PDA

Просмотр полной версии : "Авесто" - қадимий ёзма адабий ёдгорлик


OmoN
17.02.2010, 08:31
Nigora Umarova, балки "Авесто" хакидаги хабарларни алохида мавзуга кучирарсиз.


Яна бир гап, барчага: Авестони муҳокама қилишни бас қилинглар ёки бошқа мавзу очинглар!



Mod. Nigora Umarova: Мавзу ичида "Авесто"га оид баҳс-мунозара кетганлиги учун янги мавзу очиш жоиз деб топилди.


Чиндан-да мушриклар бирор яхшиликка ярамаган! Фақат, буюкларнинг бебаҳо асарларини бадном қилишган. "Таврот" ва "Авесто"дан тортиб мустабид тузум даврида "Ўткан кунлар"гача мушрикларнинг жаврини тортганлар
Домла, кечирасиз-у "Авесто" ўзи оташпарастларнинг китобимасмиди?
Унинг фаолиятига факультетдан ташқари шахс аралашиши бирор мантиққа тўғри келмайди.
Факультет ишига аралашиш нотўғрилигини биламан. Лекин, эртага бизнинг фарзандларимиз газеталарда айнан шу талабаларнинг мақолаларини ўқиб, телевизорларда шу талабалар тайёрлаган лавҳаларни томоша қилишади. Агар шифокор ёки бошқа касб эгаси нўноқ бўлса бунинг иложи бор. Бошқа мутахассисга борса бўлади. Лекин журналистни танлай олмаймиз-ку. Шуни ҳисобга олиб аралашишимизни тўғри тушунасиз деган умиддаман.

Tulqin Eshbekov
17.02.2010, 22:04
"Авесто" ўзи оташпарастларнинг китобимасмиди?

Бу саволингизга 2001 йилда "Шарқ" нашриётида чоп этилган "Авесто" китобидан тўлақонли жавоб топишингиз мумкин.

OmoN
18.02.2010, 08:54
Бу саволингизга 2001 йилда "Шарқ" нашриётида чоп этилган "Авесто" китобидан тўлақонли жавоб топишингиз мумкин.
Домла, мени қизиқтириб қўйдингиз. Мен билган "Авесто" зардўштийларнинг китоби эди.
ПС: Юқоридаги хабаримнинг иккинчи қисмига эътибор бермадингизми ёки ёқмадими?

Tulqin Eshbekov
19.02.2010, 01:20
Мен билган "Авесто" зардўштийларнинг китоби эди.
ПС: Юқоридаги хабаримнинг иккинчи қисмига эътибор бермадингизми ёки ёқмадими?

"Авесто" ўзбек халқининг энг нодир, муқаддас китоби! Бу нодир китоб яратилганига 3000 йил тўлиши муносабати билан наинки Ўзбекистонда, ҳатто бутун дунёда катта тантаналар ўтказилди. Сиз албатта ўша китобни топиб ўқинг. Тополмасангиз, ўзим ёрдам бераман.
Иккинчи таклифингиз жуда маъқул. Фақат, ишга бошқача ёндошишни таклиф этмоқчиман. Яқинда газетанинг навбатдаги сони тайёр бўлгач, Сизни, қадрли Бекмирзони, Ҳусенжонни ва яна жонкуярлик қилишга бел боғлаган форумдош дўстларимни журфакка таклиф этмоқчиман. Марҳамат, фикрлашайлик! Бу фақат яхшиликка, эзгуликка хизмат қилади, деб ўйлайман.
Иккинчиси, талабаларимиз учун асосий ва каттароқ амалиёт ҳамда маҳорат мактаби - республика газета-журналлари, телерадио таҳририятлари ҳисобланади.
"Журналист" ўқув газетаси бошланғич зина. Уни атай талабаларнинг ўзларига ташлаб қўяман. Марҳамат, қўлидан келганича тайёрласин, излансин, бу йўлда ҳатто хато қилсин. Менинг вазифам - ўша хатоларини кўрсатиш, тузатиш, ижодий маҳорат сирларини ўргатиш!
Битта ниятим, талабаларимизда мазкур форумимизга қизиқиш уйғотиш ва бу форумни ҳам "Интернет журналистикасининг маҳорат мактаби"га айлантириш эди. Бу ният қанчалик амалга ошиши аввало форум саҳифаларида аҳллик, ҳамфикрлилик муҳитини яратиб олишимизга боғлиқ.
Битта хавотирга соладиган ҳол: форумимизни фақат Тошкентда кузатишмайди. Дунёнинг у бошида ҳам ойнадек эканини ажойиб форумдошимиз Масъуд Маҳсудов исботлаётганидан ҳар гал ҳаяжонга тушаман.
Демак, ёзаётган ва эълон қилаётган нарсаларимиз, ўзаро муомала маданиятимиз ҳам дунё кўзгусига яраша бўлишини истардим. Жонажон Миллий университетимиз, ўзбек журналистларининг катта авлодини камолга етказган факультетимиз юзига интернет орқали лой чапламасдан, аввало шу даргоҳга келиб, ҳар қандай муаммони дўстона ҳал этсак, деб баҳслашдим. Наздимда, форумдош дўстларим тўғри қабул қилдилар.
Ҳар сешанба, жума кунлари тушгача албатта шу факультетда бўламан.
Марҳамат, факультетимиз Сизларга мунтазир!

Oygul Rasulova
19.02.2010, 17:07
зардўштийлик динини мукаммал- илму амаллари билан ўрганишимизга балки эҳтиёж йўқдир?

"Авесто" мохиятини чукуррок ургансак, унда диний мавзудан кура купрок миллий фалсафамиз илдизларини курамиз. Бу ноёб асарнинг асосий гояси - эзгу фикр, эзгу сўз, эзгу амалга каратилган. Купгина таълим муассасаларида хам бу нодир асар чукур ургатилмокда.
Домла айтган китоб аввалида Юртбошимизнинг "Авесто" хакидаги ибратли фикрлари, сунгра таникли олимлар Нарзулла Жураев ва Тилаб Махмудовларнинг асар тахлилига багишланган кенг камровли маколалари берилганки, уларни эътибор билан укиган киши бир олам таассурот олади.

Nigora Umarova
20.02.2010, 15:28
"Авесто" мохиятини чукуррок ургансак, унда диний мавзудан кура купрок миллий фалсафамиз илдизларини курамиз. Бу ноёб асарнинг асосий гояси - эзгу фикр, эзгу сўз, эзгу амалга каратилган. Купгина таълим муассасаларида хам бу нодир асар чукур ургатилмокда.
Домла айтган китоб аввалида Юртбошимизнинг "Авесто" хакидаги ибратли фикрлари, сунгра таникли олимлар Нарзулла Жураев ва Тилаб Махмудовларнинг асар тахлилига багишланган кенг камровли маколалари берилганки, уларни эътибор билан укиган киши бир олам таассурот олади.

Китоб ўқиганнинг зарари йўқ. Юртимизда "Авесто"нинг 2700 йиллигининг 2001 йилда нишонланганлиги ҳам тарихда ислом динигача аждодларимизнинг кўпчилиги зардуштийлик динининг қонун-қоидаларига амал қилганликларидадир. Avestoda yozilgan Zardusht pandlaridan (http://avesto.edunet.uz/zarpand.htm) ҳам у-бу нарса бўлади, бироқ шуни ёддан чиқармайликки, бугунги кунда "Авесто" тили ўлик тил.
Ойгулой, ўқимоқчи бўлсангиз профессор Ҳомиджон Ҳомидийнинг "Авесто пандлари" ("Ўзбекистон" нашриёти, 2003 йил) ушбу китоб ва зардуштийлик дини ҳақида маълумотлар бор.
Бундан ташқари 10-синф, академ. лицейларнинг биринчи босқичидаги адабиёт дарсида "Авесто" исломгача бўлган туркий адабиёт ва илк уйғониш давридаги туркий адабиёт" бўлимида ўрганилади. "авесто"даги дунёқараш мифологик дунёқарашга асосланган.

Shomurodov Shohruh
20.02.2010, 18:21
Nigora Umarova, балки "Авесто" хакидаги хабарларни алохида мавзуга кучирарсиз.

Tulqin Eshbekov
21.02.2010, 04:18
Юртимизда "Авесто"нинг 2700 йиллигининг 2001 йилда нишонланганлиги

Нега энди 2700 йиллиги деб нотўғри талқин қиляпсиз? Ахир, 3000 йиллиги кенг нишонланган, бу борада матбуотда кўп маълумотлар ёритилган эди-ку? Ҳатто, ўша китобнинг 358-бетида шундай жумла келтирилган:
"Энг мўътабар, қадимги қўлёзмамиз "Авесто"нинг яратилганига 3000 йил бўляпти,- деди Президентимиз Ислом Каримов тарихчи олимлар билан учрашувда.- Бу нодир китоб бундан XXX аср муқаддам икки дарё оралиғида, мана шу заминда умргузаронлик қилган аждодларимизнинг биз авлодларига қолдирган маънавий, тарихий ҳужжатдирки, уни ҳеч ким инкор этолмайди".


бироқ шуни ёддан чиқармайликки, бугунги кунда "Авесто" тили ўлик тил.

Қаердан олдингиз бу гапни? "Авесто" тили ўлик тил, деб ёзишга асосингиз борми? Қайси манбада шундоқ ёзилган?
Эътиборингизга "Авесто"дан бир парча келтираман:

"Мамлакатни бузадир палид,
Ҳам лафзсиз тубан каззоблар.
Юзлаб аблах муттаҳамлардан,
Баттар нобуд айлайди улар -
Яхшиларни, хайрлиларни".

Хўш, ушбу шеърда қайси сўз "ўлик" бўлиб туюлди? Тушунмадим...

Oygul Rasulova
21.02.2010, 10:36
Китоб ўқиганнинг зарари йўқ. Юртимизда "Авесто"нинг 2700 йиллигининг 2001 йилда нишонланганлиги ҳам тарихда ислом динигача аждодларимизнинг кўпчилиги зардуштийлик динининг қонун-қоидаларига амал қилганликларидадир. Avestoda yozilgan Zardusht pandlaridan ҳам у-бу нарса бўлади, бироқ шуни ёддан чиқармайликки, бугунги кунда "Авесто" тили ўлик тил.

Қаердан олдингиз бу гапни? "Авесто" тили ўлик тил, деб ёзишга асосингиз борми? Қайси манбада шундоқ ёзилган?

«Авесто» хакида узок даврлардан буён турлича бахс-мунозаралар булган. Бу борадаги куп саволларга 2001 йилда “Шарқ” нашриётида 5000 нусхада чоп этилган салмокли китоб – «Авесто»дан мухтасар жавоблар топиш мумкин.
Китоб аввалида берилган маълумотларда «Авесто» яралганига 3000 йил булгани хакида маълумотлар берилади. Китобни мутолаа килар экансиз, унга сузбоши ёзган Нарзулла Жураев ва сунгги суз ёзган Тилаб Махмудовларнинг маколаларида хам бу ноёб асар яратилганига 3000 йил тулгани куплаб олимларнинг фикрлари, ноёб манбалар билан исботланади.
«Авесто» айнан кайси тилда ёзилгани хакида Тилаб Махмудовнинг фикрлари уринлидир: «Авесто»нинг тили хакида хам фаразлар куп. Яъни, мидия тилида, бактрия тилида, авесто тилида, сугдиёна тилида ва хоказо тилларда ёзилган деган тахминлар учрайди. Бу тилларни бутунлай улик тил дейиш хам канчалик уринли ё ноурин эканлигига хакида тилшунос ва тарихчи олимлар ойдинлик киритгани маъкул. Факат шу нарса аёнки, бугунги узбек тилимизнинг тарихий илдизлари ана шу даврда яшаган бобокалонларимиз, кадим аждодларимиз сузлашган уша тилларга бориб такалади.
Нима булганида хам бугунги узбек китобхонлари уни Аскар Махкам таржимасида укиш бахтига мушарраф булмокда.
Нигора опанинг «Авесто» яратилганига 2700 йил тулгани хакидаги фикри хам асосли. Куп китобларда шундай ёзилган.
Домламизнинг фикри эса айнан «Авесто» китобидаги фикрларга асосланган.
2000 йилда республикамизда «Авесто» яратилганининг 2700 йиллиги кенг нишонланган ва бу борада ёритилган куплаб маколаларда, телевидение оркали берилган интервьюларда бу ноёб асар пайдо булганига хатто 3000 йилдан ошгани, у дастлаб халк огзаки ижоди тарзида пайдо булгани хакида маълумотлар берилган.
Менимча, бу масалада ортикча бахслашишдан кура она тилимизда нашр этилган «Авесто»нинг узини укиб, маънавий дунёмизни бойитганимиз маъкулдир.

Bekmirzo
21.02.2010, 18:17
Нега энди 2700 йиллиги деб нотўғри талқин қиляпсиз? Ахир, 3000 йиллиги кенг нишонланган, бу борада матбуотда кўп маълумотлар ёритилган эди-ку? Ҳатто, ўша китобнинг 358-бетида шундай жумла келтирилган:
"Энг мўътабар, қадимги қўлёзмамиз "Авесто"нинг яратилганига 3000 йил бўляпти,- деди Президентимиз Ислом Каримов тарихчи олимлар билан учрашувда.- Бу нодир китоб бундан XXX аср муқаддам икки дарё оралиғида, мана шу заминда умргузаронлик қилган аждодларимизнинг биз авлодларига қолдирган маънавий, тарихий ҳужжатдирки, уни ҳеч ким инкор этолмайди". To'lqin aka Eshbekov,
odamni shunchalar ham uyaltirasizmi-a?
Prezident Karimovdan keltirilgan iqtibosda "bo'lyapti" deyilmoqda, "bo'ldi" emas. Siz nega Respublika Prezidentining gapini bu yerda noto'g'ri talqin qilyapsiz?

Xo'sh, sizningcha "Avesto"ning 3000 yilligi keng nishonlangan bo'lsa, bunga atigi bitta bo'lsa ham rasmiy manba keltira olasizmi?

Mana, men Nigora Umarovaning gapini tasdiqlaydigan rasmiy manba keltiraman:
...
За годы независимости в стране под руководством Президента Ислама Каримова была проведена огромная работа по возрождению национальных ценностей, сохранению и реставрации культурных и исторических памятников, священных мест поклонения, изучению и пропаганде богатого наследия великих предков. К числу таких крупных мероприятий относится празднование знаменательных юбилеев – 600-летия Мирзо Улугбека, 660-летия Амира Темура, 2500 -летия Бухары и Хивы, 1000-летия создания народного эпоса «Алпомыш», 2700-летия «Авесто», 2500-летия Термеза и 2700-летия Шахрисабза, а также проведение в нынешнем году юбилейных торжеств по случаю 2750-летия Самарканда и 2000-летия Маргилана. Эти мероприятия широко отмечались в международном масштабе с участием ЮНЕСКО.
...

Manba: УзАBu xabar 2007 yil 2 noyabr kuni Prezident devoni Matbuot xizmati tomonidan ham e'lon qilingan: http://www.press-service.uz/ru/news/show/press/uzbekistan_i_yunesko__aktivnyie_partnery

Oliy va o'rta-maxsus ta'lim vazirligi Matbuot xizmati adashsa ham, Prezident devoni Matbuot xizmati adashmasa kerak-a, To'lqin aka?


Эътиборингизга "Авесто"дан бир парча келтираман:

"Мамлакатни бузадир палид,
Ҳам лафзсиз тубан каззоблар.
Юзлаб аблах муттаҳамлардан,
Баттар нобуд айлайди улар -
Яхшиларни, хайрлиларни".

Хўш, ушбу шеърда қайси сўз "ўлик" бўлиб туюлди? Тушунмадим...Iddaoingizni asoslash uchun "Avesto"ning O'zbek tiliga qilingan tarjimasidan parcha keltirgach, albatta tushunmaysiz-da qaysi so'z "o'lik" ekanligini...
Masalan, oddiygina "muttaham" so'zining Islom dini bilan birgalikda arabchadan kirib kelganligi xayolingizga kelmadimi?

Uyat! uyat...

Tulqin Eshbekov
21.02.2010, 22:41
To'lqin aka Eshbekov

Бекмирзо ФАМИЛИЯСИЗ укахон!
Мафкура майдони - юзи очиқ, наслу насаби аниқ, иш жойи тайинли бўлганлар учун!
Фамилиясиз, демак, наслу насабининг тайини йўқ, юзига ниқоб тутган террорчидек кимсаларнинг бузғунчи гапига қулоқ солиш мантиқсизликдир.
Сиз аввало ўз фамилиянгизни кўрсатишдан ор қилсангиз, марҳамат, бошқа фамилия танланг. Бунга қонуний ҳаққингиз бор. Кейин мафкура майдонида кимлигингиз билиниб, гапиришингиз мумкин. Ўшанда гапингизга қулоқ тутса бўлади. Бир гал ҳам тарбиясизлингизнинг исботи учун шу битикларни ота-онангизга ё уларга тенглаштирилган шахсларга кўрсатишингизни маслаҳат бергандим. Агар айтганимни қилганингизда ютардингиз. Улар тўғри маслаҳат беришарди, деб ўйлагандим. Ҳеч бўлмаса, журфакка келинг, деб таклиф қилдим. Келишга юзингиз чидамади, шекилли...
Майли, букрини гўр тузатар, деган мақол бежиз айтилмаган экан...
Ишхонанингизни кўрсата олмасангиз, бировларнинг ишхонасига тил теккизишга маънавий ҳаққингиз йўқ.
Шунақа ниқобли бузғунчиларнинг интернет сайтларидаги бузғунчиликларидан ҳазар қиламан. Шунча муросага чақиришимга қарамай, бунақа жаврашингиз ҳамманинг ғашига тегмоқда.
Сиз умрингизда китоб ўқиганмисиз?
Агар "Авесто" китобини лоақал бир марта варақлаб кўрганингизда ўзингизни бунчалик уятга қўймаган бўлардингиз. Сизга уят, фамилиясиз укам!
Минг афсус, сиз маънавият билан расмий ҳужжатнинг фарқига бормас экансиз. "Авесто"нинг расман 2700 йиллиги нишонланган бўлса-да, бу ноёб асар яратилганига 3000 йил тўлгани ҳақида ўша китобнинг ўзида қайта-қайта ёзилганини эслатганимни қайдан ҳам тўғри тушунар эдингиз?
Ёш талаба бўлса-да Ойгул Нигорахон иккимизнинг фикрларимизга жуда теран муносабат билдирибди. Ана уни баҳс деса бўлади.
Сизнинг жаврашингиз баҳс эмас - наҳс гаплардир. Юзи, фамилияси йўқ кимсага яраша наҳс гап! Уят сизга.
Форумга яхши ниятда, эзгу фикрлар билан аъзо бўлгандим.
Сиздақа юзсиз кимсанинг бетайин, бўлмағур гапларидан нафратланиб кетяпман.
Тутуриқсиз гапларингизни бошқа ўқимайман.
Шул боис ҳам Форум билан хайрлашдим.
Муҳтарама модераторимиз ҳам неча бор огоҳлантирди. Мен, хўп, деб унинг таклифини бажо келтирдим. Барибир, бузғунчиликни касб қилиб олган сиздақа юзсизлар сувни лойқалатишдан бошқасига ярамадингиз.
Буёғига исталганча жаврайверинг. Бошингиз тошга урилганмагунча кўзингиз очилмас экан, бошқа нима дердик...

AbuMuslim
24.02.2010, 16:53
Авесто қайси тилда ёзилган?

Shomurodov Shohruh
24.02.2010, 17:04
Эсимда, биринчи марта 6 синфда укиганимда, Зардуштийлик динини тарих фанидан утганда, дунёнинг яратилиши тугрисида куйидаги гапларга кузим тушган эди: "Азалдан нур пайдо булди. Нурдан Ахурамазда яралди".
Кейинчалик эса Big Bang хакида укидим. Шунда баъзи бир ухшашликларга кузим тушди:

Приблизительно через 10−35 секунд после наступления Планковской эпохи (http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%81%D 0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%BF%D0%BE%D1%85%D0%B0) (Планковское время (http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%81%D 0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8F) — 10−43 секунд после Большого взрыва, в это время гравитационное взаимодействие отделилось от остальных фундаментальных взаимодействий) фазовый переход вызвал экспоненциальное (http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D 1%82%D0%B0) расширение Вселенной. Данный период получил название Космической инфляции (http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BD%D1%84%D0%BB%D1%8F%D1%86%D0%B8%D0%BE%D 0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0 %BB%D1%8C_%D0%92%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0% BD%D0%BE%D0%B9). После окончания этого периода строительный материал Вселенной представлял собой кварк-глюонную плазму (http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%BA-%D0%B3%D0%BB%D1%8E%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_% D0%BF%D0%BB%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B0). По прошествии времени температура упала до значений, при которых стал возможен следующий фазовый переход, называемый бариогенезисом (http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D 0%B5%D0%B7%D0%B8%D1%81). На этом этапе кварки и глюоны объединились в барионы (http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD), такие как протоны (http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D1%82%D0%BE%D0%BD) и нейтроны (http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%B9%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD). При этом одновременно происходило асимметричное образование как материи, которая превалировала, так и антиматерии, которые взаимно аннигилировали (http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8%D0%BB%D1%8F%D 1%86%D0%B8%D1%8F), превращаясь в излучение (http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%B7%D0%BB%D1%83%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D 0%B5).
Юкорида Википедиадан олинган Большой Взрыв хакида маълумот.
Замонавий фанда хам дунёнинг яратилишида нур - "излучение" иштирок этади. "Авесто"да хам шунга якин фикр берилган. Форумдошлар, сиз нима деб уйлайсиз?

Farhod Sadikov
27.02.2010, 17:21
"Авесто"ни нахотки хозирги вактгача урганиб булмадик. Канча вактгача бу мавзуда тадкикот олиб бориш мумкин.

Nigora Umarova
02.03.2010, 16:46
Авесто қайси тилда ёзилган?

https://img.uforum.uz/images/hjmwato5902082.jpg

"Авесто" қадимги эрон тиллари группасидаги тилларнинг қадимги ёдгорликларидандир. Эрамизнинг бошларида (I-IV асрларда) авесто тили ўлик тилга айланиб, ибодат тили бўлиб қолган эди. Бироқ бу тилнинг элементлари эрон тиллари группасида сақланиб қолган.
Авесто ёзуви ҳам оромий ёзуви асосида пайдо бўлган қадимги ёзувлардан бўлиб, у авесто тили каби кейинчалик ўлик бир ёзувга айланди. "Авесто" кейинчалик паҳлавий ёзуви ва бошқа ёзувларга кўчирилган (Натан Маллаев, Ўзбек адабиёти тарихи. 1965 йил. 75-бет).

Nigora Umarova
02.03.2010, 17:02
"Авесто"нинг тили ҳақида маълум тасаввурга эга бўлиш учун "Яшт"дан бир парча келтирамиз:

Йима ҳе хшат ре аур ва ҳё
Ноид ао тем аон ҳа ноид гаре мем
Ноид заур ва аон ҳа ноид мерет йуш
Ноид а рас ко дае во да то (Ясна, IX.5)

Таржимаси:

ҚУдратли ҳукмрон Йима даврида бўлмасди
На изғирин, на жазирама иссиғ, офат.
Унда на қаримоқ бор эдию на ўлмоқ
Ва на девлар туғдирган рашку ҳасад.


Бу ерда Йима образи Фирдавсийнинг "Шоҳнома"сида келтирилган шоҳ Жамшиднинг тимсолидир.

kanishka
15.05.2010, 10:57
Авесто қайси тилда ёзилган?

Авеста тили эроний тиллар гуруҳига мансуб, лекин унинг ҳеч қайси тармоғига кирмайди. Шунингдек, ундан бирор-бир эроний тил келиб чиқмаган. Лелековнинг ёзишича, Авеста тили сунъий тил бўлиб, унда ҳеч ким гаплашмаган. Бу фикрга мен ҳам қўшиламан. Фонетика ва фонология жиҳатидан авеста тили веда тилига яқин туради.

Авеста тилини асосан иккита диалектга ажратишади:

1) Қадимги авеста тили - "Ясна Ахунаваити", "Ясна Уштаваити", "Ясна Хаптахати" ва "Гатлар"нинг бир қисми Авестанинг бошқа қисмларидан қадимийроқ бўлиб, таҳминан VII-VI асрларда ёки ундан олдинроқ яратилган бўлиши мумкин;

2) Ёш авеста тили - Авестанинг бошқа барча қисмлари, шунингдек, Авестага кирмаган бошқа ёдгорликлар ("Африни Зардхушт", "Вачас"га ўхшаш) анча кейин яратилган.

Интернетда Oktor Skjærvø нинг ҳар икки диалект бўйича дарсликлари бор.

kanishka
15.05.2010, 11:05
"Авесто"ни нахотки хозирги вактгача урганиб булмадик. Канча вактгача бу мавзуда тадкикот олиб бориш мумкин.

Авестани ҳали ҳеч ким ўрганиб бўлгани йўқ. Ҳали бирор тилга Авеста қониқарли таржима қилинмаган. Адашмасам, Авестани тўла англашимизга ҳали бир неча юз йилликлар бор... Мана Бертелсь нима деган эди:

Разобраться в «Авесте» может только учёный, который в совершенстве изучил бы, кроме, конечно, самого авестийского языка Гат, санскрит, особенно ведический, обладал бы хорошим знанием ряда живых иранских языков, в особенности бесписьменных памирских, а для того, чтобы разобраться в среднеперсидском комментарии к «Авесте», помимо пехлеви, владел бы ещё и арамейским и древнеармянским языками. Кроме сказанного, занимающийся Авестой должен быть хорошо, очень хорошо знаком с огромной литературой на английском, французском,
немецком, русском и других языках.

Бунақа мутахассис ҳозирча йўқ.

ilm izlagan
23.09.2010, 18:14
Мен фикрингиза қўшилмайман. Шундан бўлса-да, инкор ҳам қила олмайман. Чунки, нафақат авеста тили, балки форс тилини ҳам яхши билмайман.

Шундай бўлса-да, билганларим билан ўртоқлашсам.

Oktor Skjærvøнинг авеста тили ва асар ҳақидаги айрим инглизча тадқиқотларини http://uz-translations.uz/?category=turkicbooks&cstart=13 сайтидан юклаб олишингиз мумкин.

suhrob
05.02.2011, 23:55
Yuqoridagi odamlarni gapidan hamda ko'rsatmasidan kelib chiqib shunday xulosa qilish m mumkin ekanki, avesto - majusiylarni mafkuraviy kitobi. Hamda u bir payitlar o'z davrini qahramoni bo'lgan ekan.
Bu kitobni endi o'rganishga hojat qomabdi, chunki buni tilini biz baribir chunmeymiz, boz ustiga tushungan taqdirdayam uni o'rganishdan agar kim o'zini musulmon deb bilsa qaytarilganmiz. chunki Umar RA Tavrotni ko'tarib yurganda Rasulullah SAV unga qattiq tanbih bergan ekanlar.
Mayli qarsey chalmaseylar ham
Omma shuncha ijodiy fikr qilgunimcha rossa o'ylanib gapni gapga ulayolmay qiynaldim...
Demey o'z ustimda ishlashim kerak ekan hali...
Uhhh

AbuMuslim
06.02.2011, 00:07
Авесто диний китобми? (Агар диний китоб бўлса у қайси диннинг китоби?)
Бу китоб бошқа диний китоблар қаторида ўрганиладими ёки махсус ўрганиладими?

Купгина таълим муассасаларида хам бу нодир асар чукур ургатилмокда.

Диний китоблар дунёвий таълим муассасаларида чуқур ўрганиладими?

kanishka
06.02.2011, 08:54
Авесто диний китобми? (Агар диний китоб бўлса у қайси диннинг китоби?)
Бу китоб бошқа диний китоблар қаторида ўрганиладими ёки махсус ўрганиладими?

Авеста мажусийларнинг диний китоби. Халқ орасида у зардуштийлик дини деб аталади, зардуштийларнинг эса динларини Маздаясниш Заратуштриш Даэна деб аташади.

Зардуштийлар Авестани барча китоблардан аъло, Мазда бағишлаган илҳом билан ёзилган китоб деб ҳисоблашади. Бугунги кунда дунёда 200000 тача зардуштий бор. Ҳар бир зардуштий жамоаси битта Анжоманга бирлашади. Тошкент Анжомани ҳам бор.


Диний китоблар дунёвий таълим муассасаларида чуқур ўрганиладими?

Диний китоб сифатида эмас, Ўрта Осиё ва Эрон халқларининг тарихий-маданий ёдгорлиги сифатида ўрганилади.

gofurov
15.02.2011, 18:56
Абу Райхон Берунийнинг "Кадимги халклардан колган ёдгорликлар" асарининг "Пайгамбарлик даъво килган кишилар ва уларнинг алданган умматлари - уларга оламлар эгасини лаънати булсин - тарихлари устида суз" бобида Авесто хакида жуда куп маълумотлар берилган экан.

kanishka
16.02.2011, 00:36
Абу Райхон Берунийнинг "Кадимги халклардан колган ёдгорликлар" асарининг "Пайгамбарлик даъво килган кишилар ва уларнинг алданган умматлари - уларга оламлар эгасини лаънати булсин - тарихлари устида суз" бобида Авесто хакида жуда куп маълумотлар берилган экан.

Беруний жуда толерант инсон бўлган бўлса-да, ўша давр анъаналарига бўйсуниб, бошқа динларни мана шундай ёлғончиликда айблашга мажбур бўлган.

gofurov
16.02.2011, 11:11
Беруний жуда толерант инсон бўлган бўлса-да, ўша давр анъаналарига бўйсуниб, бошқа динларни мана шундай ёлғончиликда айблашга мажбур бўлган.
"...... Беруний диний эътикодларга бефарк карайди, бошка диндагиларга бегараз муносабатда булади.....У худога ва пайгамбарларга ишонган, уларга багишлаб мадхлар ёзган. Бу Шаркнинг уша вактдаги хамма олимлари асарларига хос анъана булиб, замон шундай мадхларни куйлашни талаб килар эди. Шунинг учун Беруний мухит билан келишишга ва ..... хисоблашишга мажбур эди......"

kanishka
17.02.2011, 03:16
"...... Беруний диний эътикодларга бефарк карайди, бошка диндагиларга бегараз муносабатда булади.....У худога ва пайгамбарларга ишонган, уларга багишлаб мадхлар ёзган. Бу Шаркнинг уша вактдаги хамма олимлари асарларига хос анъана булиб, замон шундай мадхларни куйлашни талаб килар эди. Шунинг учун Беруний мухит билан келишишга ва ..... хисоблашишга мажбур эди......"

Копипаста қаердан?

gofurov
17.02.2011, 09:02
Копипаста қаердан?

"Кадимги халклардан колган ёдгорликлар" асари изохчилари И.Абдуллаевнинг кириш сузларидан :)
http://uforum.uz/showthread.php?p=397131&highlight=Beruniy#post397131
китобни узи мана бу ерда

Shokir Dolimov
20.02.2011, 12:31
Бунаќа мутахассис ћозирча йўќ.
Йиллар кетидан йиллар ўтар экан, “бунаќа мутахассис”ларнинг шаклланиши мураккаблашиб бораверади. Агар маънавий-маданий зарурат, хоћиш-ирода ва албатта маблаѓ бўлса, “бунаќа” марказ (гурућ) яратмоќ даркор, деб ўйлайман.

kanishka
20.02.2011, 18:24
Йиллар кетидан йиллар ўтар экан, “бунаќа мутахассис”ларнинг шаклланиши мураккаблашиб бораверади. Агар маънавий-маданий зарурат, хоћиш-ирода ва албатта маблаѓ бўлса, “бунаќа” марказ (гурућ) яратмоќ даркор, деб ўйлайман.

Бу билан иш битмайдими дейман...

Shokir Dolimov
20.02.2011, 21:52
Бу билан иш битмайдими дейман...

Фикрингизни аниқроқ тушунишни истар эдим. Нега энди тегишли мутахассислар, соҳани тушуниб, унга қизиқиш билдирганларни таклиф қилиб (ҳақини тўлаб), қолаверса, ҳомийларни жалб этиб мақсадга эришиб бўлмайди? Ахир бу маънавий-сиёсий аҳамиятга молик иш эмас-ми? Ёки бундай тадбирнинг амалга оширилишига кеч қолдик-ми?

farruhota
05.03.2012, 12:27
Эрамиздан аввалги 7-6 асрларда халқларнинг дунёқарашида муҳим ўзгариш рўй берган шекилли. Хитойда Конфуций таълимоти, Хиндистонда Буддизм, Японияда Лаоцизм, Туркистонда "Авесто", Италияда Пифагор мактаблари... Натижада икки қадимий тиллар - Санскрит ва Лотин - ўликка чиқди.

Ўйлашимча, "Авесто"ни чуқурроқ англашимиз учун янаям олис ўтмишга қайтиш керакка ўхшайди. Эшитган бўлсангиз керак, дунёда энг биринчи достон "Гилгамеш" эътироф этилмоқда. Менинг отам машҳур ёзувчи Отаули (Рахимжон Отаев) фараз қиляптиларки, "Гилгамеш" асли "Билгамеш" бўлиши керак. Сабаби, Билгамиш ёки Билга бу билимдон, доно деган маънода бўлиб, худди "Алпомиш" достонидаги Ҳакимбекка ўхшаб билимдонлик тимсоли. Хаттоки, бўлиши мумкин, "Алпомиш" достонига бор-йўғи минг йилгина эмас, ўтмиши жуда чуқур. Балки, ана ўша "Гилгамеш" достони минг йиллар ўтгач, айниқса, араблар истилосидан сўнг қайта ишланиб, Ислом динига мослаштирилган...

Хаджи
05.03.2012, 23:33
Авесто қадимги Олтой гуруҳига тилда "Упатра" деб аталиб мазмунан асос, фундамент деган маънони билдиради экан.