"Мантиқ ут-тайр","Лисон ут-тайр" нинг давоми сифатида янги "Қушлар тили" антологияси

[Nigora Umarova]

Муҳтарам форумдошлар!

Барчангизга маълумки, улуғ сиймолар Фаридиддин Аттор ва Низомиддин мир Алишер Навоийлар "Қуш тили" бадиий - фалсафий асарини ёзганлар.
Замонавий ўзбек шеърияти талқинида қуш тили қандай ифода этилади?
Ўзбек шеъриятини дунёга олиб чиқишни ният қилган бир гуруҳ таржимон ижодкорлар "Қуш тили" замонавий ўзбек шеърияти талқинида йўналишида шеърият антологиясини тузишни мақсад қилиб хайрли ва савобли ишга қўл урибдилар. Мажмуа 2011 йилда ҳазрат Навоийнинг таваллуд айёмлари арафасида нашрдан чиқади. Китоб рус, инглиз, француз, испан, немис, турк ҳамда она тилимиз ўзбек тилида бўлиб, шеърнинг хорижий тилдаги варианти ва ёнида ўзбек тилидаги кўриниши бўлади.

Кўрсатиб ўтилган тиллардаги қушлар ҳақидаги шеърларни мавзуда қолдиришингиз ёхуд azam_obidov@yahoo.com ёки azanjon1974@gmail.com электрон манзилига жўнатишингиз мумкин.

Шеърни мавзуда қолдириш асносида қуйидаги нарсалар илтимос қилинади:
1. Шеърда албатта, рамзий маънода "қуш"атамаси ишлатилган ва
рус,инглиз, француз, испан, немис, турк ёки ўзбек тилларидан бирида бўлмоғи даркор.
2. Шеър муаллифи ҳақида қисқача маълумот.
3. Шеърларни 2010 йил 31 июлгача тақдим этиш сўралади.

Маълумотноманинг рус тилидаги шакли (http://uforum.uz/showthread.php?t=12789)

[Nigora Umarova]

Батамом уйғонсам...

Тураётган қушга
ўхшайман жуда.
Қушларга ўхшайман
уйғонаётган.
Баъзи томирларим
ҳали уйқуда,
Баъзи томирларда
қонларим қотган.

Хас-хашаклар билан
судралиб юриб,
Ўқлик орзусида
кетиб борар ёй.
Ўзимча нелардир
ғудраниб юриб,
Гулдайин умримни
бермоқдаман бой.

Ўзимча кимнингдир
ғамини едим,
Кимнингдир кунига
юрибман яйраб.
Батамом уйғониб
ололсам эди...
Учиб кетармидим
кўкларга қараб.

Ҳалима Худойбердиева, 31 январ, 2010 йил.

[Nigora Umarova]

Қалдирғочлар кўтариб учган-
Осмонларда қолди нигоҳим.
Ураётган гул юрагида-
Наҳот пинҳон менинг гуноҳим
Кўзларимда эриган баҳор.
Тополмасдан кетди кўнглимни
Шунча мардлик, қудратим билан
Йўқ, йўқ чақирмадим ўлимни.
Ялпизларнинг нафаси урган,
Анҳорларнинг қалбини ичдим.
Озод қалдирғочлар сингари
Осмонларни кўтариб учдим
Яшил экан билсам бахт ранги
Ўзимни топширдим яшилга
Бунча фараҳ, бунча саодат
Оғирлик қилмасми бир дилга?!
Қоламанми ширин соғинчдек,
Чиройли кунларнинг ёдида...
Бахтли бўлиш шунча осонми
Ўлим соясининг олдида?!

Ҳалима Аҳмедова

[Halima Ahmedova]

Турналар овози мени уйғотди,
Сарғайган бир илинж ўртабми жонни
Шамол қовурғасин синдириб қўйди
Устидан қаҳ-қаҳа урган хазонни.
Мен узоқ ухладим, кўзимда ҳамон
Қуёшсиз кечанинг ғамгин уйқуси,
Қадим суворийдай чопар тўрт томон
Шамол, елкасида ҳаёт қайғуси...
Уйғониб, мен йўлга тушаман сокин
Судралиб, сарғайган нурлар изидан,
Бемор дилни ташлаб кетмоқчи эдим,
Аммо ўтолмадим унинг юзидан.
Кузак оҳангидай куй излаб мендан,
Бемор томирларим чертади худо.
Силлам қуриб борар, тугамайди йўл,
Бахт билан яшашга кечикдикми ё?
Турналар овози мени уйғотди....

[Halima Ahmedova]

Бир кушман самонинг қўйнида,
Адашиб топмаган йўлини.
Йиглагим келади кўйида,
Саргардон булутлар кўнглини.
Видолар эриган бир саҳар,
Кўксимни конатган тошмиди?
Бир гул нафасида эгилиб,
Япрокдай жон берсам, кошкийди.
Кошкийди, кўзимдан томган ёш,
Эритса умримнинг музини.
Мен кандай унутиб яшайман
Соғинчнинг умидвор кўзини?
Кўксимда илдизлаб ўсади,
Япроғи конталаш бир дарахт.
Мен сен учун туғилган эдим,
Сен меники бўлолмадинг бахт.
Бир қулман фалакнинг кўйнида,
Осмон ўгирлаган йўлини,
Йиғлагим келади кўйида,
Саргардон булутлар кўнглини.

[Halima Ahmedova]

Муҳаббат бор ҳали олдинда,
Айтилмаган сир каби гўзал.
Атиргулкўз кечалар бордир,
Кундузларга бўлгувчи бадал.
Лаззат бўлиб гуллар оғриқлар,
Умид тикар жоннинг қабосин.
Тунлар палак ёзади қайғу,
Ой титрайди-бир тутам ёсин.
Шунда мани ёрилган кўксим
Ишқин фанолардан сўрагин.
Мен қандайин кўтарай, ўргат,
Йиғлаётган қушлар юрагин.
Муҳаббат бор ҳали олдинда,
Илоҳий май ичган афсунгар-
Бир муқаддас оғуш ичинда
Кўзларимда кўкарар саҳар.
Шунда маним ёрилган кўксим
Ишқин фанолардан сўрагин.
Мен қандайин кўтарай, ўргат,
Йиғлаётган қушлар юрагин.

[Halima Ahmedova]

Кўз ёш каби силқиллайди жон,
Қорачиқда уфқлар инди.
Осил шафақ дорига, дилим,
Бухорога қайтамиз энди.

Қуриётган оғоч баргидай,
Тўкилмоқда кафтимга дунё.
Минорларнинг мангу сиридай,
Бизни кияр нуқраваш нидо.

Лайлакларнинг оппоқ тушида.
Орзуларнинг қадаҳи синди.
Сен синмагил, лайлакваш дилим,
Бухорога қайтамиз энди.

Саробхунли кечалар додин
Эмиб бўлди ғамгин парвона.
Бухоронинг қалби қалқиган
Кўзларингга қайтамиз, она...

Кўз ёш каби силқиллайди жон.
Қорачиққа уфқлар инди.
Осил шафақ дорига , дилим,
Бухорога қайтамиз энди...

[Halima Ahmedova]

Лайли кафани ичра сенинг жамбилам,
Оққушлари сувга чўккан сусанбилам.
Бошимни беринг ғам қушининг озиғига,
Дийдорига етолмаган ташна дилим.

Ҳайрат ёқасин тутмангиз, эй аҳли замон,
Жонимки, агар, дийдорина бўлса гилам.
Гарчи бугун оёғимни ўпар замин,
Эрта унинг оёғини ўпарманам.

Бугун-ки фалак томирина қўйди мани,
Кўнглим ичига киролмагай буту санам.
Руҳимга Ватан сўранг само дарахтидан,
Бир кун жасадим кўзлари тўқ-Адамгирам.

Лайли кафани ичра сепингки жамбилам,
Оққуш тушига киролмаган Сусанбилам.

[Halima Ahmedova]

Қушлар ташлаб кетган индай вайрона
Ва бўм-бўш қадаҳдай қақроқ юрагим.
Туннинг оқаётган қаролигида-
Танҳолик- бу менинг дилкаш эртагим...
Ваҳшат дунёсининг титроқларидан
Юлдузлар сўндилар совуқ қўйнимда.
Хазонлар кафтида ингради жоним:
Бугуноҳ гуноҳлар менинг бўйнимда.
Ҳижрон кечаларин шаробдай ичдим,
Дилимни ухлатиб ишқ соясида.
Дардбандим, кўзларинг ёшини кўрдим,
Дарбадар булутлар ҳикоясида.
Сен нурсан, севишга етмайди умрим,
Жаннат гулдонига исминг соларман.
Минг раво кўрсанг, бехато кўрсанг,
Чорласанг, ёнингга учиб борарман...
Бугун юрагимда шамоллар базми,
На ҳаёт ишқи бор, на ўлим ёди.
Ўтган кунларимни тирилтирмоқда
Ўлаётган майсалар фарёди...
Қушлар ташлаб кетган индай вайрона
Ва бўм-бўш қадаҳдай қақроқ юрагим.
("Осмон кўнглидан")

[Halima Ahmedova]

Хаёл кечалари қисмат боғида,
Ёлғизликда адашган манму,
Оллоҳ кафтларингда бир куни,
Майса бўлиб эгиламанму.
Ёмғир каби ёғилса жоним,
Қароқларим бўлармикин жом,
Тиғ урилган бағрим қонига,
Юрагини чаярму оқшом.
Мен нур бўлиб ўпсам жимгина,
Дил шаҳрининг эртакларини,
Тилларида ўзлашаманму.
Онам қабрин чечакларини,
Қушлар кўзин қорачиғида,
Асир этиб кўмилган манму,
О, жаҳаннам оташи сандан *
Қочиб санга интиламанму,
Кўз ёш каби силқиган жонни,
Ичганида ичиккан дийдор.
Дил қонидан ман сархуш ўлсам,
Бандангманму, айт, Парвардигор?!
Хаёл кечалари қисмат боғида,
Ёлғизликда адашган манму?!

[Nigora Umarova]

https://img.uforum.uz/images/hjhliws1633228.jpg

Қўлингиздаги ихчамгина антологияга ўзбек адабиётининг отаси, XV асрда яшаб ижод этган шоир ва файласуф Алишер Навоий асарларидан хорижий тилларга ўгирилган намуналар билан бир қаторда курраи заминда айни пайтда маълум, аммо аксарияти ўзбек китобхонига номаълум бўлган қалам аҳлининг қуш ҳақидаги (ёки қуш сўзи ишлатилган) шеърлари ўрин олган. Шеърлар асосан олтита хорижий тилдаги аслият ва ўзбекча таржима билан ёнма-ён қўйилганлиги сиз азизларга ноқулайлик туғдирмайди деб умид қиламиз.
Бу ўлчовли ҳаётдаги парвозингиз ҳар доим юксак ва мароқли бўлсин!

Эҳтиром ила,
Аъзам Обид

[Nigora Umarova]

Shu yil 19-noyabr shanba kuni soat 14:00 da Milliy Universitet O’zbek filologiyasi fakultetida tarjimonlar klubi a’zolari, shoir va tarjimonlar bilan uchrashuv bo’ladi. Unda “Qush tili”, “Ilonbaliq” kabi antologiyalar taqdimoti bilan bir qatorda o’zbek adabiyotining chet eldagi targ’iboti, xalqaro adabiy aloqalar borasida suhbat quriladi. Tadbirda barcha qiziqqan do’stlarimiz ishtirok etishlari mumkin.

[Masud Mahsudov]

Тақдимот маросими жуда қизиқарли ва мунозараларга бой бўлди. Ташкилотчиларга катта раҳмат :) Анталогияни ўқиб чиқиб, ўз фикрларимни билдиришга умид билдириб қоламан.

[мафтун]

Биз бир пайтлар машқ қилган шеъримизда турналар тараннум этилган экан.


ТУРНАЛАР
Хориждаги ўзбекларга

Кўксимда кўкарган оҳим бор.
Оҳ, десам кўк кўкси тирналар.
Олисда оҳимдан бехабар
Баҳорга алданган турналар.

Борлиқ бир камалак—алдамчи,
Бўғилмай бўйнидан олсамчи?!
Осгани осмонда арғамчи—
Баҳорга алданган турналар.

Турфа хил тўни бор осмоннинг,
Замин ҳар лаҳзада турланар...
Сарбони қаерда карвоннинг,
Баҳорга алданган турналар?

Тонгда ел йиғлайди шабнамни:
“Ори йўқ олифта оламни!”
Янгидан янгилар ярамни,
Баҳорга алданган турналар.

Тўрт фасл темиртан тайёра,
Самода судралиб сур чалар.
Куз келса беватан, оввора,
Баҳорга алданган турналар.

Шаҳд этиб тақдирни олмай тан,
Кетолсам бу карвонсаройдан,
Мен боплаб баҳорни алдайман,
Баҳорга алданган турналар.

(с) 1995 й.

[Nigora Umarova]

Тақдимот маросими жуда қизиқарли ва мунозараларга бой бўлди. Ташкилотчиларга катта раҳмат :) Анталогияни ўқиб чиқиб, ўз фикрларимни билдиришга умид билдириб қоламан.

Taqdimot marosimida bir qancha ijodkorlar shoir A'zam Obid, Bahrom Ro'zimuhammad, yozuvchi Murod Chovush, shoiralar Xosiyat Rustamova, Oydinniso, rassom, shoira Gulnora Rahmon, shoira, rassom Nodira O'z-turk, yozuvchi Salomat Vafo, adabiyotshunos olimlar Nurboy Jabbor, Zulxumor Mo'minovalar ishtirok etishdi. Shuningdek, forumdoshimiz Nozima Toshpo'latova (http://uforum.uz/member.php?u=809)ning antologiyadagi ispan va Lotin Amerikasi davlati shoirlarining she'rlarini asliyatidan o'zbek tiliga tarjima qilganligi biz uchun quvonarli holdir.

https://img.uforum.uz/images/hvuhcck1239567.jpg

https://img.uforum.uz/images/wnnwtgw9581241.jpg

[Nigora Umarova]

Forumdoshlarimizdan Mas'ud Mahsudov, Kavsar, Nozima Toshpo'latovalar, shuningdek, www.yozuvchi.uz saytining muharriri Murod Chovush o'zbek adabiyotining .uz domenidagi bugungi o'rni haqida bahs-munozara yuritishdi.

https://img.uforum.uz/images/ofkiqsr8772848.jpg

Ijodiy uchrashuvdan qaytish jarayonida esa Kavsar, Nozima Toshpo'latovalar bilan kamina bahru-bayt o'tkazdik. ;)

[albatros]

Ijodiy uchrashuvdan qaytish jarayonida esa Kavsar, Nozima Toshpo'latovalar bilan kamina bahru-bayt o'tkazdik. ;)

Bahru - baytda kim g'olib bo'ldi?

[Nigora Umarova]

Bahru - baytda kim g'olib bo'ldi?

She'rlarni ispan tilidan o'zbek tiliga tarjima qilgan forumdoshimiz. Hamma ham ispan tilida she'r o'qiy olmaydi-de... ;)