Бешик бола соғлиғига зарарли таъсир кўрсатадими?

[Nigora Umarova]

Миллий Академик драма театрида қўйилган "Ўзбекча рақс" спектаклида ўзбек қишлоғига келин бўлиб тушган рус қизи Марямхон(Мария Степанова), "Сизлар болани қийнаб қўл-оёғини боғлаб ташлайсизлар",-деб қайнонаси Қумри чеварга индаалло қилади.
Бугунги кунда бешик ҳақида ҳам салбий, ҳам ижобий фикр юритишади.
Сизнингча, бешик ҳақиқатан ҳам бола соғлиғига зарарли таъсир кўрсатадими? Оёқ-қўлини қийшайиб қолиши, умуртқа поғонасининг нотўғри ривожланиши, черепной давленияга олиб келадими?

Фикрингизни билдирасиз деган умиддаман, муҳтарам форумдош!
Мавзуда очилган сўровномада барча форумдошлар қатнашишларини хоҳлардим. Шунинг учун ҳам сўровномани ёпиқ тарзда эълон қилдим.

[Камолиддин Зайнутдинов]

Сизнингча, бешик бола соғлиғига зарарли таъсир(оёқ-қўлини қийшайиб қолиши, умуртқа поғонасининг нотўғри ривожланиши, черепной давления)га олиб келадими?
Нигора опа сиз ва биз бешикда ётганмиз. лекин хеч қаеримиз қийшиқ эмас. черепной давления деган ташхисни уша махал врачлар болаларга қўйишмаган. лекин хозирги махалга келиб бешикда ётмийтган боларга қараб шу хамма касалликларни кўрасиз. онам физиотерапия бўлимида ҳамшира бўлиб ишлайдилар. ва айтшлари бўйича хозирга болаларни кўпчилигини оёоғи қийшиқ. уларни ота-онаси шуни тўғрилаш учун уқалаш ва парафин муолажаларини олишга келишади.
менинг фикрим бешик ва болани йўргаклаш керак. буни хеч хам зарар жойи йўқ.

[Nigora Umarova]

Бешик ҳақида "Алла уйи" марказининг директори, филология фанлари доктори Мунаввара Ёқуббековага мурожаат қилдик.
Мунаввара Ёқуббекова [Мен – Якуббекова(Саидхонова) Мунаввар Мухамедовна 1952 йил 19 декабрда Андижон вилояти Андижон туманидаги Хакан қишлоғида хизматчи оиласида туғилган. 1990 йили «Ўзбек халқ аллаларининг жанр табиати ва бадиий хусусиятлари» мавзусида номзодлик диссертациясини ёқлаган. 1996 йили доцент илмий унвонини олган, 2005 йили «Ўзбек халқ қўшиқларининг лингвопоэтик хусусиятлари» мавзусида докторлик диссертациясини ҳимоя қилган. Мақолалари дунёнинг 13 тилига таржима қилиниб, чет эл китобхонлари ҳукмига ҳавола этилган. 3 та маколаси Германия, Сурия, Қирғизистон илмий нашрларида чоп этилган.
Ҳозирги кунда 2009 йилнинг 29 августда ташкил этилган Республика «Алла уйи» маданий-маърифий марказининг раҳбари сифатида фаолият олиб бормоқда

[Nigora Umarova]

Бешик... Афсона ва ривоятларда «олтин», «кумуш» сифатлари билан таъриф этилган, не-не доноларни, не-¬не қаҳрамонларни ардоқлаб ўстирган пурҳикмат анжом. Аждодларимизнинг ижодкор даҳоси ихтиро қилган; неча-неча авлодлар синовидан ўтиб, сайқал топган муқаддас ўриндиқ. Бешик бошида айтиладйган аллаларда бола парвариши, тарбияси учун энг зарур анжом бўлмиш бешик тахтга ўхшатилади.<cut>
Масалан:
Алла, алла аҳди бор, алла,
Ётадиган тахти бор, алла.
Отаси бору онаси бор, алла,
Шу боланинг бахти бор, алла.
Тахт – салтанатдаги энг мўътабар, эътиборга лойиқ жой. Тахт эгаси саодатманд киши ҳисобланган. Бошқа бир аллада эса: «Эмгиси келса, маммаси бор, ётгиси келса, алласи бор»,- дейилади. Кўриниб турибдики, бу ўринда ҳам бешиги бор гўдак бекаму кўст эканига ишора бор.
Ота-боболаримиз бешикни энг мустаҳкам, энг хушбўй ёғочлардан ясаганлар. Ёғочнинг қандай дарахтдан бўлиши алоҳида аҳамият касб этган. Бу мақсадлар учун тут ва ўрик ёғочлари маъқул кўрилган. Мевали дарахтдан ясалган бешикда ётган бола серфарзанд бўлади, ўзидан кўпаяди, деган эътиқод ҳам кўзда тутилган. Бу удум аллаларда қуйидагича акс этади:
Ўрик ёғочдан бешигинг, алла,
Ўргилиб кетсин онанг, алла.
Тут ёрочдан бешигинг, алла,
Термулиб ўтсин онанг, алла.
Юмшоқ ёғочдан қилинган бешик омонат бўлишидан ташқари, бу ёғочни қурт ейишини ҳам назардан қочирмаган усталар бешик ясаш учун ишлатиладиган дарахтни эътибор ва ихлос билан излаганлар. Ҳунарманднинг фидойилиги харидорлар томонидан ажойиб бир тарзда рағбатлантирилган. Яъни, удумга кўра, бешик савдолашилмасдан, сотувчи айтган нархда харид қилинган. Бу билан ҳунарманднинг инсофи ва виждонига ишонч изҳор этилган.
Бешикнинг тузилиши ҳам таҳсинга лойиқ. Бутун дунёда энг мақбул қурилма деб тан олинган гумбазсимон қубба шакли бешикнинг шакли учун асос қилиб олинган. Бунда қадимги масжид, мадраса, ҳаммом, омбор, мақбара каби иншоотлардаги сингари гумбазнинг хосиятли муҳит ҳосил қилиши кўзда тутилган. Бешикнинг асосига, кунгурадор дастасига фойдаланишда қулайлик туғдириши учун шакл берилган. Устки томонидан суянчиқ бўлган даста болани ҳар хил тасодифий зарбалардан ҳимоялаш учун хизмат қилган. Бешик дастани ушлаб тебратилган, она шу дастага суяниб фарзандини эмизган. Дастага турли овутувчи, гўдак диққатини тортувчи ўйинчоқлар осилган. Қўлбоғ ва оёқ боғичлари ҳам шу дастага маҳкамланган. Бешикнинг узунлиги 90-95 см ўлчовга эга бўлиб, бу узунлик боланинг бешик ёшидаги тараққиётини ҳисобга олган ҳолда танланган. Эни 56-60 см оралиғида.
Гўдакнинг эркин ётиши учун имкон берадиган бу хилдаги кенглик, унинг тўлишишини ҳам ҳисобга олган. Баландлиги 60 см гача боради. Бу баландлик болани белаш ва ечишга қулай шароит яратишдан ташқари, бешик ичидаги жажжи муҳитнинг баҳаво бўлишини таъминлаган. Бешик шаклини тўлдирувчи ускуналардан тувак билан сумакнинг алоҳида аҳамияти бўлиб, гўдак тагини ҳўл қилмай, узоқ, вақт ором олиши учун ушбу мосламалар ўйлаб топилган. Чақалоқни ҳар хил ҳашаротлардан, зах ва совуқдан ҳимоя қилиш учун, бола ётадиган тахта ўриндиқнинг баландлиги 30 см қилиб ишланган.
Бешик гўдакнинг танасига озор бермайдиган, аксинча, унга фароғат бағишлайдиган турли мосламалар билан жиҳозланган. Уларни «бешик афзаллари» ёки «бешик белик» деб атайдилар. Бешик афзалларига: қўғиз, тувак, сумак, қўлбоғлар, йўргаклар, таг чойшаб, ёстиқ, қўл ва оёқ чойшаблари, таг тўшак, уст тўшак, чамбарак. тахтакач, бешик ёпқи кабилар киради. Халқ орасида бешик тузаш ўзгача ихлос билан амалга ошириладиган удум даражасига кўтарилган. Халқ аллаларида бешик тузашга орзумандлик:
Олтин бешик олдирай, алла,
Кумуш бешик олдирай, алла.
Болагинам тагига, алла,
Бахмал тўшак солдирай, алла,
–дея, тасвирланади.
Фарзанд – оиланинг келажаги, ота-она умрининг, наслу иасабининг давомчиси. Уни суйиб-ардоқлайдилар, асраб-авайлайдилар. Фарзанд азиз бўлгани учун у ётадиган жой ҳам азизу муқаддас: бешик анжомларининг ҳаммаси ҳосиятли, қадр-қимматли. Шу боис бешик афзаллари ҳам меҳр ва ихлос билан тайёрланган.
Бешикнинг бош анжоми – қўғиз. Қўғиз арпа ёки шоли тўпонидан, баъзан тариқдан тайёрланади. Бешикнинг тувак қўйиладиган жойига мос равишда қўғизнинг, таг тўшак ва таг чойшабнинг ҳам думалоқ, тешиги бўлади. Бу те-шик орқали сумак тувакка тушиб туради. Қўғиздаги тўпон шу қадар ҳаракатчанки, уни қўл билан пайпаслаб исталган шаклга келтириш мумкин. Тўпон гўдак танасига ботмайдиган қалин тўшак вазифасини ўтайди. Унинг устидан таг тўшак, ёстиқча ва таг чойшаб тўшалади. Сўнгра гўдакнинг боши, елкаси ва қўлларини ўраб турувчи йўргаклар ҳамда оёқни ўраб турувчи йўргак ёзилади. Гўдак ётқизилгач, аввал унинг боши, елкаси, сўнгра қўлбоғлар ёрдамида қўллари ва сумак ўрнатилиб, оёқлари маҳкамлаб беланади. Бола ухлагач, об-ҳавога қараб юпқа ёки қалин бешикёпқи ёпиб қўйилади. Бешикнинг бош томони қиблага қаратиб, тагига тўшак солинади. Тўшак тебратиш пайтида ортиқча шовқиндан, кескин силкинишлардан сақлайди.
Ёзи иссиқ, қиши совуқ кечадиган, хоналарни иситиш учун қулай мосламалар бўлмаган ҳаёт шароитида Марказий Осиё иқлими учун бешикнинг бола парваришидаги аҳамияти катта бўлган.
Халқимизда бешикда ётган болага нисбатан: «Бешик боласи – бек боласи», «Бешик эгаси» деган иборалар қўлланилади. Бешик мурғак гўдакнинг қароргоҳи, доимий ётоғи бўлганлиги учун ҳар хил ҳашаротлардан, инс-жинслардан, ёмон таъсирдан сақлаш чоралари кўрилган. Шу мақсадда қатор урф-одатлар, ирим-сиримлар келиб чиққан. Бешик билан боғлиқ удумлар, иримлар, айтим ва олқишларнинг айримлари ҳозир ҳам у ёки бу тарзда сақланган, баъзиларининг ўрнини замонавий урф-одатлар эгалламоқда. Бешик ҳам юртимизнинг кўпчилик ҳудудларида ўз ўрнини жажжи каравотчалар, шинам аравачаларга бўшатиб бермоқда. Тувак ва сумак ўрнига боланинг оромли уйқусига памперслар – бир мартали тагликлар посбонлик қилмоқдалар.
Қадимдан бешикнинг бош томонига қалампир, пиёз, пичоқ, қайроқ тош, тароқ, нон ва туз қўйилган; дастасига қўзмунчоқ илинган. Болани ўнг томонидан «пўшт-пўшт, бешик эгаси келди». «бобовлари қочсин» каби сўзлар билан бешикка ётқизилган. Чақалоқнинг боши қийшиқ бўлмасин учун уни навбат билан гоҳ ўнг, гоҳ, чап томондан эмизилган. Агар бош суягида ўзгариш сезилса, ёстиқ остига тароқ қўйиб, ўзгаришни бартараф қилинган. Икки киши бир бешикни тебратиши, икки бешикни ёнма-ён қўйиш ман қилинган. Болани белаш олдидан «елкаси пахта, бешиги тахта» дея силаганлар, бешикдан ечганда эса, боланинг орқасига ва бешикдаги ўрнига уч марта енгил-енгил уриб қўйилган. Бешикдан ечилган бола туз, хамиртуруш ёки исириқ солинган сувда тез-тез чўмилтириб турилган. Гўдакнинг артиб қуритилган баданига эса майда туйиб эланган покиза тупроқ суртилган.
Бешикка белашгача чақалоқнинг қулоғига азон чақирилиб, унга исм қўйилган. Беш кунни бехатар ўтказгани шарафига эса «беш оқшом» деб номланган жажжи зиёфат уюштирилган. Қиз болани етти кунлик бўлганда, ўғил болани тўққиз кунликдан кейин биринчи бор бешикка белаш расм бўлган.
Бешик билан боғлиқ удумларнинг энг тантанавори бешик тўйи маросими саналган. Бешик тўйида тўнғич фарзанд кўрган келинчакнинг онаси бешик тузаб, бир гуруҳ аёллар билан махсус тайёргарлик кўрган ҳолда, қизиникига меҳмонга келган. Янги бешик олиниб, унга яраша бешик афзаллар ҳозирланган. Чақалоққа, унинг ота-онасига, қудаларга сарполар қилинган.
Чақалоқ туғилганининг шукронасига ўтказиладиган бешик тўйи маросимига қариндош-уруғлар, ёру дўстлар таклиф қилинганлар. Улар чақалоққа атаб сарполар келтирганлар. Йиғилганлар чақалоққа сиҳат-саломатлик ва бахт-саодат тилаб дуолар қилганлар. Кекса момолардан бири болани янги бешикка белаган. Бешик устидан сочқилар сочилган. Бешикёпқи устига етти қават мато ёпилган. Бу ирим етти пуштини билсин ва ўзи ҳам етти пуштини кўрсин, деган ниятни билдирган. Сўнгра чақалоққа алла қўшиғи куйланган.

Мунаввара Ёқуббекова, филология фанлари доктори.

[Nigora Umarova]

Бешикнинг зарарли тарафини кўраётганларнинг фикрича, боланинг қўл-оёғини боғлаб қўйиш унда мутелик психологиясини шаклланишига олиб келади, дейишмоқда. Агар шундай бўлса, довюрак аждодларимиз ҳам бешикда ётишган-ку?!..

[Камолиддин Зайнутдинов]

боланинг қўл-оёғини боғлаб қўйиш унда мутелик психологиясини шаклланишига олиб келади, дейишмоқда.
русчасига айтганда бу хаммаси чушь и бред(узур агар қўполлик қилган бўлсам). агар мутеликга олиб келса унда Чингизхон авлодларини ва бошқа босқинчиларни ким қувган экан? хозирги АҚШ хукуматими? улар хеч бешикда ётишмаган лекин уларнинг болаларига бир қаранг. кўпчилигида ортиқча вазн бор. агар бешик мутеликга олиб келса унақада мирзо Бобур қанақа қилиб Хиндостонни босиб олган?

[Nigora Umarova]

русчасига айтганда бу хаммаси чушь и бред(узур агар қўполлик қилган бўлсам). агар мутеликга олиб келса унда Чингизхон авлодларини ва бошқа босқинчиларни ким қувган экан? хозирги АҚШ хукуматими? улар хеч бешикда ётишмаган лекин уларнинг болаларига бир қаранг. кўпчилигида ортиқча вазн бор. агар бешик мутеликга олиб келса унақада мирзо Бобур қанақа қилиб Хиндостонни босиб олган?

Камолхон!
Ҳамманинг бу борада ўз фикри бор, албатта. Биз ҳам бешикда ётганмиз. Бешиккка миллий қадрият сифатида қарайман.

[Ustoz]

Qizig`i shunda-ki, agar beshikni bizning ota-bobolarimiz emas, Yevropa mamlakatlarining biri yoki Amerika ihtiro qilganida hozir butun dunyo undan foydalanayotgan bo`lardi. Bizda rus yoki birorta chet tilini chala o`rganib olib "kulturniy" bo`lib qoladiganlarimiz juda ko`p, beshikni ko`proq tanqid qiladiganlar o`shalar, chet elliklar emas.

[Nigora Umarova]

Бундан ташқари қуйидаги мақолалар билан танишишингиз мумкин:
Бешик жазо анжомими? (http://ota-ona.zn.uz/27#more-27)
Алла, бешик. (http://ayel.edunet.uz/alla.htm)

[Nigora Umarova]

...Bizda rus yoki birorta chet tilini chala o`rganib olib "kulturniy" bo`lib qoladiganlarimiz juda ko`p, beshikni ko`proq tanqid qiladiganlar o`shalar, chet elliklar emas.

"O'zingdan chiqqan baloga, qayga borarsan da'voga" deng...

[Shohruh Rahmat]

Мухтарама Нигорабону, уша спектальнинг охирида Марьямхон "узбекча ракс" тушишни бошлагани ва бошкалардан хам шуни талаб этгани эсингиздами? У хали тушунмаган вакти бояги Сиз айтган гапларни гапирган. Хозир хам бешикни фойдасини тушунмайдиганлар гапиришади.

[Nigora Umarova]

Мухтарама Нигорабону, уша спектальнинг охирида Марьямхон "узбекча ракс" тушишни бошлагани ва бошкалардан хам шуни талаб этгани эсингиздами? У хали тушунмаган вакти бояги Сиз айтган гапларни гапирган. Хозир хам бешикни фойдасини тушунмайдиганлар гапиришади.

Тўғри, Марямхон "Ўзбекча рақс" тушишни ўрганди. Бироқ ушбу мавзуни кўтариб чиққанлар ўзгаларнинг мусиқасига рақс тушмаётганмикан?!..

Ҳурматли Shohruh Rahmat!
Мен ўзгаларнинг бешик ҳақидаги салбий фикрини оммага билдирдим, холос. Бешик ҳақида ижобий фикрдаман. :)

[Shohruh Rahmat]

Оффтопга езмасангизам буни биламан. Сезилиб турибди, шунинг учун Сизга Мухтарама деб мурожаат килдим-да.

[OmoN]

Бешик ҳақида яхши фикрлар ёзилибди. Лекин бу мавзу ЗиёНЕТ бўлимида очилгани Сизларга ғалати туюлмаяптими? Бу мавзу "Семья и дети" (http://uforum.uz/forumdisplay.php?f=469) бўлимига роса ярашарди. Ўзбек тилида очилган любой мавзуни ЗиёНЕТга тиқиштираверсак қандай бўларкин?

[Tulqin Eshbekov]

бешик ҳақиқатан ҳам бола соғлиғига зарарли таъсир кўрсатадими? Оёқ-қўлини қийшайиб қолиши, умуртқа поғонасининг нотўғри ривожланиши, черепной давленияга олиб келадими?

Жуда долзарб мавзуда бахс бошланибди. Собик мустабид тузум даврида "бешик зарар" деган хакоратомуз гаплардан асабларимиз чарчаган эди. Афсуски, халигача она бешигимизга тури усуллар билан тош отадиганлар афсуски йук эмас...
"Суперкелинчак" фильмида куёв бола гуё аччик устида бешикни отиб юборганини куриб халигача узимга кела олмайман...
Дунёни хайратга солган деарли барча буюк бобокалонларимиздан тортиб афсонавий Алпомишларгача бешикда улгайганлар! Хар гал тугилган уйимга борсам, узим ётган бешикни кузларимга тавоф айлайман. Фарзандларим хам бешикда улгайишди!
Бешикдан кусур излаганларнинг узлари кусурли булса керак, дегим келади. Бешик курмаганлар эхтимол куп кургуликларни куришга тугри келар? Бу бизнинг шароитда албатта!
Мукаддас бешигимизга театр сахнасида буладими, бошка жойдами, тош отишларига минбъад йул куйилмаслигини истардим.

[Tulqin Eshbekov]

мутелик психологиясини шаклланишига олиб келади, дейишмоқда.

Бу буюк бешиклиларга муте булишдан куркканларнинг фикри булса керак.

[Tulqin Eshbekov]

Бешиккка миллий қадрият сифатида қарайман.

Шундай гузал дунёкарашга эга булган азиз инсонларнинг уйларида хамиша БЕШИК булсин, дея дуо килгимиз келади!

[Tulqin Eshbekov]

У хали тушунмаган вакти бояги Сиз айтган гапларни гапирган.

Хакорат килишнинг антика усулларидан бири шу: гуё "тушунмасдан гапириб" кейин хатосини англаган булади. Масалан, "сизни ахмок, жинни, бетайин" демокчи эмасман. Биламан, "сиз ахмок, жинни, бетайин" эмассиз ва хеч качон "сиз ахмок, жинни, бетайин" булмайсиз! Билганим шу, сиз энди яхши одамсиз.
Каранг, шу гапда сухбатдошимга нечта хакоратомуз суз айтдим.
Бешик хакидаги тушунмайдиган гапини оммавий сахнада гапиришини хеч нарса билан оклаб булмайди! Биламан, уша сахна асари муаллифи хам, ижрочилари хам "ахмок, жинни, бетайин" эмас! Бу ёги хазил...

[bahodirkarimov]

Yuqorida forumdoshlar ajdodlarimiz beshikda katta bolishgan deyishayapti, qiziq beshik o'zi qachon paydo bo'lgan?

[JUS]

Собик мустабид тузум даврида "бешик зарар" деган хакоратомуз гаплардан асабларимиз чарчаган эди.
Эҳҳ... "мустабид тузум", шу бешикниям четлаб ўтмадинг-а? :(

Бешик хакидаги тушунмайдиган гапини оммавий сахнада гапиришини хеч нарса билан оклаб булмайди! Биламан, уша сахна асари муаллифи хам, ижрочилари хам "ахмок, жинни, бетайин" эмас!
Ҳа энди бу оддий саҳнадаги бир лавҳаку. Шунгаям ширин ўзлар айтиб, ушбу нарсани муҳокамага қўйиш "...."
Ким зарар деса фойдаланмасин, фойда деса унинг фойдаланишига ҳеч ким қаршимаску.
Бешикка фикр билдирадиган бўлсам, мен ундан ҳеч қандай зарар кўрмаганман. Фақат бир жойда эшитиб қолгандим, бир беэътибор инсоннинг касофати билан, бешикда ётган гўдак, йўталидан тиқилиб дунёни тарк этганини. Бу билан бешикни айбламоқчимаслигимни ҳамма тушунди менимча.

[Nigora Umarova]

Бешик ҳақида яхши фикрлар ёзилибди. Лекин бу мавзу ЗиёНЕТ бўлимида очилгани Сизларга ғалати туюлмаяптими? Бу мавзу "Семья и дети" (http://uforum.uz/forumdisplay.php?f=469) бўлимига роса ярашарди. Ўзбек тилида очилган любой мавзуни ЗиёНЕТга тиқиштираверсак қандай бўларкин?

Ҳамма нарсага ғалати кўз билан қараш ғалатиликка олиб келади.
"Бешик"нинг тарбияга ҳам алоқаси борлиги учун мавзуни ушбу бўлимда очишни жоиз деб топдим.

[Lutfillo Tursunov]

Менимча, бешикларнинг стандарти, ёғочи, бола остига тўшаладиган "кўрпача" ва белаш технологиясига ҳам кўп нарса боғлиқ. Баъзи бешикларни терватганда дўққиллаб силтанади, баъзилари эса юмшоқ терванади.
Шунингдек, болани бешикда белашдаям меъёр бўлиши керак.

[Husen]

Янгам яқинда туғилган жиянчамни ҳеч қандай беламасдан ётқизяпти. Шифокорлар туғруқҳонада шуни тавсия қилишибди.
Бухоро тарафда алвонч дейишади, адабий тилда беланчакми, хуллас ўшанда катта қиляпти!

[Nigora Umarova]

Бухоро тарафда алвонч дейишади, адабий тилда беланчакми, хуллас ўшанда катта қиляпти!

Toshkent shevasida ham belanchak deyishadi. Yozda uzumning so'risiga yoki daraxtning shoxiga ilgak ilib belanchakni osib qo'yishardi.
Hozir karavotga o'xshash belanchaklar ham sotuvda mavjud.

[Tulqin Eshbekov]

болани бешикда белашдаям меъёр бўлиши керак

Фикрингизда катта маънони уқдим. Ҳозирги айрим ёш оналар бу борада тажрибасизлик қилиши мумкин. Шунингдек, бешик ясаётган ёш усталарда ҳам тажриба қай даражада эканини ўйлаш керак.
Таклифим: Лутфулложон, ҳақиқий изланувчан журналистсиз, ушбу мавзуда ҳақиқий бешик устаси ва бешикка белашда катта тажрибага эга оналар билан газетангизда ва ушбу саҳифамизда суҳбат уюштирсангиз мамнун бўлардик.

[Tulqin Eshbekov]

Hozir karavotga o'xshash belanchaklar ham sotuvda mavjud.

Барибир, қадимий миллий бешигимизнинг ўрни бошқача-да! Тепадаги ёғочи худди китоб жавонига ўхшатиб нақш қилинади. Бу билан гўдак кўз очибоқ китоб жавонига ўхшаш манзарани кўради. Бу муқаддас туйғуга айланиб, китобга меҳр бешикда она сути билан бирга киради!

[Nigora Umarova]

Таклифим: Лутфулложон, ҳақиқий изланувчан журналистсиз, ушбу мавзуда ҳақиқий бешик устаси ва бешикка белашда катта тажрибага эга оналар билан газетангизда ва ушбу саҳифамизда суҳбат уюштирсангиз мамнун бўлардик.

Domla!
Talabalaringizga ijodiy ish sifatida bu topshiriqni berib, keyin ularning materiallarini forumga joylashtirsangiz, iltimos.
Har holda plyuralizm bo'lardi: qaysidir talaba shogirdingiz beshiksoz usta bilan, qaysidir shogirdingiz kayvoni ona bilan suhbatlashsa.

[Lutfillo Tursunov]

Янгам яқинда туғилган жиянчамни ҳеч қандай беламасдан ётқизяпти. Шифокорлар туғруқҳонада шуни тавсия қилишибди.
Ҳозир кўпчиликдан эшитяпман болаларини бешикда беламасдан катта қилишаётганини. Нима сабабданлигини билмайман.

Бешикдаги "канализация" ўрнига памперсдан фойдаланиш урфга айланяпти. Демак, бешик - памперс бизнесига душман! :)
Одатда бизнесни ўйлаб ҳам ҳар хил "стратегия"лар ишлаб чиқилади.

[Nigora Umarova]

Барибир, қадимий миллий бешигимизнинг ўрни бошқача-да! Тепадаги ёғочи худди китоб жавонига ўхшатиб нақш қилинади. Бу билан гўдак кўз очибоқ китоб жавонига ўхшаш манзарани кўради.

Beshikdagi naqshsimon halqachalar go'dakka o'yinchoq vazifasini ham o'tab, rang ilg'ashiga yordam berarkan.

[Nigora Umarova]

Бешикдаги "канализация" ўрнига памперсдан фойдаланиш урфга айланяпти. Демак, бешик - памперс бизнесига душман! :)
Одатда бизнесни ўйлаб ҳам ҳар хил "стратегия"лар ишлаб чиқилади.

Lutfilo Tursunov forumda antipropaganda ishlarini olib boryaptilar. :)

[Камолиддин Зайнутдинов]

Янгам яқинда туғилган жиянчамни ҳеч қандай беламасдан ётқизяпти. Шифокорлар туғруқҳонада шуни тавсия қилишибди.
ха менинг бир қариндошим хам шундай қилияпти. хатто туғриқ хонадан чиқаётганда йўргаклашни ман этишибди. одатта болани қаттиқ қилиб йўргаклаб қўйишарди ва у тинч ухлар эди. агар йўргакламаса бола хар қимиллаганда уйғониб кетадику. ва яхши ухламайди. шундан кегин хозирги болаларда черепной давления ва оёқ қийшайиши келиб чиқади.

[Nigora Umarova]

...шундан кегин хозирги болаларда черепной давления ва оёқ қийшайиши келиб чиқади.

Черепной давленияни пайдо бўлишини бешикдан кўришяпти. Лекин бундоқ олиб қараганда соғлом онадан соғлом бола туғилади. Она фаранд кўриши арафасида қаттиқ сиқилса ёки касал бўлса, бу туғилажак боланинг соғлиғига ҳам салбий таъсир кўрсатади.

[Nigora Umarova]

Оёқ қийшиқлигининг келиб чиқиши ва чақалоқ бошининг ясси бўлиб қолиши-бу ҳаммаси чақалоқнинг бешикка нотўғри беланиши оқибатидир.

[Ustoz]

"O'zingdan chiqqan baloga, qayga borarsan da'voga" deng...

To`ppa-to`g`ri, bizga dushman kerakmas, sopi o`zimizdan.

[Shokir Dolimov]

Бешикнинг бола организмига кўрсатадиган салбий ёки ижобий таъсири ћаќида соћа мутахассисларининг фикрлари ќимматлидир, албатта. Бироќ, шахсан мен бешикка салбий ќарайман. Бешикка боѓлаб ќўйган айрим бепарво оналарнинг гўдакларини кемирувчилар ѓажиб кетган ћолатларни эшитганман. Фараз ќилинг ћозир Сиз бешикка боѓлаб ташлангансиз. Ўзингизни ќандай ћис этган бўласиз? Наћотки гўдак Сиз каби ќўл-оёќчаларини ёзиб, хоћлаган пайтда хоћлаган томонга аѓанаб ётишни истамайди деб ўйлайсиз. Истайди, жуда ћам истайди. Фаќат ... Охир-пировардида таќдирга тан беради ва шу тарзда унинг табиатида, ќўпол гапирган бўлсам кечирасиз-у, ќуллик аломатлари шаклланади. Сиз тилга олган, ћеч шубћасиз жасур ва мард аждодларимиз ќўлида эса ќул табиатли жангчилар ћам бўлган. Эътибор ќаратган бўлсангиз, тарих саћифаларида асосан лашкарбошиларимизнинг маћоратлари ћаќида гапирилади. Оддий жангчиларнинг жасоратлари эса ... Хуллас, бешик доим ћам яхши восита эмас деб ўйлайман.

[Камолиддин Зайнутдинов]

Оёқ қийшиқлигининг келиб чиқиши ва чақалоқ бошининг ясси бўлиб қолиши-бу ҳаммаси чақалоқнинг бешикка нотўғри беланиши оқибатидир.
бунга бешик эмас балким белашни билмайдиган оналар айибдор. мана ўзингиз бир қаранг. одамнинг оёғи ёки қўли синса уни гипс қилиб қўйишади. қадимда тахта бойлашган. нимага? чунки тўғри битиши учун. боланинг хам оёқ қўллари ўсиб келаётган бир махалда у хадеб оёқ қўлини қимирлата верса у қийшиқ бўлиб қоладику? йўргаклаш ва бешикга ётқизиш бу бола фақат тўғри ўсиши учунку.
Охир-пировардида таќдирга тан беради ва шу тарзда унинг табиатида, ќўпол гапирган бўлсам кечирасиз-у, ќуллик аломатлари шаклланади.
агар мундоқ олиб қараса африкалик негирлар бешикда ётишмаган. лекин улар неча асирлар давомида қул бўлишган.
Эътибор ќаратган бўлсангиз, тарих саћифаларида асосан лашкарбошиларимизнинг маћоратлари ћаќида гапирилади. Оддий жангчиларнинг жасоратлари эса
нима сиз Напалион аскарини исмини биласизми? ёки Чингизхон, Искандар Зулқайнар аскарлари тўғрисида гапирилган жойи борми?

[Tulqin Eshbekov]

Har holda plyuralizm bo'lardi: qaysidir talaba shogirdingiz beshiksoz usta bilan, qaysidir shogirdingiz kayvoni ona bilan suhbatlashsa.

Жуда яхши таклиф. Ҳаракат қиламан.
Бир пайтлар "Олтин бешик" деган кўрсатув роса эътибор қозонган. Унда ҳар бир вилоятда бешикка белаш, алла айтиш, онанинг нозик саъй-ҳаракатлари билан боғлиқ удумлар жуда чиройли намойиш этилган. Ўзбекистон телевидениесининг олтин хазинасидан жой олган ўша кўрсатувни такроран намойиш этишни таклиф этсак қандоқ бўларкин?

[Ustoz]

Ўзбекистон телевидениесининг олтин хазинасидан жой олган ўша кўрсатувни такроран намойиш этишни таклиф этсак қандоқ бўларкин?

Biznikilar takror degan so`zni juda yaxshi ko`rishadi, jon deb qabul qilishsa kerak. Takrorni nima qilasiz, mana qanday iqtidorli yoshlar yetishib chiqayapti, shu mavzuni yangicha davom etishsin.

[Dilya Hasanova]

Саллани калла билан алмаштириб ташлабсизларку, кийшик оёк ва "черепной давление" бешик билан умуман боглик эмас.
Бизни оиламизда хеч ким бешикда ётмаган, онам ёткизмокчи булганларида дадам " узингни кул-оёгингни боглаб ёткизиб куяйчи, неча соат ётаркансан" деган эканлар. Мен хам кизимни ёткизмаганман, худо хохласа яна фарзандим булса, уни хам ёткизмайман.
Лекин бешикдан фойдаланадиганларни кораламайман хам, бизнинг шароитда (айникса кишлок шароитида) бола учун яхши вариант деб уйлайман.
На уйни кишда иситиш учун газни тайини бор, на памперс олишга пул...
"элементсиз" харфлар учун узр.:187:

[Камолиддин Зайнутдинов]

Dolimov,қизиқ нимага менга минус қўйдингиз? аа..... билдим. менимча нима деб жавоб беришни билмаганингиздан бўлса керак. бу ёш болалик емасми?

[Tulqin Eshbekov]

Biznikilar takror degan so`zni juda yaxshi ko`rishadi
Яхши асарни такрор-батакрор укисангиз, "Махаллада дув-дув гап" каби бебахо фильмларни неча мара такроран курсангиз шунча маънавий озик олаверасиз. Факат, меъдага тегадиган даражада такроран намойиш килишга мен хам тарафдор эмасман.
Айнан "Олтин бешик" намойиш килинганига ун йилдан ошиб кетди. Хозирги ёш ва навкирон авлод уни курмаган. Шул боис такроран намойиш этилса максадга мувофик буларди.
Таклифингиз хам уринли. Аввал уша курсатувни эътибор билан куришиб, кейин ундан хам утказиб шундок кўрсатув тайёрлашса нур устига аъло нур буларди.

[Tulqin Eshbekov]

Бешикка боѓлаб ќўйган айрим бепарво оналарнинг гўдакларини кемирувчилар ѓажиб кетган ћолатларни эшитганман. Фараз ќилинг ћозир Сиз бешикка боѓлаб ташлангансиз.

Бешикда гажиб кетилган болалар хакида эшитганингиз балки тухмат, ахборот хуружидир? Уз кузингиз билан курмаганингиздан кейин нега вахима кутарасиз? Хозир сизни бешикка белаб хам, ёш болаларни киладиган бошка амалларни килиб хам булмайди. Хаммаси уз вактида асал, кейин захар... булиши мумкин.
Бешик хакида шу кадар салбий фикрда булсангиз, яхшиси бешик бозорига борманг! Факат унга тош отманг, биродар! Уволи ёмон тутади...
Худо куша-куша чакалоклар берса хохлаган усулингизда катта килаверинг, факат, бешикка тош отманг, илтимос...

[Tulqin Eshbekov]

Оёқ қийшиқлигининг келиб чиқиши ва чақалоқ бошининг ясси бўлиб қолиши-бу ҳаммаси чақалоқнинг бешикка нотўғри беланиши оқибатидир.

Тугри, бунинг учун бешик айбдор эмас! Демак, ушбу сухбатимизнинг айрим тажрибасиз ёш оналар учун нафи тегиб колса ажабмас. Худога шукр, хар куни юзлаб хонадонларимизда чакалоклар дунёга келмокда, бахтиёр оталар бешик бозори томон югурмокда! Неча фарзандни багрида улгайтирган табаррук бешикларга энди неваралар етказилмокда! Асл узбекона хаётимиз олтин бешикларда бошланмокда!

[Tulqin Eshbekov]

Она фаранд кўриши арафасида қаттиқ сиқилса ёки касал бўлса, бу туғилажак боланинг соғлиғига ҳам салбий таъсир кўрсатади.

Мана бу тиллога тенг гапни булажак оталар кулогига куйиб олсалар келгусида соглом фарзандларнинг бахтидан камол топар эди!

[Shokir Dolimov]

Оффтоп: Dolimov,ќизиќ нимага менга минус ќўйдингиз? аа..... билдим. менимча нима деб жавоб беришни билмаганингиздан бўлса керак. бу ёш болалик емасми?

Биродари азиз! Мени ёшим 42 дан ошган бўлиб, беш нафар фарзанд отасиман. Минус эса менинг субъектив фикрим эди. Модомики, сабаби керак экан, марћамат: консерватив ва эгоистик фикрларингиз учун белгиланган баћо бу.
Тан олишим керакки, домла менга тўѓри танбећ берди. Ўзим идрок этмаган ћолда миллий ќадриятларимизга тош отиб ќўйибман. Бироќ, шундай бўлса-да яна бир фикримни айтиб ўтмоќчиман. Агар бешикнинг ижобий томонлари ћаќиќатан кўпроќ бўлганда эди деярли янгилик саналган памперс каби дунё халќлари орасида тарќалиб кетган бўлар эди. Ћеч ќиси йўќ, сиз билан биз минг чиранмайлик, ваќтнинг ўзи ћаётга ўз тузатишларини киритиб боради. Бешик эса паранжи каби музей экспонатига айланади.

[Камолиддин Зайнутдинов]

консерватив ва эгоистик фикрларингиз учун белгиланган баћо бу
консерватив ва эгоистлигидан менга беш киши плюс қўйишибди. шулар қаторида домла Tulqin Eshbekov хам борлар. агар эгоистик бўлганда менга шунча инсон плюс қўймас эди.
Агар бешикнинг ижобий томонлари ћаќиќатан кўпроќ бўлганда эди деярли янгилик саналган памперс каби дунё халќлари орасида тарќалиб кетган бўлар эди.
памперс бу миллий нарса эмас балки коммерческий проект. чет элда биз истемол қиладиган қатиқ ва қаймоқ каби нарсалар хам сотилмайди. ёпган нон ва питир хам дунё халқлари орасида тарқалиб кетмаган. биз киядиган дўппи хам хорижда сотилмайди. шунинг учун бешик билан памперсни солиштириш нотўғри деб ўйлайман.
Бешик эса паранжи каби музей экспонатига айланади.
ха шунда биз ўз миллийлигимизни йўқотганимиз аниқ бўлади. фарзандларимиз памперсда катта бўлишади. дўппи ўрнига кепка кийишади ва сиздакалар фахирланиб гапирасизлар ана энди биз замонавий бўлдик деб. ўзи шундоқ хам миллий қўшиқларимиз ёқолиб ўрнига қинғир қийшиқ лиқилдоқлар пайдо бўлишияпти.

[Shokir Dolimov]

ўзи шундоқ хам миллий қўшиқларимиз ёқолиб ўрнига қинғир қийшиқ лиқилдоқлар пайдо бўлишияпти.

Мана бу фикрингиз учун Сизга ҳақиқатан ҳам бир нечта «+» қўйса бўлади. Ҳар кеча, уйқуга ётишдан олдин, Яратган томонидан ўзбек миллатига маънавий неъмат тариқасида ҳадя этилган Ш. Жўраев, Ф. Умаров, О. Отажонов каби санъаткорларимиз маҳоратларидан баҳраманд бўламан.

ха шунда биз ўз миллийлигимизни йўқотганимиз аниқ бўлади. фарзандларимиз памперсда катта бўлишади. дўппи ўрнига кепка кийишади ва сиздакалар фахирланиб гапирасизлар ана энди биз замонавий бўлдик деб.

Тошкентнинг бирор-бир мактабига (коллежи ёки лицейига) кириб, дўппи кийиб юрган ўқувчилар сонини санаб чиқинг. Дўстим! Воқеликни тан олинг! Бироқ, миллий қадриятларимизнинг чин ҳимоячиси эканлигингизни тан оламан. Курашинг! Маънавиятимизга қарши ҳар қандай хуружга қарши курашинг! Мен ҳам бегона эмасман – Ватан ҳимоячисиман. Менга ўхшаганлар эса, ҳар қандай фурсатда ташқи тажовузга қарши жон олиб, жон беришга тайёрдирлар.

[Shokir Dolimov]

Камолиддин Зайнутдинов,
Агар услубий ёрдам тариқасида қабул қилсангиз шу ўринда “Маънавий хавфсизлик” атамасига берилган талқинни ҳавола этмоқчиман (Ш. Долимов. «Халқаро ва миллий хавфсизликка оид ҳарбий атамаларнинг қисқача изоҳли луғати» лойиҳасидан кўчирма):

МАЪНАВИЙ ХАВФСИЗЛИК (духовная безопасность) Миллатнинг сифат жиҳатидан ўзлигини янгича англашида ифодаланадиган, жамият ҳаёти учун зарур шароитларнинг мавжудлиги ёки уларни яратиш анъаналарини, маданияти ва тарихини, маънавий-сиёсий бирлик даражасини акс эттирадиган миллий хавфсизликнинг таркибий қисми. Маънавий хавфсизлик халқ маънавияти ва ватанпарварлиги билан чамбарчас боғлиқ бўлиб, ҳукуматнинг ички ва ташқи сиёсати халқ томонидан қўллаб-қувватланишида ўз ифодасини топадиган давлат хавфсизлигини таъминлаши мумкин.
Халқ ва давлат бошидан кечирадиган ҳар қандай фожиалар, одатда, ўзига хос бўлган маънавиятининг бузилиши, азалдан ёт саналган ғоя ва қадриятларнинг халқ онгига сингиб кириши ва бундай ғояларни амалга ошириш учун номақбул усуллар қўлланишидан бошланади. Шу боис, маънавий хавфсизликни таъминлаш – устувор вазифа саналади, зеро у миллатнинг маънавий руҳини, ўз олдига тарихий вазифаларни қўя билиш ва бажара олиш қобилиятини ифода этади.

[Anvar Atakhanov]

Фараз ќилинг ћозир Сиз бешикка боѓлаб ташлангансиз. Ўзингизни ќандай ћис этган бўласиз? Наћотки гўдак Сиз каби ќўл-оёќчаларини ёзиб, хоћлаган пайтда хоћлаган томонга аѓанаб ётишни истамайди деб ўйлайсиз. Истайди, жуда ћам истайди. Фаќат ...
Болани коляскага куйиб булмайди, Европадаги шахарларнинг бирида коляскадаги бола перронда поезднинг тагига тушиб кетди. Самолётда олиб юрманг! Биласизми якинда Хиндистонда халокатга учраган Боингда канча бола халок булганини? Хуллас, нима булгандаям эхтиёткорлик чораларини курсангиз колганини Аллохнинг узи асрайди. Менинг оиламда эса ушбу муаммо демократик йул билан хал килинган: Янги тугилган ёки 5-6 ойлик чакалокларни бир хафтага бешикка белаб куйилган. Агарда бешик болага ёкса - "бешик муборак булсин", акс холда узининг кроватчасида бемалол ухлайверади. Учта фарзандимдан уртанчасига бешик жуда ёкди, колганларига йук. Бешикда ётадиган кизим бошка жойда ёта олмайди. Ва уша бешикда ётган кизим хеч канака qulga ухшагани йук аксинча болалар ичидаги энг чиройли ва хушчак-чаки, уз фикрини очик айтадигани булди.

[Камолиддин Зайнутдинов]

бешикда ётган кизим хеч канака qulga ухшагани йук аксинча болалар ичидаги энг чиройли ва хушчак-чаки, уз фикрини очик айтадигани булди.
бу ўзи жуда қизиқ теория. болани боғлаб қўйса муте бўлиб қулга айланади. а ахир инсон хайвон эмаску уни бойлаб қўйса бўйнини эгиб кетаверадиган. инсоннинг ақли бор. у фикирлай олади. ундан кегин бола 10-15 ёшгача бешикда ётмайдику муте бўлиб қолади деса. бола эркинликни 3-4 ёшдан кегин хис қилади. у ўша махал лой ўйнагиси, ерда думалагиси, хар нарсани оғзига солгиси келади. чунки унга бу нарсалар қизиқ. а биз эса бу нарсаларни тақиқлаймиз, уршамиз. унақада бу нарсаларга хам рухсат бериш керак бола ўзини эркин хис қилиши учун.

[Masud Mahsudov]

Beshik haqida salbiy va ijobiy firklar yozilibdi... Shu o'rinda, men ham bilganlarimni qoldirsam:

- Beshik ustidan yopiladigan mato duxoba bo'lgani bilan, bilishimcha, ichidan doka pardasi bo'lardi. Bola belangandan so'ng, bosh tomondagi duxoba sal ochilib, o'sha doka ko'rinib turar edi. Bu esa, havoning yaxshi aylanishi bilan birga bolaning uxlashiga pashsha yoki chivinning halaqit bermasligini ta'minlaydi;

- beshikda, bola tagidagi to'shak paxtadan emas. Men yotgan beshikdan bilishimcha, qandaydir o'simlikni quritib, o'shani solinardi... Demoqchimanki, yumshoq emas, nimalardir solinadi ichiga... Bu esa, bolaning orqasini massaj qilinishida katta o'rin tutadi;

- Beshikka belashning ham o'z qonun-qoidasi bor: Bolaning uyqusi kelgan paytda, bog'lanadi. Bu bilan, birinchidan, bolaning onasiga qattiq o'rganib qolmasligining oldi olinsa, ikkinchidan beshikdagi qulay "kanalizasiya" bola uxlagan paytda bezovta bo'lmay dam olishiga yordam beradi. bolaning onaga o'rganib qolishi, deganimda, ona uxlatmasa, uxlolmaydigan chaqaloqlarni nazarda tutdim. O'shanday chaqaloq onasini ham tinch qo'ymaydi hecham;

- Beshikda yotgan bolalarning boshi yapaloq bo'lib qolishi haqida: Albatta, bir sutkada 10-15 soatlab bog'langan bolaning boshi yapaloq bo'li qoladi-da... Hamma narsada ham chegara bor, hech qayerda bolani beshikka uzoq vaqt bog'lab q'yilsin, degan joyi yo'q. Erinchoq onalarning qilgan harakatidir balki... Bola beshikda yaxshi dam olgandan so'ng, uni yechib olib, bemalol erkin o'ynatish mumkin. Agar haqiqatan ham bolani ko'p bog'alb qo'yilsa, tana qimirlamasdan, tos suyagi va son suyagi tutashgan bo'g'in displaziyasi (дисплазия тазобедренного сустава) kuzatiladi. Shu sabab, beshikka ko'p muddatga belash kerak emas.

- Bundan tashqari, bolani beshikda bog'lansa, qultabiat bo'lib qoladi, degan fikr ham unchalik asosli emas. Bola uxlaganda, qo'l-oyog'i boglanadi. Qolgan paytda, beshikda unga qarab turuvchilar bo'lgan paytda, uyg'oq paytida qo'llarini yechib qo'yish odatiy hol-ku?

- Beshikni tebratish me'yoriga amal qilinsa, hecham zarari yo'q, fikrimcha. Albatta, bola uxlamagani uchun jahl bilan silkitilgan hollar bundan mustasno;

- Yuqorida aytib o'tilgandek, u yoki bu narsaning rivojlangan mamlakatlargacha tarqab ketmaganligining sababi o'sha narsaning zarar ekanida emas, balki, iqlim, sharoit va holatdan kelib chiqqan va aynan o'sha muhitga moslashganidandir;

P.S. Mavzuga aynan oid bo'lmasa-da, O'tkir Hoshimovdan (adashmasam) iqtibos:

Tarix “xatosi”.

To’qqizinchi asr. Muhammad al- Xorazmiy algebra faniga asos soldi.
O’ninchi asr. Abu Nasr Forobiy Aristotelning “Metafizika” asariga ehg mukammal sharh yozib, “ikkinchi ustoz” unvonini oldi.
On birinchi asr. Abu Rayhon Beruniy Yer bilan Oy o’rtasidagi masofani o’lchadi. Ibn Sino medetsina Qomusi- “Tib qonunlari” ni yaratdi.
O’n to’rtinchi asr. Sohibqiron Amir Temur Yevroosiyoning yarmini tasarrufga oldi. Ahli ilm boshini silab, o’lmas obidalar yaratdi.
O’n beshinchi asr. Ulug’bek 1019 yulduzning harakat jadvalini tuzdi. Alisher Navoiy o’lmas “Xamsa” sini yozdi.
O’n oltinchi asr. “Boburnoma” olamga tarqaldi.
O’n yettinchi asr. Shoh- Jahon dunyodagi yeti mo’jizaning biri- “Tojmahal” ni bunyod etdi.
Yigirmanchi asr. O’zbek-sovet olimlari misli ko’rilmagan “ixtiro” qildilar: tarix “xato” sini tuzatib, o’tmishda biz yoppasiga “savodsiz” bo’lganimizni isbotlab berdilar…

[Tulqin Eshbekov]

Тошкентнинг бирор-бир мактабига (коллежи ёки лицейига) кириб, дўппи кийиб юрган ўқувчилар сонини санаб чиқинг.

Раҳматли шоиримиз Муҳаммад Юсуф "Дўппи киймай қўйди одамлар, бир шоир ва носирдан бошқа" дея бонг урганига анча йиллар бўлди. Ҳозир шоир ва ёзувчиларнинг ҳам бошида дўппи кўринмай қолди ҳисоби... Бироқ, бунга куюнмаса ҳам бўларкан шекилли. Вақти келиб бошяланг юргани уялиб қолар экансиз. Маҳалламизда катта кишилар ошга юз фоиз дўппи кийиб чиқадилар. Улар яланг бошга шундоқ қараб қўйишадики...
Майли, бугун ёшларимиз замонасига қараб юрсинлар! Дўппи сингари асл миллий қадриятларимизни ҳозирча қалбларига жо қилиб олсалар ҳам катта гап!

[Bekmirzo]

...
Майли, бугун ёшларимиз замонасига қараб юрсинлар! Дўппи сингари асл миллий қадриятларимизни ҳозирча қалбларига жо қилиб олсалар ҳам катта гап!
Ishqilib, siz o'zingizning ham aksariyat vaqtlar do'ppisiz yurishingizni oqlab qo'ymayapsizmi, domla?.. ;)

[OmoN]

Мана бу мавзуда (http://uforum.uz/showthread.php?t=13012) бешик ҳақида нималар ёзилганини ўқиб кўринглар.

[Lutfillo Tursunov]

Мана бу мавзуда бешик ҳақида нималар ёзилганини ўқиб кўринглар.
Кўриб турибсизу, қуруқ майнавозчилик холос. Бирорта жўяли асос топа олгани йўқ, топа олишмайдиям. Чунки тасаввур ҳам қилишолмайди бешик нималигини. "Ақллилик"нинг кўриниши мана шунақа бўлади.
Яна эътироз билдира бошласангиз тошбақага ўхшаб дарров "национализм" қобиғига ўралишни бошлашади :) Ғирт театрнинг ўзгинаси. Сценарий ҳам ўша - эскидан-эски.

[Shomurodov Shohruh]

Мана бу мавзуда бешик ҳақида нималар ёзилганини ўқиб кўринглар.
Омон ака, хар хил мавзуларга вакт йукотгандан кура, расмларни "проявка" килинг :)

[Shokir Dolimov]

Оффтоп: Цитата: Сообщение от OmoN Мана бу мавзуда бешик ҳақида нималар ёзилганини ўқиб кўринглар. Кўриб турибсизу, қуруқ майнавозчилик холос. Бирорта жўяли асос топа олгани йўқ, топа олишмайдиям. Чунки тасаввур ҳам қилишолмайди бешик нималигини. "Ақллилик"нинг кўриниши мана шунақа бўлади. Яна эътироз билдира бошласангиз тошбақага ўхшаб дарров "национализм" қобиғига ўралишни бошлашади Ғирт театрнинг ўзгинаси. Сценарий ҳам ўша - эскидан-эски.

Наҳотки «улар»нинг гапларида зиғирдай бўлса ҳам ҳақиқат йўқ деб ўйлайсиз, наҳотки «улар» бегоналарнинг эмас, сиз билан бизнинг чақалоқларимиз – миллатимизнинг келажагига жони ачиб гапираётганлигини тан олиш шарт эмас деб ўйлайсиз, ахир «улар» тиббиёт соҳасининг катта-кичик мутахассислари томонидан келтирилган далиллар билан ўз мулоҳазаларини одоб сақлаган ҳолда илмий жиҳатдан асослаб беришяпти-ку. Мен мутлақо ва шу бугундан эътиборан бешикдан воз кечайлик демоқчи эмасман. Лекин-чи ... ҳақиқатан ҳам кишига, ўз хато ва камчиликларини тан олиш учун ниҳоятда катта мардлик керак экан!

[OmoN]

Наҳотки «улар»нинг гапларида зиғирдай бўлса ҳам ҳақиқат йўқ деб ўйлайсиз, наҳотки «улар» бегоналарнинг эмас, сиз билан бизнинг чақалоқларимиз Бешикнинг ростдан ҳам зарари ҳақида биронта пичоққа илинадиган хабар кўрдингизми ўша ерда? Ҳаммаси турган битгани зарар эканлигини таъкидлашмоқда. Именно қанақа зарари борлиги ҳақида биронта ҳам гап йўқ. Фақатгина чақалоқни ваҳшийларча боғлаб қўйилади деган гапни ушлаб олишган. Айрим хабарларнинг эгалари бешикни умрида кўрганми йўқми худо билади. Баъзи хабарларни ўқиб бешик эмас, гильотина ҳақида ёзилган деб ўйлайсиз. У ердаги фикрларга кўра биз бешикдан 3 хил сабабга кўра воз кечмаймиз.
1) Шунчаки урф-одат бўлгани учун тупойларча ишлатаверамиз.
2) Бола онасининг ишига ҳалақит бермаслиги учун бешикка боғлаб қўйиб онасини эксплуатация қиламиз.
3) Памперс олишга пулимиз бўлмагани учун бешикдан фойдаланамиз.
Форумдаги ақллилар гуруҳи бу "ҳақиқат"ни исботлашга ҳам улгурдилар.
Анча вақт олдин "Камбағалликдан келиб чиққан ўзбек одатлар" деган мавзу очишган эди. У мавзуга кўра:
1) Ўзбеклар қошиққа пули бўлмагани учун паловни қўлда ейишади.
2) Оиладаги кичик ўғил ўзи уй сотиб олишга пули бўлмагани учун ота ҳовлида қолади.
3) Қариган ота-она ўзини ўзи таъминлай олмагани учун уларга фарзандлари қарашади.
"Нега ўзингиз умуман тушунмаган ўзбек ҳаёт тарзини ўз қолипингизга солиб муҳокама қилишни ёқтирасизлар?" деб берган саволимдан кейин "Омон бу ерда национальный муаммо кўтаряпти, ОпенАйди бўлмаганларни МАДАНИЯТ га тегишли мавзулардан четлатиш керак" деган айб қўйилди.

[Nigora Umarova]

Бешикнинг ростдан ҳам зарари ҳақида биронта пичоққа илинадиган хабар кўрдингизми ўша ерда? Ҳаммаси турган битгани зарар эканлигини таъкидлашмоқда. Именно қанақа зарари борлиги ҳақида биронта ҳам гап йўқ. Фақатгина чақалоқни ваҳшийларча боғлаб қўйилади деган гапни ушлаб олишган. Айрим хабарларнинг эгалари бешикни умрида кўрганми йўқми худо билади. Баъзи хабарларни ўқиб бешик эмас, гильотина ҳақида ёзилган деб ўйлайсиз. У ердаги фикрларга кўра биз бешикдан 3 хил сабабга кўра воз кечмаймиз.
1) Шунчаки урф-одат бўлгани учун тупойларча ишлатаверамиз.
2) Бола онасининг ишига ҳалақит бермаслиги учун бешикка боғлаб қўйиб онасини эксплуатация қиламиз.
3) Памперс олишга пулимиз бўлмагани учун бешикдан фойдаланамиз.
Форумдаги ақллилар гуруҳи бу "ҳақиқат"ни исботлашга ҳам улгурдилар.


OmoN!
Tabib tabib emas, boshidan o'tkazgan tabib degan gap bor. Agar beshik o'zini oqlamaganida asrlar davomida milliy qadriyat sifatida shu davrgacha yetib kelmasdi. "Gapni uqqanga gapir"-, degan gap bor. Mayli "madaniyatlilar" bizning "vahshiyona tarbiya usuli"mizni muhokama qilaversihsin. Sharq ular uchun har doim "plebeylar" makoni bo'lib kelgan-u.
Qimmatli vaqtingizni behuda sarflamang.

[Nigora Umarova]

http://elitechoice.org/wp-content/uploads/2007/07/wooden-cradle-packed.jpg

Ertaklarda so'zlangan "Oltin beshik"ning o'zginasi.
Rahmat, Bekmirzo aka!

Rasmni ko'rib ko'z o'ngimda Chingiz Aytmatovning "Oq kema"asaridagi afsonada shoxdor Ona bug'u olib kelgan beshik gavdalandi.

[Bekmirzo]

Rahmat, Bekmirzo aka!

Marhamat, yana bir ko'rinishi:



http://pix.tesvir.com/c352ccf18362e384bc52f61eb2a79a56.jpg

Kilsə qapısında beşiyə quraşdırılmış termo ötürücü bir dəqiqə sonra həkimə və polisə xəbər verir
İtaliyanın Verona şəhərində kilsənin qapısına termo ötürücülü beşik qoyublar. Bu, anaları atmış körpələrin həyatını qorumaq məqsədi daşıyır.

Beşik xüsusi qutuda yerləşdirilir, onu küçəyə çıxmadan elə binanın içindən də açmaq olur. Həmin yeşiyə uşağı qoyandan bir dəqiqə sonra içərisindəki xüsusi ötürücülər bu barədə həkimlərə və müvafiq qurumlara xəbər verir. Onlar da bir neçə dəqiqə sonra hadisə yerinə gələrək uşağı lazımi yerə aparırlar. /ANS PRESS/




Manba: http://gozel.azeriblog.com/2008/03/27/italiya-kilsesi-atilmish-korpeleri-shaxtadan-qoruyan-beshik-icad-edib

[Bekmirzo]

Ruslarni beshigi


http://upload.wikimedia.org/wikipedia/ru/thumb/1/1b/%D0%9A%D0%BE%D0%BB%D1%8B%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D1%8C_% D0%A8%D0%93.jpg/701px-%D0%9A%D0%BE%D0%BB%D1%8B%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D1%8C_% D0%A8%D0%93.jpg

[Nigora Umarova]

Beshik turkiy xalqlarning mushtarak yodgorligi.

[Камолиддин Зайнутдинов]

Улар бунчалик қилишаётгани йўқ (ҳар қалай муҳокама қилинаётган ушбу мавзуда)
у мавзуда бир хил жавоблар ўчириб ташланди. менимча сиз у мавзуни очилганидан бошлаб ўқимадингиз. лекин тўғри айтияпсиз босиқроқ бўлайлик деб. ўчакишни фойдаси йўқ.

[Shokir Dolimov]

Назаримда, муҳтарам Бекмирзо цитатасини таржима қилиб берганимдан сўнг, ҳаммага ҳамма нарса тушунарли бўлиб, вазият анча барқарорлашди.
Дарҳақиқат, таржима – турли халқлар ва миллатлар, мамлакатлар ва қитъалар ўртасида маданий кўприклар солиш воситасидир!

[Nigora Umarova]

таржима – турли халқлар ва миллатлар, мамлакатлар ва қитъалар ўртасида маданий кўприклар солиш воситасидир! [/FONT]


Тилни тилга улаганда эмас, дилни дилга пайванд этганда таржима пайдо бўлади. Маданий кўприкни пайванд қилишга ёрдамингиз учун ташаккур.

[Tulqin Eshbekov]

дилни дилга пайванд этганда

Қандоқ ажойиб тушунча! Қаранг, ҳаммамиз яхши кўриб, дилдан ардоқлаб гапираётган бешик ҳам шу қадар дилларни дилларга пайванд қилганки, у ҳақда салгина салбий гап айтилгани ҳамоно кўпчиликнинг юрагига бирдек наштардек ботди. Дилни дилга пайванд этишга хизмат қиладиган муқаддас тушунчалар кўп. Масалан, Она алласи, Она Ватан, миллий тил, миллий руҳ, Амир Темур каби буюк бобокалонларимиз, маънавий хазинамиз ва ҳоказо. Ана шу муқаддас тушунчаларга ғубор етказилса дилларимиз бирдек озор чекишининг ўзи бирлигимиздан далолатдир.

[Fayzbek]

Beshik ko‘p asrlar avval hunarmandlarning aql-zakovati bilan ixtiro etilgan bo‘lib, u haqidagi ma'lumotlar o‘rta asr manbalarida, xususan, Mahmud Koshg‘ariyning "Devoni lug‘atit-turk" asarida, shuningdek, Alisher Navoiyning "Layli va Majnun" dostonida ham ta'riflangan. Uning kelib chiqishi haqida turli farazlar mavjud. Ko‘chmanchi xalqlarga tegishli bu kashfiyot, ko‘chib yurgan paytda onalarga ancha-muncha qulayligi bilan afzal sanalgan. Zamonaviylashgan vositalar yaratilgan hozirgi paytda beshikka talab qanday? Bolani beshikka yotqizish chindan ham zararlimi?
O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi, Jurnalistlar ijodiy uyushmasi va Respublika Xotin-qizlar qo‘mitasi hamda YUNESKO hamkorligida o‘tkazilgan tadbirda bu borada quyidagi ma'lumotlar keltirilgan: bolani beshikka belamay qanchalik erkin qo‘yilsa, shunchalik yaxshi rivojlanadi. Govrapech (beshik yopqichi)ning doimiy ravishda yopiq turishi natijasida quyosh nurlaridan bahra olmagan go‘dakda A, D vitamini yetishmovchiligi kuzatiladi. Bu vitaminlar bolaning suyak to‘qimalari rivojlanishi uchun zarur hisoblanib, usiz mushaklari yumshoqlashadi. Yumshagan a'zolarni bog‘lash natijasida a'zolar qiyshayishi kuzatiladi. Oyoqlarning «ikssimon», «o»simon bo‘lib qolishi ana shular oqibatida yuzaga keladi.
YuNYeSKOning tadqiqotlariga ko‘ra, ayni paytda O‘zbekistonda har yilgi tug‘ilish darajasi deyarli 600 mingga yetgan. Shunday ekan, dunyoga kelgan bolalarning ko‘pchiligi beshikda yotishini hisobga olsak, ushbu mavzu yana bir bor tahlilga tortishga arziydi.
Foydali kashfiyot
Beshik bolani ulg‘aytirish uchun foydali bo‘lib, kichik va ixchamligi uchun uni istalgan joyga ko‘chirib olish mumkin. Qolaversa, chaqaloqni parvarishlash uchun ham qulay. Beshik go‘dakni tashqi salbiy ta'sirlardan, ya'ni shovqin, issiq va sovuq, oftobdan saqlaydi. Bundan tashqari, go‘dak beshikka maxsus qo‘l-oyoq bog‘lag‘ichlari bilan bog‘lab qo‘yilishi, uni uyquda bexosdan qilinadigan harakatlardan cho‘chimay, osoyishta va tinch uxlashiga imkon beradi. Shuningdek, belangan bolaning buti orasiga sumak, tagiga tuvak qo‘yilishi uning tagi ho‘llanishidan, shamollash va tanasining yallig‘lanishidan saqlaydi, zax o‘tmasligini ta'minlaydi.
Beshik tut, tol yog‘ochlaridan yasalib, bu vosita bolaning organizmiga foydalidir. Naqshlarning yorqin
ranglar bilan bezatilishi bolaning ranglarni tanish, ilg‘ab olish funktsiyasini rivojlantiradi, beshikka osib qo‘yilgan buyumlar esa, uning qo‘l harakatlarini rivojlantirishga yordam beradi. Beshik yasaladigan tol daraxti hidi yo‘qligi bilan ham afzaldir. Qadimda tabiblar bemorlarga tol daraxtining tagida o‘tirishni bejiz tavsiya qilmaganlar. Beshikning fasllarga moslangan yopinchiqlari esa bolani qishda sovuqdan, yozda issiqdan saqlab, mo‘'tadillikni ta'minlaydi. Uning tagiga tariq solingan qovus (to‘shakcha) yozilishining ham katta ahamiyati bor. Bola terlaganida yoki qovus yuvilganda tez quriydi. Undan qilingan yostiqda bola yumshoqqina yotadi. Boshi va orqasi to‘shakka botmaydi, aksincha, massaj vazifasini bajaradi.
- Go‘dakni beshikka belaganda to‘g‘ri bog‘lanishi qaddini raso qilib rivojlantiradi, - deydi beshikchilar sulolasini davom ettirib kelayotgan usta Abdurasul Rasulov.
Yaxshi narsaga ham me'yor kerak
Lekin, tajribasiz yosh onalarning bolani noto‘g‘ri parvarish qilishidan bola organizmida turli xil nuqsonlar paydo bo‘layotgani beshikka bo‘lgan qarashlarni o‘zgartirmoqda. Ayrim onalarning, ayniqsa, o‘zbek oilalarida go‘dakni beshikka belab qo‘yib, o‘zi oila yumushlari bilan band bo‘lishi, bolaning soatlab unda yotishi beshikning vazifasidan yaxshi foydalana olmasliklarini bildiradi. Beshikda ko‘p vaqt yotishi natijasida go‘dakning orqa yelkalari qotib ketadi.
Odam harakatda bo‘lsagina ovqatga talabi kuchayadi. Bolaning doimiy ravishda beshikda yotishi esa, mushaklarni ko‘pam harakatga keltirmaydi. Organizm ham oziq moddalarni talab etmay qoladi. Bolalar shifokori Mohidil Alimardonovaning ta'kidlashicha, bolani faqatgina uxlaydigan paytda beshikka belagan ma'qul, uyqudan uyg‘onganda esa uni yechib olib, tanasining orqa qismini uqalash darkor. Ayrim onalar bolalarini faqatgina tunda belaydilar. Kunduzi esa, belanchak kabi vositalarda uxlatadilar. Bu ham yaxshi tanlov.
Bola yig‘layotgan vaqtida beshikni hadeb tebrataverish, uning asab tizimiga salbiy ta'sir ko‘rsatishi mumkin ekan. Ayniqsa, bu bosh miyaning qon bosimi oshgan bolalarda yomon holatlarni yuzaga keltiradi. Bu borada Hamza tumanidagi 4-shahar bolalar klinika shifoxonasining oliy toifali shifokori Nabira Zokirxo‘jaeva
quyidagilarni ma'lum qiladi:
- Bosh miyasida qon bosimi bor bolalarni beshikka belash tavsiya etilmaydi. Tebratish natijasida bola ovunmaydi, balki undan ham qattiqroq kuch bilan yig‘laydi. Bu esa qon bosimining ko‘tarilib ketishiga, ona va bolaning ham qiynalishiga olib keladi.
Go‘dakning boshi beshikdan pachoq bo‘ladi, degan fikrga shifokor N.Zokirxo‘jaeva quyidagi fikrlari bilan qarshi chiqadi:
- Bosh miyaning pachoq bo‘lishi va oyoqlardagi nuqsonlar beshikning ta'sirida emas, balki ona va bola organizmida vitaminlarning yetishmasligi va go‘dakni noto‘g‘ri parvarishlash oqibatida yuzaga keladi.
Ularning havasi keladi
Millatimizning urf-odatlariga qiziqib qolgan yaponiyalik tanishimni qarindoshimizning beshik to‘yiga olib bordim. To‘yxonaga kirib borar ekanmiz, ayvonda quda tomondan keltirilgan chaqaloq uchun sarpo-surug‘dan tortib, shar va yumshoq o‘yinchoqlar bilan bezatilgan bolalar arg‘imchog‘igacha bo‘lgan buyumlarga ko‘zimiz tushdi. Ularning orasida bejirimgina bezatilgan beshik ham bor edi. Ochig‘ini aytsak, bularni ko‘rgan odam yayrab ketadi. Bizni iliq kutib olib, dasturxonga taklif qilishdi. Hamma mezbonlar chet ellik mehmon bilan ovorayu, u bo‘lsa beshigimizning atrofidan hech ketolmaydi. Tebranishiga ishqivoz bo‘lib qoldi. Uning betakror
naqshlar bilan tikilgan govrapechlari, ko‘z tegmasin deb osilgan tumorlari mehmonni o‘ziga butkul jalb etib qo‘ydi...
- Beshikka bo‘lgan talab haligacha so‘ngani yo‘q. Hatto, turg‘unlik davrida beshiklar eskilik sarqiti, deb qaralgan bo‘lsa ham, odamlar qoplarga solib uylariga beshik tashiganlar, - deydi beshikchi usta A.Rasulov. - Hozirgi kunda boshqa millat vakillari, xususan, rus, koreys xalqi vakillari orasida ham o‘z farzandlarini beshikda katta qilishga havasi keladiganlar bor. Ularda bu qiziqish o‘zbek qo‘shnilarini ko‘rib uyg‘ongan.
Hatto, beshikchi ustalarning aytishicha, Qozog‘iston, amerikalik o‘zbeklardan ham yurtimizga kelgan mehmonlarga beshik olib kelish buyurtmasi tushar ekan.
- Agar bu buyum yomon bo‘lganida beshik an'analari shu vaqtga qadar yetib kelmagan bo‘lardi, onalar esa o‘z bolalarini beshikka belamasdilar, - deydi beshikchilar sulolasini davom ettirib kelayotgan Sur'at Akbarov.

[Fayzbek]

Shu o‘rinda...
Beshikni eskilik sarqiti deb hisoblovchi ayrim yosh oilalarga zamonaviy vositalarning salbiy jihatlari borasida ma'lumot berib o‘tsak. Shuni ta'kidlash kerakki, onalar uchun qulay sanalib kelgan tagliklar reklamalarda namoyish etiladigan darajada bola terisini quruq holda saqlay olmaydi. Suyuqlik o‘tkazishi, doimiy namlik bolada turli kasalliklarni keltirib chiqaradi. Bundan tashqari, go‘dakda bo‘shanish refleksini tug‘diradi. Beshik esa bolaning tagi doimiy ravishda quruq turishini ta'minlaydi.
Bolalarning doimiy hamrohi so‘rg‘ich haqida ham ikki og‘iz so‘z. So‘rg‘ich rezinadan tayyorlanadigan narsa, uning xomashyosi sun'iy bo‘lganligi uchun rezina parchalarining oshqozonga joylashishi infektsion kasalliklarni keltirib chiqaradi. Bolaning og‘zi har doim rezina so‘rg‘ich bilan band bo‘lishi so‘rish refleksini qondirib, unda ko‘krak suti va ovqat yeyishga bo‘lgan talabni susaytirib yuboradi.
Xullas, go‘dak ovqatni tez-tez talab qilmaganidan keyin unda oziqlanish jarayoni buzilishi, kam ovqatlanish, oriqlash, vazn yetishmasligi holatlari uchrashi mumkin. So‘rg‘ichdan ko‘p foydalangan bolalarning tili ham kech chiqadi. Mutaxassisning ta'kidlashicha, katta bo‘lganida ham bunday bolalarning muhim jarayonlarni o‘zlashtirishi qiyin kechar ekan.
Ming yillardan beri xalqimizni o‘z bag‘rida tebratgan, buyuk boboyu momolarni katta qilgan beshigimiz bundan
keyin ham xizmat qilaveradi. Endi unda kelajak avlod ulg‘ayadi, ajdodlarimizday baquvvat, tetik, alpqomat zurriyotlarni katta qiladi.
Muxlisa Mo‘minova,
«Ma’rifat» gazetasidan olindi.
http://www.ziyouz.com/index.php?option=com_content&task=view&id=4471&Itemid=59

[ЖасурБЕК]

Бешикда узок вакт ётиш менимча зарар .Бешикда ётишни уз меёри булиши керак ,йигламай ётибдику, деб , эрталабдан кечгача болани бешикка бойлаб куйиш тугри эмас. Кучадаги сочи калта олинган айирим болаларни курганда бешикда куп ётиб куйган-ов дейман. :cray:
PS.Хожибой Тожибоевни гапларини эсланглар.:biggrin:

[Nigora Umarova]

Хожибой Тожибоевни гапларини эсланглар.:biggrin:

Rahmatlining beshik tebratish haqidagi gaplari topib, ham qopib aytilgan.

[Tulqin Eshbekov]

beshik tebratish haqidagi gaplari

Бешик ҳақида қандай топишмоқлар биласиз?

[Maestro]

Бешик бола соғлиғига зарарли таъсир кўрсатадими?

Фикрингизни билдирасиз деган умиддаман, муҳтарам форумдош!

ИМХО:
1.Тиббиёт нуктаи-назаридан:
Бирор жуяли фикр билдириш кийин... Чунки, тадкикотлар ёки асосланган маълумотлар йук. Менимча, бешикнинг, агар ундан тугри фойдаланилса, бола саломатлиги учун фойдали хам, зарарли хам жихатлари йук.
Хар холда, болалигида бешикда ётганлар хам, унда ётмаганлар хам кийшик-маймок-довдир булиб колганлари йук. Хамма бирдай юрибди, девдай булиб...

Менинг ва якинларимнинг фарзандларидан киёс киладиган булсак, бешикда ётган-ётмаганлигидан китъий назар, жисмонан-аклан-рухан деярли бир хил улгайишмокда.

Оиламиздаги фарзандларнинг энг каттаси мен булганлигим учун вактида хуп бешик тебратганман. Мен учун энг завкли нарса болани бешикдан ечиб олгандаги керишишини томоша килиш эди ;-). 3-4 соат баданнинг аъзолари деярли харакатланмасдан тек ётганда роса увушса керак...

2. Аклий фаолиятга таъсири нуктаи-назаридан:
Тугри, утмишда буюк алломаларимиз хам бешикда улгайишган. Шу билан бирга, Галилей, Архимед, Пифагордан тортиб Ньютон, Паскаль, Фарадейгача бешикда ётишмаган. Демак, бешикнинг инсон келажак хаётида киладиган фаолиятига, у амалга оширадаган тадкикот, изланиш, ижодга унча таъсири булмаса керак;-).

3. Кадриятларимиз ва урфларимиз нуктаи-назаридан:
Умуман олганда, топикстартер уртага ташлаган савол тиббиётга купрок алокадор. Лекин купинча кузатилганидек, форумдошлар умуман бошка ёкка буриб юборишибди. "Хамма югурганда, мен караб тураманми?" ;-).

Бешикнинг фойдаси бордир. Чопоннинг хам фойдаси бор ("бутун баданни, айникса белни, тиззагача ураб захдан саклайди. Шунинг учун аввалари саксонбой-туксонбойлар..." узр, чалгиб кетдим;-)). Махси-калишнинг хам, буйра-наъматнинг хам (синтетика палас ва гиламлардан минг марта яхши., аллергия килмайди, полдан чикадиган захни ушлайди), сандал-танчанинг хам...

Хохлаймизми-йукми инсоният ривожланиб бораверади. Фикримча, бешикдан фойдаланмаётганларни, чопон-дуппи киймаётганларни, таомни кошик-вилкада истеъмол килаётганларни, нахорга ош бермаётганларни азалий урфларга "хоинлик" килаётганликда айблаш хам ноурин...

Чекиниш: "Шум бола" кинофильмида бир эпизод бор - Коравой билан Омоннинг бозорда лагмонни кулда ейишлари... Шу жойини курсам роса хавасим келади. Бир марта уйда лагмонни шундай еб курдим. Анча чикиб колган эканман... Хуллас, кийимни хам, дастурхонни хам алмаштиришга тугри келди ;-)

4. Футбол нуктаи-назаридан:
Агар бешикда боглик холда ётиш келажакда оёкларнинг тугри ривожланишига сабаб булганида, каёкдаги лотин америкаликлар ёки европаликлар эмас, бизнинг минтакамиз футболчилари кетма-кет жахон чемпионлари булишарди ;-).
Барчага футбол байрами муборак!
Испания-чемпион!

[Bobir Samadov]

Бешикнинг хеч кандай салбий таъсири йук, аксинча, ижобий тарафлари бор, жумладан унда бола тугри ётади ва гавдасияхши шаклланади. колаверса бешикнинг узига хос канализацион схемаси мавжудки, у болани тунда иштонини хул килиб йиглаши, ёки памперсдан нозиккина териси кизариб, шилиниши каби салбий таъсирини йукотади.
Бешикда бола тинч ухлайди, "Бешик бола соглигига зарар" деган фикрни айтувчиларнинг узлари гудаклар учун зарарли эканликларини англаб етишлари пайти келди...

[Javohir Mahmudjonov]

Bobir aka men ham sizning fikringizga to'liq qo'shilaman. Ming yillardan beri o'zbek xalqi bolalari beshikda katta bo'ldi. Beshikka belangan bola uyqu vaqtida tekis yotadi va uni o'sishi ham shunday tekkis bo'ladi. Beshikda bolaning asta tebranishi va alla hamohangligi uni ortiqcha yig'ilardan va uyqisizlikdan asraydi. To'g'riroq qilib aytadigan bo'lsak, bolani shirin uyqusiga tezroq va samaraliroq erishiladi. Beshik bu o'zbeklarning ajralmas urf-odatlaridan biri. Beshikda yotib shuni tasirida kam bo'lganlar mobodo bo'lsa, o'z farzandlarini bunday baxtdan maxrum eta qolishsin.

[AbdulAziz]

Mo’jaz koshona (http://www.ziyouz.com/index.php?option=com_content&task=view&id=3796&Itemid=369)

http://ziyouz.com/images/beshik.jpg


Beshik tarixi
Afzalliklari
Shifokorlar nima deydi?
Me'yorga rioya qilinmasa...
Beshikmi, pampersmi?
Beshik xususida zarur tavsiyalar
Qanday chaqaloqlar beshikka belanmaydi? (http://www.ziyouz.com/index.php?option=com_content&task=view&id=3796&Itemid=369)

Afzalliklari


Uzoq tarixga ega bo‘lishiga qaramay, biror tadrijiy takomillikni boshdan kechirmagan beshikning avvalo afzalliklarini sanab o‘tsak:
1) Uxlaganda usti surp yoki doka bilan yopiq bo‘lgani uchun chaqaloqni turli xil hasharotlar bezovta qilmaydi.
2) Bola qo‘lga o‘rganib qolmaydi. Chunki chaqaloq ko‘p ko‘tarib yurilsa, keyinchalik ham mana shunday e'tibor talab qiladi.
3) Beshikning rangli bezaklariga qarab ovunadi va ranglarni ajratishni o‘rganadi.
4) Tagi hamma vaqt quruq turgani uchun beshikdagi bola kechqurun tinch uxlaydi.
5) Beshik yordamida bolani uxlatish qulay. Shuningdek, chayqalayotgan beshik bir necha daqiqa o‘z inertsiyasi bilan ham tebranib turish xususiyatiga ega.
6) Qovuzda yotgan bolaning umurtqa suyaklari tekis bo‘ladi.
7) Pampersga ketadigan xarajat va taglik yuvishga ketadigan vaqt tejaladi.
8) Chaqaloq yotganda yuztuban o‘girilib qolmaydi.
9) Qo‘li bilan yuz-ko‘zini tilib, jarohatlamaydi, barmog‘ini og‘ziga solib so‘rmaydi.
10) Beshikning ichki iqlimi doimiy harorat mo‘‘tadilligini saqlab, chaqaloqning isib ketishiga yo‘l qo‘ymaydi.

Nurulloh Sodiqov, bolalar jarrohi

[AbdulAziz]

Ming yillar sadosi (http://www.ziyouz.com/index.php?option=com_content&task=view&id=4471&Itemid=71)

http://ziyouz.com/images/beshik3.jpg


Bolani beshikka yotqizish chindan ham zararlimi?
Foydali kashfiyot
Yaxshi narsaga ham me'yor kerak
Hammaning havasi keladi
Beshikni eskilik sarqitimi? (http://www.ziyouz.com/index.php?option=com_content&task=view&id=4471&Itemid=71)

[Слон]

Ким нима деса хам мен БЕШИК томонидаман.

[Gulnora Voisova]

Хаммадан хам болани таги тоза туради. Оналар учун купрок шуниси кулай :)

[OmoN]

Хаммадан хам болани таги тоза туради. Оналар учун купрок шуниси кулайСал кеч қолдингиз-да :) Агар мана бу мавзуда (http://uforum.uz/showthread.php?t=13012) шу гапларингизни ёзганингизда кўрардингиз. Сизга қуйидаги айблар қўйиларди.
1) Болага зулм ўтказиш
2) Дангасалик
3) Фарзанди учун памперсга пулни қизғаниш
4) Тупойларча урф-одатларга амал қилиш
Қайнонангизга эса феодал деган тамға ёпиштириларди.

[Nigora Umarova]

Дунёнинг илк алдови (1-мақола) (http://www.tib.uz/contentmore/458)
Бағрида дунё ястанган, БЕШИК! (2-МАҚОЛА) (http://www.tib.uz/contentmore/459)


Бешикнинг юқорида айтилган афзалликларига қўшимча тарзда қуйидагиларни ҳам келтириш мумкин:
Бешикнинг турфа рангли безаклари чақалоқ тарбиясида муҳим аҳамиятга молик.
Доимий ост қуруқлигининг таъминланиши уйқу осудалигининг, жинсий аъзолар хасталанмаслигининг кафилидир.
Бешикнинг ёпинғичлари нафақат ҳарорат таҳдидидан балки, турли ҳашаротлар зараридан ҳам муҳофаза қилади.
Бола умуртқа суяклари ва скелет мушаклари тўғри ва чайир бўлиб ривожланади.
Болакайларнинг қўлини сўрғич этишига ёхуд билар-билмас ўзини жароҳатлашига йўл берилмайди.

Албатта, бу афзалликлар бешикни ақл билан суистеъмол қилмай ишлатгандагина қўл келади.
Бешикдаги “мини” таҳдидлар:
Ҳар бир нарсанинг меъёри ва мезони мавжуд. Шу боис, айрим шифокорлар бешикни нотўғри қўллашлик натижасида қуйидаги кўнгилсизликлар келиб чиқиши мумкинлигини таъкидлашган:
Бешикни муттасил, уззу-кун, шиддаткор тебратиш ҳали яхши қотиб улгурмаган бош мия суягига таҳдидкор таъсир этиши мумкин экан.
Чақалоқни ярим кунлаб бешикда узлуксиз ётиши бола соғлиғи учун хавф туғдириб, суякларнинг қийшиқ ўсишига сабаб бўлади.
Чақалоқни елка, қорин ва оёқ қисмидан қаттиқ боғлаш ҳам қон айланишига салбий таъсир этади.
Бешикка маҳкам йўргакланган чақалоқ қовуғида пешоб қолдиғи қолиши кузатилиб, тош йиғилишига мойиллик туғдиради.

Ушбу қарашларнинг тўла асосга эга эмаслиги кўплаб шифокор-олимлар томонидан эътироф этилган ва қуйидаги фикрлар билан асосланган:
Бешикда бош суягининг шикастланиши қаттиқ зарб натижасида ўта кам ҳоллардагина рўй беради, чунки чақалоқ бош суякларининг компенсатор чидам имконияти анча баланд бўлади. Бу эса оналардан диққатлироқ бўлишни ва бешик тебратиш масъулиятига жиддийроқ ёндашишни талаб этади.
Бешик қовузи бола танаси шаклига мослашиши боис, умуртқанинг тўғри ўсишига аксинча ёрдам беради. Суякларнинг қийшайиб қолиши эса чақалоқларнинг гоҳо қуёш тафтидан бебаҳра бўлиб, Д витамини пайдо бўлиши омилининг сусайиши туфайли келиб чиқадиган рахит касаллиги билан боғлиқдир.
Қовуқда пешоб қолдиғи қолиши эса бешиклардан кўра кўпроқ замонавий “памперс”лар билан боғлиқ. Зеро, памперсларни асоссиз қўллаш нафақат жинсий аъзолар яллиғланиш хасталикларига мойиллик туғдиради балки, ўғил болалар жинсий ривожига сезиларли акс таъсир этади. Бешик эса бу каби хатарлардан мустасно.
Бешикларга фақатгина чаноқ-сон бўғими ўсишида нуқсони борлар, туғма юрак пороклари, боши катта туғилган чақалоқларгина беланмаслиги тиббий жиҳатдан зарур ҳисобланади.

Бешикка “хос“ тавсиялар:
Бешикни қаттиқ ерда эмас, юмшоқ кўрпача устида оҳиста тебратилиши лозим. Тез ва шиддаткор тебратилиши мумкин эмас.
Бешик чақалоқ учун уйқу маскани бўлгани афзал. У уйғоқ бўлганда эса уни ўйнатиш, бадантарбия қилдириш мақсадга мувофиқ.
Бешик хонадоннинг офтоб тушадиган жойида бўлиши таҳдидкор рахитнинг олдини олиш услуби эканлигини унутмаслик лозим.
Бола бешикда эмизилмагани ёхуд икки томондан галма-гал эмизилгани маъқул. Шунда боладаги бирёқлама бўйин қийшиқлиги дарди келиб чиқмайди.
Сумаклар ишлатишдан олдин тоза ёғга ботириб олиниши ва юмшоқ бўлиши жинсий аъзолардаги тери ҳасталанишларини бартараф этади.
Бешикни қалин сунъий матолар билан ёпиш, уни иситиш ускуналари ёнига қўйиш, тўшаклари ўта юмшоқ бўлиши ҳам таҳдидли омиллардандир.
Бешик боғичларини ўта маҳкам боғлаш ҳам қон айланиш тизимига салбий таъсир қилишини унутмаслик лозим.

Манба: www.tib.uz

[Shokir Dolimov]

Ана энди чиндан ћам бешикни кўр-кўрона оќлаш ёки ќоралаш эмас, унга мулоћазали, илмий, объектив ёндашилган тарзда баћо берилибди.

[Abdulaziz Muhammad]

Ko‘chmanchi xalqlarga tegishli bu kashfiyot, ko‘chib yurgan paytda onalarga ancha-muncha qulayligi bilan afzal sanalgan.

Salom Fayzbek! Siz keltirgan maqolaning shu joyi meni qiziqtrib qoldi. Beshikning kelib chiqishi tarihi haqida boshqa ma'lumotlar bormi? Chunki beshikni asosan turkiylar (balki mo'g'ullar ham) ishlatib kelgan degan fikrdaman. Ko'chmanchilikda juda qo'l keladigan kashfiyot. Bunga faqat sizni emas, qolgan ishtirokchilarning ham fikrlarini bilish qiziq.

O'zimning kuzatishlarimdan.
Ijobiy tomonlari:
menimcha, beshikda yotib katta bo'lgan bola (oyoq-qo'li bog'liqligiga doimiy tan berish natijasida) sabrliroq bo'lib katta bo'ladi;
onasining yumush ishlariga vaqt ajratishiga yengillik yaratadi;
tagini quruqligini taminlaydi.

Salbiy tomonlari:
beshikdanmi, yoki yo'qmi, aniq aytolmayman, ahamiyat berib qaralsa turkiylar asosan bosh, toz, oyoq tuzilishlari bilan farq qilib turadilar;
bolani to'g'ri belashning biror bir standarti yo'qligi. Tortib bog'lash noto'g'ri degan fikrni bildirishdi. Ba'zilar 'tortib bog'lamasa bo'shab chiqib ketadi' deb torteeeeeeb bog'lashganini ham ko'rganman;
qattiqroq tebratsa (bosh aylanish kayfiga tushib) uhlab qoladi deb, kuchi boricha (yuqori chastotada) tebrash natijasida bolaning miyasiga ta'siri;
tebrashni, gohida, yoshroq uka-singil, jiyanlaga ham ishonib tashlab ketiladi;

[starter]

9 sahifa gap-so'zni o'qib o'tirmadim. Beshikning zararlari haqida qiziqib ko'rmaganman. Chunki o'zim beshikda yotmaganman va farzandlarimni ham beshikka belamayman. Chunki beshikda yotganlarning ko'pchiligida bosh deformatsiyalanadi.

[Fayzbek]

9 sahifa gap-so'zni o'qib o'tirmadim. Beshikning zararlari haqida qiziqib ko'rmaganman. Chunki o'zim beshikda yotmaganman va farzandlarimni ham beshikka belamayman. Chunki beshikda yotganlarning ko'pchiligida bosh deformatsiyalanadi. Men yaqinda jiyanlarimni ko'rikdan o'tqazish uchun Nevropotolog huzuriga olib bordim. Salgina tebranishdan ham yosh bola bosh miya chayqalishi jarohatini olish mumkin ekan, ularni aytishicha. Oilamizda deyarli hamma beshikda yotishgan. O'ylanib qoldim.

[starter]

9 sahifa gap-so'zni o'qib o'tirmadim. Beshikning zararlari haqida qiziqib ko'rmaganman. Chunki o'zim beshikda yotmaganman va farzandlarimni ham beshikka belamayman. Chunki beshikda yotganlarning ko'pchiligida bosh deformatsiyalanadi. Men yaqinda jiyanlarimni ko'rikdan o'tqazish uchun Nevropotolog huzuriga olib bordim. Salgina tebranishdan ham yosh bola bosh miya chayqalishi jarohatini olish mumkin ekan, ularni aytishicha. Oilamizda deyarli hamma beshikda yotishgan. O'ylanib qoldim.

Buni ustiga beshik juda tor bo'ladi. Ustini yopib qo'yishsa dimiqib ketish mumkin. Odamni yuragi ezilib ketadi. Kenggina krovatchaga nima yetsin. Krovatchaning tepasiga turli o'yinchoqchalar osib qo'ysa bo'ladi. Baribir krovat yaxshi. Bosh ham deformatsiyalanmaydi.

[SanjaR]

9 sahifa gap-so'zni o'qib o'tirmadim. Beshikning zararlari haqida qiziqib ko'rmaganman. Chunki o'zim beshikda yotmaganman va farzandlarimni ham beshikka belamayman. Chunki beshikda yotganlarning ko'pchiligida bosh deformatsiyalanadi.

Бешикда катта булганман...худога шукур тани жоним сог, бошим хам пачокмас....агар кимнидир хаётда проблемаси булса аламини бешикдан олмасин.... аёлларимиз уй ишларига хам улгуриши керакку ахир....хохласак хохламасак урф одатимзга кура келинларимизни вазифалари бор... болани бешикка белаб бемалол колган ишларини килиб оладилар... бешик керак....миллий белгиларимиздан биттасику у ахир.

[starter]

Бешикда катта булганман...худога шукур тани жоним сог, бошим хам пачокмас....

Beshikning zararlari juda chaynalgan mavzu. Bu forumda beshik haqida 2 ta mavzu bor ekan. Boshqa forumlarda ham (shuningdek, qo'shni davlatlar forumlari) rosa chaynalgan. O'qib ko'rib kerakli xulosaga kelish qiyin emas. Kamida beshikning foydasi shubha ostida degan fikrga kelish mumkin. Beshikni yoqlaydiganlar asosan milliy qadriyatlar va boshqa bla-bla-bla qabilidagi kurakda turmaydigan argumentlar bilangina cheklanishadi.

аёлларимиз уй ишларига хам улгуриши керакку ахир....

Bolani krovatchaga yotqizib qo'yib ham ishlarni bajarishga ulgursa bo'ladi. Yo nima bola o'rnidan turib noma'lum yo'nalishda qochib ketadimi? Endi to'g'ri kimdir uchun birinchi o'rinda uy ishlari tursa, boshqa birov uchun bola muhimroq o'rinda turadi. Uy ishlari shu darajada ko'p bo'lsa, oiladagilar ham onaga yordam berishi kerak ishlarni kamaytirishda. Agar cho'ntak ko'tarsa xizmatkor olish kerak.

бешик керак....миллий белгиларимиздан биттасику у ахир.

Milliy belgilarimiz qatorida shubhali va salbiy narsalar umuman bo'lmaydi deb o'ylaysizmi?

[Nigora Umarova]

Beshikning zararlari juda chaynalgan mavzu. Bu forumda beshik haqida 2 ta mavzu bor ekan. Boshqa forumlarda ham (shuningdek, qo'shni davlatlar forumlari) rosa chaynalgan. O'qib ko'rib kerakli xulosaga kelish qiyin emas. Kamida beshikning foydasi shubha ostida degan fikrga kelish mumkin. Beshikni yoqlaydiganlar asosan milliy qadriyatlar va boshqa bla-bla-bla qabilidagi kurakda turmaydigan argumentlar bilangina cheklanishadi.

Nutq madaniyatiga e'tibor bersangiz, iltimos. Tuppa-tuzuk qizga o'xshaysiz-ku, gapirish jarayoningiz...


Bolani krovatchaga yotqizib qo'yib ham ishlarni bajarishga ulgursa bo'ladi. Yo nima bola o'rnidan turib noma'lum yo'nalishda qochib ketadimi? Endi to'g'ri kimdir uchun birinchi o'rinda uy ishlari tursa, boshqa birov uchun bola muhimroq o'rinda turadi. Uy ishlari shu darajada ko'p bo'lsa, oiladagilar ham onaga yordam berishi kerak ishlarni kamaytirishda. Agar cho'ntak ko'tarsa xizmatkor olish kerak.
Gap onaga ham, bolaga ham qulaylik tug'dirish haqida ketmoqda.
Xizmatkor yollashga hammaning ham cho'ntagi ko'tarmaydi. Qolaversa, o'zbek oilalarida kelinmi, qoyillatib xizmatini qilsin, biz ham kelin bo'lganmiz degan aqida mavjud.
Har bir ona uchun go'dak parvarishi va bola tarbiyasi birinchi o'rinda tursa kerak.


Milliy belgilarimiz qatorida shubhali va salbiy narsalar umuman bo'lmaydi deb o'ylaysizmi?

Bo'lishi mumkin.
Siz qaysi belgilarni shubhali va salbiy deb keltirib o'tgan bo'lardingiz?

[OmoN]

Beshikni yoqlaydiganlar asosan milliy qadriyatlar va boshqa bla-bla-bla qabilidagi kurakda turmaydigan argumentlar bilangina cheklanishadi.Бешикни ёқламайдиганлар ҳам ҳудди шундай бла-блалар билан чекланишади. Ҳали биронта ҳам зарари исботланмади. Бир-икки кишига зарари теккан билан бешик зарарли нарса бўлиб қолмайди. Боши деформацияланганларнинг оналари/бувилари "золим"/дангаса бўлса бешик зарарли деганимас. Бешикни кони фойда ҳам деёлмайман. Лекин баъзи бир қулайликлари бор. Буни тушунишни истамайдиганлар инкор этгани билан бешик зарарли бўлиб қолмайди. Ҳали бирон жойда бешикнинг зарарини исботланганини кўрмадим. Ҳар доим бешикнинг зарарини исботлаш сўралса бош деформацияланишидан бошлаб кроватчани мақташ билан тугатишади. Кейин ўзбек қайноналарининг золимлигини улаб кетишади. Баъзи ақллилар камбағалликни ҳам қўшиб қўйишади (болалар кроватчаси қимматроқ бўлгани учун). Кроватча яхши нарса. Лекин бу бешикнинг зарарли эканлигини исботламайди. Дангаса она ёки золим қайнонанинг келини болани бешикка 5-6 соатлаб боғлаб қўйса канешна деформацияланадида. Ёки нервнный она маятникка ўхшатиб силтаб тебратса мия ҳам чайқалади. Бешикда катта бўлганман. Худога шукур қийшиқ ҳам, маймоқ ҳам эмасман. Ақл ҳушим ҳам жойида(ҳар холда палатадошларим Муссолини билан Гитлер шундай ҳисоблашади :)).

[Husniddin]

Mening fikrimcha beshik bolani to'g'ri o'sishi uchun qulay.

[Nargiza Saidova]

Бешикнинг зарарли тарафини кўраётганларнинг фикрича, боланинг қўл-оёғини боғлаб қўйиш унда мутелик психологиясини шаклланишига олиб келади, дейишмоқда. Агар шундай бўлса, довюрак аждодларимиз ҳам бешикда ётишган-ку?!..
балким ётишмагандир. Беланчакда ётишгандир. Балким ётишмаганида Бобур факат Хиндистонни эмас, бутун дунёни босиб олармиди.
Хмм..яхшиям бешикда ётишган экан..анча тинчрок хар холда...

[Mutolib]

Men ham beshikning zarali ekanligiga ishonmayman. Go'dak tanasi/boshining deformatsiyalansihiga beshik sababchi emas, balki uning beshikda ko'p yotishi sababchi, deb o'ylayman. Me`yori bilan yotqizilsa beshikning ham, krovatning ham go'dakka zarari bo'lmaydi. Axir hech kim bolasini krovatga 5-6 soatlab yotqizmaydi-ku.

[Lutfillo Tursunov]

Мавзуни ёпсаям бўлади. Муҳокама қилгилиги қолмади.
Бола учун бешикдан кўра зарарлироқ бўлган минг хил унсур бор.

[Nigora Umarova]

Мавзуни ёпсаям бўлади. Муҳокама қилгилиги қолмади.
Бола учун бешикдан кўра зарарлироқ бўлган минг хил унсур бор.

"болага зарарли бўлган минг унсур" деган мавзу очамизми энди? :)

[starter]

Мавзуни ёпсаям бўлади. Муҳокама қилгилиги қолмади.
Бола учун бешикдан кўра зарарлироқ бўлган минг хил унсур бор.

"болага зарарли бўлган минг унсур" деган мавзу очамизми энди? :)

:biggrin: Avval "Lutfullo Tursunovning beshik haqidagi mavzuni yopish taklifi nechog'li asosli?" degan mavzu ochish kerak...

[Nigora Umarova]

:biggrin: Avval "Lutfullo Tursunovning beshik haqidagi mavzuni yopish taklifi nechog'li asosli?" degan mavzu ochish kerak...

"Хўш, индан кейин-чи?"-деган экан бой ота Қоравойга Ғафур Ғуломнинг "Шум бола" қиссасида. :)

[Nigora Umarova]

Мавзуни ёпсаям бўлади. Муҳокама қилгилиги қолмади.
Бола учун бешикдан кўра зарарлироқ бўлган минг хил унсур бор.

Форумдошларимиз таклифлари асосида мавзу ёпилди.