадида унинг онги, ҳис-туйғулари ва иродасига таъсир ўтказиш жараёнидир.


Аммо ҳарбийларнинг бир ёмон одати бор: сўкиниб гапирадиган. Шу иллатни йўқотиш ҳам маънавий-ахлоқий тарбияга кирса керак бевосита?

[Shokir Dolimov]

Аммо ҳарбийларнинг бир ёмон одати бор: сўкиниб гапирадиган.
Тўғри, бу одатни оқлаб бўлмайди. Бироқ баъзи бир ҳолатларни тўғри тушунишингизни истар эдим. Жанговар вазиятда у ёки бу фикр, кўрсатма, буйруқ, билдирувни ифода этиш учун боадаб сўз қидириб топишга вақт бўлмайди. Бундай шароитда жангда кўзланган мақсадларга эришиш учун тегишли хатти-ҳаракатларнинг тезкор кечгани, ҳар қандай фикр қисқа, аниқ ва лўнда ифода этилгани маъқул. Бунга эса кўп ҳолларда ноадабий сўзлар воситасида эришилади. Қолаверса, жанг давомида ҳарбий хизматчининг нафақат хатти-ҳаракати, балки ўз фикрини билдириш тарзи ҳам баъзи нарсалардан, мисол учун, саросимага тушиб қолган-қолмагани, вазиятни тўла-тўкис идрок этган-этмагани, жанговар вазифани пухта англаб етган-етмагани, тўғри иш тута билиши ёки ўзини йўқотиб қўйгани ва шу каби кўплаб аломатлардан далолат беради (айниқса, унинг атрофида қуролдош дўстларининг жасадлари қонга беланиб ётган бўлса). Бўлинма ва ҳарбий қисмларнинг таркиби асосан эркаклардан иборат бўлар экан, табиийки (таассуфки), мулоҳаза юритилаётган ҳолат тинчлик даврида ҳам одат тусига кириб қолади. Бу яхши эмас, албатта. Лекин ишонтириб айтаман-ки, ҳарбий хизматчилар аёл киши бор жойда имкон қадар чиройли гапиришга ҳаракат қилишади (ёки сукут сақлаб туришади :) ). Умид қиламан-ки, фикримни тушунтира олдим (сўкинмасдан :) ). Гарчи киши, ушбу гапларнинг мазмунини тўғри ва тўлиқ тушуниши учун лоақал бир йил бўлса ҳам, погон тақиб юриши керак.

[мафтун]

жанг давомида

Ўртоқ подполковник! Нимагадир шу гап унча тўғри келмаяпти. Охирги йилларда АҚШ ҳарбийларигина муттасил жангда иштирок этяпти холос. Биз эса жангсиз ғалаба қиляпмиз, Худога шукр. Аммо ўша иллат эскидан колган. Буни йўқотса, бўлса керак. Чунки бизнинг менталитетимизга ёт одат-да.
Дарвоқе, юртда тинчлик-хотаржамлик ҳукм суришида журналистларнинг ҳам муносиб ўрни борлигидан ҳақли равишда ғурурланаман.

[Shokir Dolimov]

Ўртоқ подполковник! Нимагадир шу гап унча тўғри келмаяпти. Охирги йилларда АҚШ ҳарбийларигина муттасил жангда иштирок этяпти холос. Биз эса жангсиз ғалаба қиляпмиз, Худога шукр. Аммо ўша иллат эскидан колган. Буни йўқотса, бўлса керак. Чунки бизнинг менталитетимизга ёт одат-да.
Мен ўз хабаримда фақат Ўзбекистон Қуролли Кучларининг шахсий таркибини назарда тутганим йўқ эди. Дунё ҳарбийларининг ҳар қандай сиёсий, миллий, диний тусдан холи бўлган, ибтидоий армиялардан замонавий армияларга қадар ҳарбийлар қони ила шаклланиб келган умумий анъаналари, таъбирингиз билан айтганда, иллатлари бор. Истаймиз-ми буни йўқми, бундан кейин ҳам ушбу анъана, урф-одат ва таомиллар сақланиб, янада бойитилиб, ижроси давом этиб бораверади. Уларни йўқотиб бўлмайди. Армия шуниси билан армиядир. Лекин ҳар қандай армия, шу жумладан, бизнинг шонли миллий армиямиз ҳам ўз камчилик ва нуқсонларини жуда яхши билади, уларни бартараф этиш ёки салбий таъсирини сусайтириш учун ўзига хос усулларда тегишли чоралар кўриб боради. Яшасин Ватан ҳимоячилари! Қуролли Кучларимизга шарафлар бўлсин!

[Mahmud Jurat]

Kerakli terminlarni keltirib o'tsangiz, zarar qilmasdi.
Маданият, маърифат ва маънавиятдан кўп гапирамиз. Аммо ўзимиз тўйга борганда шилқим ўйинчига пул қистиришдан ўзимизни тиймаймиз. Аввало биламиз, ушбу шилқимни тўй эгаси маълум суммага ёллаганини. Энд и унга пул бериш шарт эмаслигини. Бу бераётган пулингиз мана шу шилқим ўйинчининг кистасида кетишини. Қистирилаётган пулни ёшларга беришга кўзимиз қиймайди. Тўйхонадаги музика асбобларининг жаранги ҳамманинг соғлигига зарар бўлишига қарамасдан уни пасайтиришнинг иложини тополмаймиз. Исмимиз, фамилиямиз бир вақтлари русийзабон кишилар томонидан хато, ғализ ёзилган бўлса буни мана Мустақилликнинг 20 йилдан кўп вақт бўлишига қарамасдан тўғрилаб олмаймиз.Бу ҳақда давлатимиз тегишли қарорлар қабул қилган бўлишига қарамасдан. Шу жойда сўзим қуруқ бўлмасин деб кўп йиллар давомида матбуотда эълон қилинган исм ва фамилиялардан энг ғализларини йиғиб юрардим уларни сизларнинг эътиборингизга ҳавола қилмоқдаман:
Абдукалик
Абдулалим
Абил
Адил
Ақоид
Арип
Аташик
Ахтам
Бавре
Бадод
Банги
Бария
Баххаб
Баҳҳоб
Бедирехан
Бибираба
Бовре
Бумат
Бўмат
Бунед
Деда
Диас
Диляра
Динам
Жонизам
Захардин
Зура
Ирал
Исар
Исламшик
Исран
Ихтибар
Кудайкул
Кулша
қулат
Қутайба
Лафиса
Макуна
Марис
Мафурат
Миракул
Мирсавур
Муит
Мукамбар
Мухир
Мухтабар
Наризиба
Наурзали
Нигмат
Ниғмат
Низан
Нуркул
Патила
Пида
Рислигай
Сагат
Сагинтай
Сайд
Салахеттин
Сотим
Соходилло
Тахри
Теля
Тимаш
Тоживой
Тойши
Турасхон
Убат
Урил
Фахрад
Форук
Хаджи
Хаитби
Хания
Хелам
Хида
Хужман
Чемир
Шамак
Шамир
Ширмухамад
Эрик
Эшандеда
Эшета
Юлдаш
Явқашти

[Алишер Абдуллаев]

Исмимиз, фамилиямиз бир вақтлари русийзабон кишилар томонидан хато, ғализ ёзилган бўлса буни мана Мустақилликнинг 20 йилдан кўп вақт бўлишига қарамасдан тўғрилаб олмаймиз.Бу ҳақда давлатимиз тегишли қарорлар қабул қилган бўлишига қарамасдан.
Шу тегишли карорни аник номини, № ва кабул килинган кунин берсангиз иложи булса.

Ва яна
мана Мустақилликнинг 20 йилдан кўп вақт бўлишига қарамасдан тўғрилаб олмаймиз.
Бунака нарсалар, шу жумладан, алвафит, имло, хаётнинг турмуш-тарзи, одамларнинг муносабати бирданига ва уз-узидан узгарадиган нарсалар эмас. Мисол учун, менинг бувим уша пайтларда лотин алифбосига асосланган золда ёзишни урганганлар. Хозирги кунга кадар шунака ёзадилар. Бизлар урганиб колганмиз.
Менинг фикримда, исмларни тугри ёзиш, соф узбек тилида гаплашиш, хатто-ки давлат хужжатларини биринчи узбек тилида нашр этишлар уз вакти билан келади. Бунинг учун камида, яна менинг фикрим, 2-3 авлод алмашиши керак. Бизда эса энди битта авлод алмашди. Мана сизни олайлик
Тўйхонадаги музика асбобларининг

Муаммони узига келсак, бу уткинчи камчиликлар. Жамият ривожланиши доимо шунака камчиликлар билан ёнма-ён булган. Уз вакти билан утиб кетади.
Хозирги кунда айримлар бу гуллардаги пулларга, туйлардаги пул сочишларга хавас билан караса (яъни мен хам шунака киламан, имконим булганда деса), вакти келиб бу нарсалар устидан жамият кулади, ва яна жамият ривожлангандан кейин бунака камчиликлар узидан узи йуколиб кетади.

[Mahmud Jurat]

Шу тегишли карорни аник номини, № ва кабул килинган кунин берсангиз иложи булса.

2-3 авлод алмашиши керак

камчиликлар узидан узи йуколиб кетади.

Бу ҳақда Давлат тили Қонунларини кўришингиз керак.
Ўз бошлаган ишимизни ўзимиз тугатишимиз керак, "келажак авлодларга озод ва обод ватан қолдирайлик".
Камчиликлар ҳеч қачон ўз ўзидан йўқолмаган ва йўқолмайди.
Мусиқа ва пул сочиш масаласига келсак, бошқа бир саҳифада форумдошлар европа маданияти ҳақида суҳбат олиб боришаяпти ва энди ўзингиз тасаввур қилингчи, қайси европа залида мана шундай соғлиқга зара мусиқа чалинишини ва мана шундай пул қистирилишини. Шундан кейин европа маданиятига қаршиларнинг фикрларини эшитса бўлади.

[Алишер Абдуллаев]

Исмимиз, фамилиямиз бир вақтлари русийзабон кишилар томонидан хато, ғализ ёзилган бўлса буни мана Мустақилликнинг 20 йилдан кўп вақт бўлишига қарамасдан тўғрилаб олмаймиз.
Авваломбор, сиздан хужжатни кутиб коламиз.
Масалага яна икки маълумот. Одамнинг исми фамилияси паспортида кандай ёзилса, бошка хужжатларда хам АЙНАН худди шундай ёзилиши шарт. Бу исбот талаб килмайди. Шундан келиб чикиб, хох матбуот булсин, хох ТВ, хох диплом, бошка хужжату маълумотнома-ю, тавифномалар ва барча бошка хужжатлар хато билан ёзишга МАЖБУР. Мисол учун, Паспорт буйича Арип ёзилган одамга Ориф деб диплом берсангиз, сизнингча бу одамда келажакда муаммо булиши мумкин-ми, йук-ми?
Иккинчиси, менга нима учун бу хужжат кизик булди (аввал эшитмаган эканман)? Бу норматив хужжатда асосий коидалар билан биргаликда, аввал куйилган исмларни алмаштириш хакида процедура хам курсатилган булиши керак. Бу эса жуда чигал масала. Алмаштириш учун нима хужжатлар талаб килиниши хам ёзилиши керак.
Яна бувимга кайтайлик, 1928-30 оралигида тугилганлар, Жанубий Козогистон вилоятида. Мисол учун оталарининг исмини узгартирмокчилар. Энди улар номларига берилган тугилганлик хакида маълумотнома керак. Узокка боришнинг хожати йук. Кимда паспорт олгандан тугилганлик хакида маълумотнома сакланиб колган?
Лекин бундан кейин, барча олинган хужжатлар (мактабдан шаходотнома, олий таълимдан диплом ва б.) хам алмаштирилиши керак. Агар кимдир Россияда, Украинада укиган булсачи? Хозирги кунда у ерларга бориб (бир кунда битадиган иш эмас), алмаштириш жуда мушкул (процедура ва моддий томондан).

[Mahmud Jurat]

Муммонинг ечими паспортни ўзгартиришдан бошланади. Қолган ҳужжатлар паспорт асосида тан олинади. Қолганлари (Но проблем).Мен ҳам ўз паспортимни ўзгартирганман, Диплом Махмуд ёзилган, бу билан у тан олинмайди дегани эмас.

[Алишер Абдуллаев]

Хурматли сухбатдош, сизни хаётда билмаганлигим сабабли, куйидаги ёзишмани агар нотугри кабул килсангиз, олдиндан узр сурайман. Менинг фикримча, буюклар этганидек, бахсда хакикат тугилади.

Бу ҳақда Давлат тили Қонунларини кўришингиз керак.
Мен сиздан тегишли хужжатлар аник номини айтиб утишингизни сурагандим. Хукукщунослар тили билан айтганда, сиз "отсылочная норма"ни келтириб куйдингиз холос.
Агар аник билсангиз ва номини (№,сана) келтириб ута олсангиз яхши буларди. Акс холда бу аравани курук олиб кочиш дейилади.
Мен уз навбатда 1995 йил 21 декабрда 167-I сон билан кабул килинган конунни урганиб чикдим. 15 моддада шундай дейилади: "Ўзбекистон Республикасида яшовчи шахслар, ўз миллатидан қатъи назар, ўз исмини, ота исми ва фамилиясини миллий-тарихий анъаналарга мувофиқ ёзиш ҳуқуқига эгадирлар.".
Лекин кай тарзда буни амалга ошириш керак? Бу мухим савол.

Ўз бошлаган ишимизни ўзимиз тугатишимиз керак, "келажак авлодларга озод ва обод ватан қолдирайлик".
Бу фикрнинг айни шу масалага кандай алокаси бор? Масала буйича жавоб берсангиз.
Агар сизга одамларнинг "бир вақтлари русийзабон кишилар томонидан хато, ғализ ёзилган " исм-фамилияси "келажак авлодларга озод ва обод ватан колдиришга" тускинлик килаётган булсангиз, "кўп йиллар давомида матбуотда эълон қилинган исм ва фамилиялардан энг ғализларини йиғиб юриш" баробарида шу муаммони хал килиш учун аник таклифларни ОАВга чикишга нима тускинлик килди?

Камчиликлар ҳеч қачон ўз ўзидан йўқолмаган ва йўқолмайди.
Бу хакда хеч ким бахс килмаяпти. Лекин шунака камчиликлар борки, уни илдизи анча чукур, ва кичик вактда уни ечимини топлмаганлигидан нолиш нотугри. Бу муаммо рус империясининг Узбекистонга кириб келганидан бошланганидан хабарингиз бор. 20 йил бу жуда киска муддат.
Шу аснода, Африка мамлакатларига каранг. Мустакиллига эришганига биздан куп вакт утган булсада, халигача Франция билан боглик жойлари бор (кучада махаллий тил билан биргаликда француз тили, одамларнинг нотугри исм-фамилияси ва б.)

Мусиқа ва пул сочиш масаласига келсак ... энди ўзингиз тасаввур қилингчи, қайси европа залида мана шундай соғлиқга зара мусиқа чалинишини ва мана шундай пул қистирилишини. Шундан кейин европа маданиятига қаршиларнинг фикрларини эшитса бўлади.
Шундай согликка зарар мусика ва пул сочиш масаласи - яна олдин айтган гапимга кайтаман. Узбекистон ва Европа ва б. ривожланган мамлакатларни солиштириш нотугри.Улар ривожланиш тарихига бир назар солинг. Улар юзлаб йиллар давомида мустакил булишган. Яна кайтараман солиштириш нотугри. Тенг тенги билан дейилади-ку халкимизда.

[Алишер Абдуллаев]

Муммонинг ечими паспортни ўзгартиришдан бошланади. Қолган ҳужжатлар паспорт асосида тан олинади. Қолганлари (Но проблем).

Нима асосда? Асосни курсатиб бера оласизми?
Канака килиб олдин паспортида Арип ёзилган исмли одам, паспортини Орифга алмаштириб, узининг чет элдаги партнерига мен уша Арип деб тушунтира олади.
Проблема (муаммо) айни шу ерда бошланади.:naughty:

[Shokir Dolimov]

Одамнинг исми фамилияси паспортида кандай ёзилса, бошка хужжатларда хам АЙНАН худди шундай ёзилиши шарт. Бу исбот талаб килмайди. Шундан келиб чикиб, хох матбуот булсин, хох ТВ, хох диплом, бошка хужжату маълумотнома-ю, тавифномалар ва барча бошка хужжатлар хато билан ёзишга МАЖБУР.

Ортиқов эмас Артиков, деб ёзилган бўлса, тўғри, Сиз айтганча ёзилади, лекин Артыков, деб ёзилган бўлса-чи? Демак алифбони қўшимча ҳарфлар билан бойитишимиз керак эканда. Юртбошимизни ўзбек тилида битилган матнда Ислом Абдуғаниевич, рус тилида битилган матнда эса Ислам Абдуганиевич, деб атаймиз. Лекин у кишининг ҳам паспорти битта холос-ку?! Бу масалада ишхонамда мунозаралар тез-тез бўлиб туради. Менинг исмим, ота исмим, фамилиям ҳам совет вақти ФҲДЁсида «а» ҳарфи ноўрин қўлланилиб Шакир Закирович Далимов, деб ёзилган. Бироқ мен Давлат тили ҳақидаги Қонуннинг 15- моддасида берилган ҳуқуқдан фойдаланиб, ўз исмим, ота исмим ва фамилиямни тўғри ёзиб юравераман. Расмий ҳужжатларда эса паспортимда қандай ёзилган бўлса, шундай ёзишади. Тегишли ҳужжатлар ана шу тарзда ёзилиб, тақдим этилганига қарамай, юртбошимизнинг Фармонида исмим, ота исмим ва фамилиям айнан ўзим ёзиб юрганимдай чоп этилганини кўриб, қувончимнинг чеки бўлмаган.

15-модда. Ўзбекистон Республикасида яшовчи шахслар, ўз миллатидан қатъи назар, ўз исмини, ота исми ва фамилиясини миллий-тарихий анъаналарга мувофиқ ёзиш ҳуқуқига эгадирлар.

[Mahmud Jurat]

Мен уз навбатда 1995 йил 21 декабрда 167-I сон билан кабул килинган конунни урганиб чикдим. 15 моддада шундай дейилади: "Ўзбекистон Республикасида яшовчи шахслар, ўз миллатидан қатъи назар, ўз исмини, ота исми ва фамилиясини миллий-тарихий анъаналарга мувофиқ ёзиш ҳуқуқига эгадирлар.".

таклифларни ОАВга чикишга нима тускинлик килди?

Бу хакда хеч ким бахс килмаяпти. Лекин шунака камчиликлар борки, уни илдизи анча чукур, ва кичик вактда уни ечимини топлмаганлигидан нолиш нотугри.

солиштириш нотугри.

Қонунни тўғри топгансиз, у орқали бу муаммони ечса бўлади. Паспорт бўлимига бориб паспортингиз нотўғри ёзилгани ҳақида ариза берасиз ва улар мана шу қонун асосида сизга паспортингизни тўғрилаб беришлари шарт. Мен ўзгартирганман, шу қонун асосида.

Баҳслашмаяпман, энг бўлмаганда ечими борларини ечиб турайлик. Айтайлик тўйга борганда пул қистиришдан ўзимизни тийайлик.

Матбуотга бу масалада сизга ҳам чиқиб кўришга маслаҳат берган бўлардим. У лавозимларда ишлаётган редакторлар сизнинг ва менинг ака укаларим бўлади. Қолган гапни ўзингиз тушуниб оларсиз.

Фикрингиз тўғри, солиштирмайлик, илгарилаб кетганларга интилайлик. Ҳасад билан эмас, ҳавас билан яшайлик.

[Алишер Абдуллаев]

Баҳслашмаяпман, энг бўлмаганда ечими борларини ечиб турайлик. Айтайлик тўйга борганда пул қистиришдан ўзимизни тийайлик.

Бизнинг оилада бериладиган тарбияга кура, биз томондан утказиладиган туй базмларида пул сочиш (тугрироги, сочмаслик хакида) олдиндан айтиб куйилади айрим одамларга одатда 1 ёки 2та одам. Аксарият катнашувчиларга айтиш хам шарт эмас - улар пул сочишмайди.

Матбуотга бу масалада сизга ҳам чиқиб кўришга маслаҳат берган бўлардим. У лавозимларда ишлаётган редакторлар сизнинг ва менинг ака укаларим бўлади. Қолган гапни ўзингиз тушуниб оларсиз.
Бу хабарингиз бирдан купрок маънода ёзилган. "Сизга хам" деганингиздаги хам сузи кайси маънода ишлиталган? Маслахатни хам менга беряпсизми, ёки масалани шу кунгача ОАВга ёритгансиз, менга хам тавсия этмокдасиз.
Редакторларнинг мендан катта кичиклигини нима алокаси бор? Мени редактор "ака укаларим" йук. Агар кучма маънода булса нима демокчисиз бу билан? Тугрисини айтсам, "колгани"ни тушуниб олишим кераклигини тушунмадим. Нима у "колган гап"?

Тегишли ҳужжатлар ана шу тарзда ёзилиб, тақдим этилганига қарамай, юртбошимизнинг Фармонида исмим, ота исмим ва фамилиям айнан ўзим ёзиб юрганимдай чоп этилганини кўриб, қувончимнинг чеки бўлмаган.
Буни эшитиб жуда хурсанд булдим. Демак, муз жойидан кучган.

Фикрингиз тўғри, солиштирмайлик, илгарилаб кетганларга интилайлик. Ҳасад билан эмас, ҳавас билан яшайлик.
Бу бошка гап. 100% кушиламан. Шуни сизга етказмокчи эдим.
Бизнинг жамиятда доимо Европа ёки АКШ ва б. ривожланган мамлакатлар билан солиштиришади. Бу нотугри. Менинг фикримда Осиё Аждархолари, ёки бошка киска муддат ичида ривожланган мамлакатлар билан солиштириш тугри булади.

[Алишер Абдуллаев]

Одамнинг исми фамилияси паспортида кандай ёзилса, бошка хужжатларда хам АЙНАН худди шундай ёзилиши шарт. Бу исбот талаб килмайди. Шундан келиб чикиб, хох матбуот булсин, хох ТВ, хох диплом, бошка хужжату маълумотнома-ю, тавифномалар ва барча бошка хужжатлар хато билан ёзишга МАЖБУР.

Ортиқов эмас Артиков, деб ёзилган бўлса, тўғри, Сиз айтганча ёзилади, лекин Артыков, деб ёзилган бўлса-чи? Демак алифбони қўшимча ҳарфлар билан бойитишимиз керак эканда. Юртбошимизни ўзбек тилида битилган матнда Ислом Абдуғаниевич, рус тилида битилган матнда эса Ислам Абдуганиевич, деб атаймиз. Лекин у кишининг ҳам паспорти битта холос-ку?! Бу масалада ишхонамда мунозаралар тез-тез бўлиб туради. Менинг исмим, ота исмим, фамилиям ҳам совет вақти ФҲДЁсида «а» ҳарфи ноўрин қўлланилиб Шакир Закирович Далимов, деб ёзилган. Бироқ мен Давлат тили ҳақидаги Қонуннинг 15- моддасида берилган ҳуқуқдан фойдаланиб, ўз исмим, ота исмим ва фамилиямни тўғри ёзиб юравераман. Расмий ҳужжатларда эса паспортимда қандай ёзилган бўлса, шундай ёзишади. Тегишли ҳужжатлар ана шу тарзда ёзилиб, тақдим этилганига қарамай, юртбошимизнинг Фармонида исмим, ота исмим ва фамилиям айнан ўзим ёзиб юрганимдай чоп этилганини кўриб, қувончимнинг чеки бўлмаган.

15-модда. Ўзбекистон Республикасида яшовчи шахслар, ўз миллатидан қатъи назар, ўз исмини, ота исми ва фамилиясини миллий-тарихий анъаналарга мувофиқ ёзиш ҳуқуқига эгадирлар.

Нима деб уйлайсиз миллий-тарихий анъаналарга нималар киради?

[Shokir Dolimov]

Нима деб уйлайсиз миллий-тарихий анъаналарга нималар киради?
Масалан, муайян ҳудуднинг туб жой халқи бир-бирининг исмини ўз анъаналарига мос келадиган тарзда ёзиши (чақириши, айтиши) киради.

[Алишер Абдуллаев]

Нима деб уйлайсиз миллий-тарихий анъаналарга нималар киради?
Масалан, муайян ҳудуднинг туб жой халқи бир-бирининг исмини ўз анъаналарига мос келадиган тарзда ёзиши (чақириши, айтиши) киради.

100% туппа-тугри. :clapping:
Энди, узингиз уйлаб куринг, бизнинг худудда "ев" ва "вич", "ва" ва "вна" лар булганми? Бу рус миллати ва халкига тегишли миллий-тарихий анъана.
Бу конундаги норма айни шу хакда.
Яна бир мисол, корейс миллатида хам исмлар рус миллатидан бошкача тарзда куйилади (махаллий корейсларни назарда тутмаяпман).
Бир уйлаб куринг. :naughty:

[Mahmud Jurat]

ОАВ ҳақидаги фикрларимни тушунарсиз деган умидда ёзган эдим.
Исм фамилиялар ҳақида, бу масала албатта тил қонунига бориб тақалиши сабабли, улар матбуотда РЕДАКТОР ака укалар ва уларнинг лавозимларига бориб тақалади. Айтмоқчиманки... . Ана энди ўша ака укалар сизники ва меники эканлигини тушунгандирсиз. Энди тушунарсиз, деган умиддаман.

[Shokir Dolimov]

Энди, узингиз уйлаб куринг, бизнинг худудда "ев" ва "вич", "ва" ва "вна" лар булганми? Бу рус миллати ва халкига тегишли миллий-тарихий анъана.
Бу конундаги норма айни шу хакда.
Ўйлантириб қўйдингиз. Демак, менинг ота исмим ва фамилиям миллий-тарихий анъаналарга мувофиқ, тахминан Шокир Зокир ўғли Долим деб ёзилиши керак, шундайми? Агар 15- модда томон бош ирғиб, ўзимни шундай деб атай бошласам, мени тўғри тушунишармикан ёки чиройли қилиб пенсияга кузатиб қўйишадими? :)

[Алишер Абдуллаев]

ОАВ ҳақидаги фикрларимни тушунарсиз деган умидда ёзган эдим.
Исм фамилиялар ҳақида, бу масала албатта тил қонунига бориб тақалиши сабабли, улар матбуотда РЕДАКТОР ака укалар ва уларнинг лавозимларига бориб тақалади. Айтмоқчиманки... . Ана энди ўша ака укалар сизники ва меники эканлигини тушунгандирсиз. Энди тушунарсиз, деган умиддаман.

Кечирасиз, тушунмадим.:cray:
Исм фамилиялар муаммоси сиз уйлаганчалик осон нарса эмас, хурматли сухбатдош. Бу ерда конун, конун ости хужжатлари, уларнинг амалий реализацияси ва бошка муаммолар бор. Сизнингча, Узбекистонда нечта одам "хато" фамилия исм билан яшаб юрибди? Улардан канчаси бу норматив хужжатлар мавжудлигини билишади? Буларни ёритишда ОАВ жуда кул келарди. Лекин лавозимнинг бу ерда нима алокаси бор?:naughty:

[Алишер Абдуллаев]

Энди, узингиз уйлаб куринг, бизнинг худудда "ев" ва "вич", "ва" ва "вна" лар булганми? Бу рус миллати ва халкига тегишли миллий-тарихий анъана.
Бу конундаги норма айни шу хакда.
Ўйлантириб қўйдингиз. Демак, менинг ота исмим ва фамилиям миллий-тарихий анъаналарга мувофиқ, тахминан Шокир Зокир ўғли Долим деб ёзилиши керак, шундайми? Агар 15- модда томон бош ирғиб, ўзимни шундай деб атай бошласам, мени тўғри тушунишармикан ёки чиройли қилиб пенсияга кузатиб қўйишадими? :)

Менимча иккинчиси. :buba: :) Тушунганингиз учун рахмат. :buba:
Энди яна масалага кайтсак, хурматли Mahmud Jurat томонидан биринчи ёзилган хабарни яна бир бор хавола киламан: "Исмимиз, фамилиямиз бир вақтлари русийзабон кишилар томонидан хато, ғализ ёзилган бўлса буни мана Мустақилликнинг 20 йилдан кўп вақт бўлишига қарамасдан тўғрилаб олмаймиз". Буни карангки, бу ерда хато ва гализ ёзиш хакида гап кетаяпти. Рухсатингиз билан Закир ва Зокир исмларини ишлатган холда мисолда тушиниб олишимиз мумкин.
Шунинг учун мен хужжат номи,№ ва санасини сурадим.:naughty:

[Mahmud Jurat]

Гап айнан фамилияларда экан фақатгина ов евда эмас, ғализ исм ва хатоликларда, бизнинг ўз тил маданиятимизга бефарқлигимизда кетаяпти ва бу жойда ҳар бир кишининг фамилиясини тўғрилаши ёки тўғриламаслиги ўз ихтиёрида, бу борада ҳар биримиз эркин эканлигимизни ҳам унутмайлик.
Аммо шу билан бирга биз ўз миллатимизнинг асосий миллийлик белгиларидан бири бўлган тилимизга шунчалик бефарқ қараймизки, мактаб ўқитувчиси, институт домласи ғализ бир вилоят, ўз қишлоғи, ҳатто оиласи шевасида гапирса буни шундайича, эътирозсиз кузатиб тураверамиз. Ҳатто шундайича телеэкранларга олиб чиқамиз. Эртага менинг фарзандим ҳам катта бир минбардан мана шундай ноадабий шевада, ўз лаҳжасини ҳам ғализлашган ҳолда қўллаб гапирадику, демаймиз. Мана шу бефарқлик қонимизга сингиб кетганлиги сабабли ҳатто ўз исмимиз юқоридаги ғализ шаклларда ҳам бизни жумбушга келтирмайди. Ғ. Ғуломнинг автобусдан тушган ҳолатига тушмаймиз. Умуман бу ҳақда ўйламай қўйганмиз. Юқорида тўғри фикр айтилди чоғи, бизга анча вақт, бир неча авлод умри керакга ўхшайди. Аммо буни бизнинг давр кутиб турармикан. Орқамиздан ўсиб келаётган авлод кечирармикан. Ахир биз боболарнинг бир вақтлар ўзаро жанжаллар орқали ватанни бой берганларини айтаяпмизку. Демак бизнинг орқамиздан ҳам шундай эътирозлар айтилиши тайинга ўхшайди. Ижтимоий касалликлардан энг оғирларидан бири бу жамият вакилларининг кундалик ва оламшумул воқеаларга бефарқлиги. Ибн Синони ватандан қувиб, Машрабни осдирмасдан ҳам 21 аср даражасидан келиб чиққан ҳолда камчиликларни ҳал қилса бўладиган вақт келдику. Нимага биз ҳаммамиз ҳар бир масалада унинг амалиётини Фақат Президент айтганидан кейингина қилишга киришадиган бўлиб қолганмиз. Наҳот боғча тарбиячисини "сиз ишхонадасиз, адабий тилда гапиришга мажбурсиз" шевада фақат уйингизда гапиришингиз мумкин, дея олмаймиз.

[Алишер Абдуллаев]

...мактаб ўқитувчиси, институт домласи ғализ бир вилоят, ўз қишлоғи, ҳатто оиласи шевасида гапирса ...

...ҳатто ўз исмимиз юқоридаги ғализ шаклларда ҳам бизни жумбушга келтирмайди. ...

... бизнинг давр кутиб турармикан. Орқамиздан ўсиб келаётган авлод кечирармикан. ... бизнинг орқамиздан ҳам шундай эътирозлар айтилиши тайинга ўхшайди. ...

Ижтимоий касалликлардан энг оғирларидан бири бу жамият вакилларининг кундалик ва оламшумул воқеаларга бефарқлиги.



Кечирасиз, сиздан яхши сухбатчи чикмас экан. Афсус. Мен сиз хакингизда баландрок фикрда эдим. Сиздан аник нарсалар хакида гапиришни сураган эдим. Аник жавоб берарсиз деб уйлагандим.
Мен сиз айтган уша "мактаб ўқитувчиси, институт домласи ғализ бир вилоят, ўз қишлоғи, ҳатто оиласи шевасида гапирса" деганингизни тушунмадим. :( Менга дарс берган бир нечта профессор-укитувчилар вилоятдан эдилар ва уз лахжасида гаплашардилар. Сабаб, ёшлигида бу тил сут билан кирган. Менга уларга миннатдорман, чунки мен улардан идеялар, билимлар учун. Ха, айтганча, адашмасам, Жиноят кодексида модда хам бор сизнинг "бундай чиройли" гапларингизга. Истасангиз, вактим булишига караб топиб берарман. "Одамларни тили, жинси, иркий келиб чикишига караб ажратманг". Бу маслахатим текинга :)
Бунга тушунмадим. Нимага биз ҳаммамиз ҳар бир масалада унинг амалиётини Фақат Президент айтганидан кейингина қилишга киришадиган бўлиб қолганмиз. Наҳот боғча тарбиячисини "сиз ишхонадасиз, адабий тилда гапиришга мажбурсиз" шевада фақат уйингизда гапиришингиз мумкин, дея олмаймиз.
Бу гап рост. "Тепа"дан буйрук кемагунига караб турадиган "амалдорлар" куп. Лекин буни мавзуга нима алокаси бор?

[Fayzbek]

Маънавият мана ш у дараҳт рамзида инсоният ирқига тегишли бўлган битта индивитни шакллантириш керакли шоҳларинга тарбия бериш кераксизини кесиб ташлаш. Бу чегарани ҳар боғбон мақсаддан келиб чиққан ҳолда белгилайди.https://img.uforum.uz/images/oplevtt2295000.jpg

[Fayzbek]

Нима деб уйлайсиз миллий-тарихий анъаналарга нималар киради?
Масалан, муайян ҳудуднинг туб жой халқи бир-бирининг исмини ўз анъаналарига мос келадиган тарзда ёзиши (чақириши, айтиши) киради.
Тушунишимча тарихда ўтган уламоларни исмларини:
Муҳаммад Аҳмад ўғли Беруний - Муҳаммад ибн Аҳмад ал-Беруний
Муҳаммад Абдулмалик ўғли Катий - Муҳаммад ибн Абдул-Малик ал Катий
Амир Темур Муҳаммад Тарағай ўғли - Амир Темур ибн Муҳаммад Тарағай
Муҳаммад Шохруҳ ўғли Улуғбек - Муҳаммад ибн Шохруҳ Улуғбек
Ҳусайн Абдуллоҳ ўғли (Ибн Сино) - Ҳусайн Ибн Абдуллоҳ (Ибн Сино)
шаклларида қўлласак ҳам қонунан тўғри бўлар эканда шундайми?

[Tulqin Eshbekov]

Миллий маънавиятимизнинг чегараси йўқ! Маънавиятсизликка эса албатта мустаҳкам чегара қўямиз!! ;)

[Shokir Dolimov]

Маънавиятсизликка эса албатта мустаҳкам чегара қўямиз!!
Қандай кўриниш, шакл-шамойилга эга бўлади ўша чегара? Нима қилинадики, миллат вакилининг олдида ғов пайдо бўлиб, уни ҳатлаб ўтишга журъат эта олмайди ёки жисмонан имкони бўлмайди? Илтимос, навбатдаги шиор ила жавоб беришдан олдин, савол мазмунини диққат билан ўқиб, уқиб чиқинг

[Tulqin Eshbekov]

Қандай кўриниш, шакл-шамойилга эга бўлади ўша чегара?

Бунга мисоллар кўп. Масалан, хонада папирос чекишни энг маънавиятсизликнинг бир кўриниши, деб биламан. Бундай ҳолатлардан афсуски ҳар куни маънан озор чекаман. Худо хоҳласа, апрель ойидан бошлаб шунақа маънавиятсизларга қарши курашда Қонун қалқонимиз бўлади!
Интернетда ҳаёсизлик, уятсизликни тарғиб қиладиган энг жирканчли сайтларга қарши олиб борилаётган курашлар ҳам масънавиятсизликка қарши қўйиладиган чегаралардан биридир!
Матбуотда бу борада ёзилаётган ажойиб мақолалар ҳам шулар жумласидандир.

шиор ила жавоб беришдан олдин

Она алласидек эзгу фикрларни қандайдир "шиор"лардан ажрата олсангиз, бу ҳам маънан етуклик сари дадил қадамингиз бўлур эди! :)

[abdurahmonaka]

Бунга мисоллар кўп. Масалан, хонада папирос чекишни энг маънавиятсизликнинг бир кўриниши, деб биламан. Бундай ҳолатлардан афсуски ҳар куни маънан озор чекаман. Худо хоҳласа, апрель ойидан бошлаб шунақа маънавиятсизларга қарши курашда Қонун қалқонимиз бўлади! Интернетда ҳаёсизлик, уятсизликни тарғиб қиладиган энг жирканчли сайтларга қарши олиб борилаётган курашлар ҳам масънавиятсизликка қарши қўйиладиган чегаралардан биридир! Рахмат Домла келтирган келтирган мисолларизга иложи бўлса бошқалар хам масънавиятсизликка қарши мисоллар келтиришса шу жойда мухокама қилниб янги Қонунлар чиқишига туртки бўлса ажаб эмас!!!

[Tulqin Eshbekov]

Қонунлар чиқишига туртки бўлса ажаб эмас!

Маънавиятсизликка қарши қалқон бўладиган қонунларимиз ва ҳукумат қарорлари, қолаверса, маънавий манбаларимиз ҳам кам эмас. Айтайлик, Ўзбекистон Республикасининг "Давлат тили тўғрисида"ги қонуни Она тилимиз қаддини ростлашда ҳуқуқий пойдевор бўлди!

[Shokir Dolimov]

Қандай кўриниш, шакл-шамойилга эга бўлади ўша чегара?

Бунга мисоллар кўп. Масалан, хонада папирос чекишни энг маънавиятсизликнинг бир кўриниши, деб биламан. Бундай ҳолатлардан афсуски ҳар куни маънан озор чекаман. Худо хоҳласа, апрель ойидан бошлаб шунақа маънавиятсизларга қарши курашда Қонун қалқонимиз бўлади!
Интернетда ҳаёсизлик, уятсизликни тарғиб қиладиган энг жирканчли сайтларга қарши олиб борилаётган курашлар ҳам масънавиятсизликка қарши қўйиладиган чегаралардан биридир!
Матбуотда бу борада ёзилаётган ажойиб мақолалар ҳам шулар жумласидандир.

шиор ила жавоб беришдан олдин

Она алласидек эзгу фикрларни қандайдир "шиор"лардан ажрата олсангиз, бу ҳам маънан етуклик сари дадил қадамингиз бўлур эди! :)
Башарият ҳавас қилса арзигулик қонунларимиз, турли соҳаларга оид меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларимиз бор. Уларнинг барчаси мустақиллигимиз, давлатчилигимизни янада мустаҳкамлаш, инсон эрки ва ҳақ-ҳуқуқига ҳурмат ила қараш учун хизмат қилади. Буларнинг бари бу ерда битилаётган журналистикага, ёзувчиликка хос чиройли сўзларсиз ҳам тушунарли. Бироқ қонун ҳужжатларимизнинг ижросини катта-кичик лавозимларда ўтирган мансабдор шахслар томонидан таъминланиши, қари-ю, ёш томонидан ўз ирқи, миллати, ижтимоий мавқеидан ва шу каби бошқа мезонлардан қатъи назар онгли равишда ҳар жойда амал қилиниши, бунинг учун нималар қилиш керак ва қандай шарт-шароитлар яратилиши кераклиги ҳақида гапириш даркор. Шундагина эҳтимол, «маънавиятсизлик йўлида мустаҳкам чегара» пайдо бўлар. Умуман айтганда, жаҳон аҳли томонидан умумэътироф қилинган маънавиятсизлик ҳолатларидан ташқари, қайси ҳолат ким учун маънавиятсизлик-у, ким учун ҳаёт меъёри эканлигини фарқлай билиш керак керак.

[Fayzbek]

Бироқ қонун ҳужжатларимизнинг ижросини катта-кичик лавозимларда ўтирган мансабдор шахслар томонидан таъминланиши, қари-ю, ёш томонидан ўз ирқи, миллати, ижтимоий мавқеидан ва шу каби бошқа мезонлардан қатъи назар онгли равишда ҳар жойда амал қилиниши, бунинг учун нималар қилиш керак ва қандай шарт-шароитлар яратилиши кераклиги ҳақида гапириш даркор. Шундагина эҳтимол, «маънавиятсизлик йўлида мустаҳкам чегара» пайдо бўлар. Умуман айтганда, жаҳон аҳли томонидан умумэътироф қилинган маънавиятсизлик ҳолатларидан ташқари, қайси ҳолат ким учун маънавиятсизлик-у, ким учун ҳаёт меъёри эканлигини фарқлай билиш керак керак.
Бунинг учун ҳар бир инсон Аллоҳдан қўрқиш(Бир кун келиб қилган ишларига жавоб беришлик ҳисси) бўлса ва қонунларни ҳурмат қилсагина «маънавиятсизлик йўлида мустаҳкам чегара» пайдо бўлади албатта.

[Sherzodbek Janazaqov]

Агар инсоннинг ички дунёси яхшиликка етакласа, ички дунёси гузал булса - бу маънавиятни бир томчиси шу томчилар йигилиб башарият маънавиятини хосил килади.

[Nigora Umarova]

Avvallari qizlar o'rtasida go'zallik tanlovi bo'lardi, endi esa... (http://news.olam.uz/caleidoscop/9694.html)

[Уктам]

маърифат ва маънавиятга, яъни ҳар бир инсонга хос бўлган диндорлик туйғусига, динга етарли аҳамият беришдан иборатдир... Диний билимларингиз бошкаларникидан купроклиги билиниб турибди, аммо, хар кандай масаланинг жавобини "динда бор - сизда йук" дейилайвермаслиги керак деб уйлайман. Африканинг - "Зулу-кабиласида", Европанинг - "Инглизида", Осиёнинг - "Японида" хам маънавият борми-кин?

[Уктам]

Avvallari qizlar o'rtasida go'zallik tanlovi bo'lardi Бу ерда, хафа буладиган нарса йук, "Артисть" сузи хаммамизга тегишли аммо унинг маъноси... менга тегишли булишини хохламаган булар эдим.

[Mahmud Jurat]

Диний билимларингиз бошкаларникидан купроклиги билиниб турибди, аммо, хар кандай масаланинг жавобини "динда бор - сизда йук" дейилайвермаслиги керак деб уйлайман.

Яхши фикр айтгансиз. Ҳар бир мавзу муҳокамасида бошқаларни диний камсаводликда ва диний эътиқод масаласида камситиш (шахсан у кишининг диний қарашлари тўғрисида етарли маълумотга эга бўлмасдан туриб) ва диний тарғибот билан шуғулланиш ҳар ҳолда ўша муҳокама бўлаётган маърифат ва маданиятдан бўлмаса керак деб ўйлайман мен ҳам.

[Nigora Umarova]

"E'tiqod" deyilganda siz nimani tushunasiz?

3f0707867b6dd60

[Sodirjon]

"E'tiqod" deyilganda siz nimani tushunasiz?

O'z hayotiy printsplariga va o'z sajdagohiga egalikni.

Film hayotiy, ta'sirli va albatta tarbiyaviy, lekin xaligi semizni ustoz yo'lidan yurishiga ishongim kelmaydi... qani edi shunday bo'lsaydi!

[Shokir Dolimov]

Рус тилига камдан-кам ҳолатларда таржима қиламан. Бугун илтимос қилишди. Кўринг-чи, қалай чиқибди экан:

Маънавият – инсонни руҳан покланиш, улғайишга чорлайдиган, одамнинг ички дунёси, иродасини бақувват, имон-эътиқодини бутун қиладиган, виждонини уйғотадиган беқиёс ку, унинг барча қарашларининг мезонидир. Менинг назаримда «маънавият» тушунчаси жамият ҳаётидаги ғоявий, диний ва ахлоқий қарашларни ўзида тўла мужассам этади.

И. А. Каримов
Юксак маънавият – енгилмас куч

Духовность – неизмеримая сила, побуждающая человека к нравственному очищению, духовному росту, обогащающая его внутренний мир, укрепляющая его силу воли, пробуждающая его совесть, является критерием всех его взглядов. На мой взгляд, само понятие «духовность» полностью воплощает в себе идейные, религиозные и нравственные взгляды в жизни общества.

[Tulqin Eshbekov]

Кундалик ҳаётимизда маънавият - ўзаро ширин муомаламиздан бошланади.
Маънавиятсизлик - бир-биридан кир қидиришдан бошланади.
Маънавият - НУР!
Маънавиятсизлик - кир...

[Mahmud Jurat]

Маънавият - НУР!
Маънавиятсизлик - кир...

Яхши шиор бўпти!!! Буни кенг тарғиб қилиш учун ёзиб кўчаларга осиш керак. Зораки маънавиятсилик киридан жирканишни бошласак!!!

[Tulqin Eshbekov]

Буни кенг тарғиб қилиш учун ёзиб кўчаларга осиш керак.

Кўчага эмас, кўнгил ойнасига катта ҳарфлар билан ёзсак арзийди!

[Mahmud Jurat]

кўнгил ойнасига катта ҳарфлар билан ёзсак арзийди!

Шиорбозликнинг янги йўналиши очилар эканда! Бундан буён шиорлар нафақат кўчаларда, кўнгилларда ҳам буюк шиорлар. "Ўзбекистон келажаги буюк давлат",... давом этдирамиз..."Келажаги буюк давлат фуқаросиман". Араб тилидан кириб келган фуқаро сўзи фақир маъносини беришини эсласак...

[Tulqin Eshbekov]

Араб тилидан

Сўзларимиз ўзга тилларда бошқача маъно берса берар, аммо ўзимиз учун азиз ва қадрли!
Масалан, биз учун сайқал - нақадар сулув, гўзаллик маъноларини англатса, қозоқ тилида "фоҳиша"нинг нақадар хунук бир маносини англатар экан... Немис тилида яратилган қаршилик бергиси номини бўтта айтишга ҳам тилим бормаяпти...
Фуқаро бизда қанчалик улуғ мақомга эканини билмасангиз, "Фуқаролик кодекси"ни ўқиб чиқинг!

Шиорбозликнинг янги йўналиши очилар эканда!

Қалбга битилган шиорларнинг чеки йўқ-ку! Масалан, ота-онамга таъзимдаман!
Шиор ҳеч қачон салбий маъно англатмайди...
"Сен исқиртни йўқотаман" деганга ўхшаш гаплар эса ҳечам шиор бўла олмайди.

[Masud Mahsudov]

Маънавиятнинг-ку, чегараси бордир, бироқ маънавиятсизлик, маданиятсизликнинг чегарасиз эканини шу кунларда бир "зиёли" инсон мисолида кўрмоқдамиз (афсуски).

[Shokir Dolimov]

Ҳар қандай халқ ва давлат бошидан кечирадиган фожиа, аксарият ҳолларда, унинг маънавиятига путур етишидан, онгига ёт ғоялар-у, қадриятлар сингдирилишидан ва бундай ғояларни ҳаётга татбиқ этиш учун номақбул усуллар жорий этилишидан бошланади. Бинобарин, халқнинг маънавий руҳини, ўз олдига тарихий вазифалар қўйиб, ҳал эта олиш қобилиятини ифодалайдиган маънавий хавфсизликнинг таъминланиши устувор вазифага айланиб қолади.

генерал-лейтенант Қ. Бердиев

[Bahrom]

Men negadir ma'naviyat va madniyatning eng oliy cho'qqisi deganda, ota-bobolarimizning qarashlarini tushunaman. Ayollar oilada gul, erkaklar oila ustuni degan qarash, o'shanday madaniyat, ma'naviyat yo'qolmasin hech. Bugun iqtisodiy, texnikasi taraqqiyot cho'qqisida gullayotgan juda ko'plab mamlakatlarda odob-ahloq, ma'naviyat halokatga yuz tutdi. Biz kelajak avlodning ma'naviyat va madaniyat bo'yicha qarashlarini sog'lom saqlab qolishimiz uchun nimalar qilishimiz kerak? Bugungi kun maktab o'quvchilariga internetdan foydalanish imkoniyatini ko'rib ba'zan havas qilsam, ba'zan achinaman. Murg'ak qalblarni iflos ahloqsizliklar, razil targ'iblar larzaga solishini o'ylar ekanman, ota-onalar sergakmikan? Shu murg'ak qalbda mustahkam e'tiqotdni, musaffo dunyoqarashni, toza madaniyatni, sof ma'naviyatni shakllantirayotganmikan? Bola o'z ongini, ma'naviyatini saqlab qolishi uchun ota-ona, o'qituvchi ustozlar qanday yordam beryapti ekan? Deb o'ylanib, bugungi kun bolalariga ham oson emas, degan fikrga kelaman. Bugungi kun bolalari dunyoni juda ko'plab mamlakatlarida ba'zi ahloqsiz va jirkanch ishlar qonunan himoya qilinishiga guvoh bo'lib katta bo'layotgan yoshlar. (Masalan bir jinsli nikoh yoki ochiq kiyinish va hokozo). Bugungi kun yoshlarini ma'naviyatini saqlab qolishda qanday maslahat berasizlar?

[Shokir Dolimov]

ФБ да учраб қолди:

Тоғда ўсган Эчкига, қишлоқ ёқмай қолибди.
Прдоз-андозин қилиб, шаҳарга йўл олибди,
Шаҳарга борган куни, кестирибди жунини,
Кайф-сафодан бошлабди, Эчкихон ҳар кунини.

Эчкихон юракан, шаҳарда ифтихор билан,
Баъзида Така қолиб, кетаркан Қўчкор билан.
Эчкихоннинг юришлари, чўзилмабди узоққа,
Иккита улоқча билан қайтиб келибди қишлоққа!!!