Ушбу рубоий муаллифи ким?!... [Архив]

Tulqin Eshbekov

29.11.2009, 11:58

Қаро ер қаъридан то авжи зуҳал,
Коинот сирларин барин этдим ҳал.
Кўп мушкул тугунни англадим, ечдим,
Ечилмай қолгани биргина ажал...
Умар Хайём

Фақат ўша ажал деганлари шошмасдан, биз юз ёш билан юзлашганимиздан кейин яна ярим аср ўтиб келса бошқа гап!

Домла!

Ушбу рубоий муаллифи Ибн Сино эди, шекилли?
Таржимон Шоислом Шомухаммедов. :-)

Мана, топдим! 1976 йилда “Ўзбекистон” нашриётида 150000 нусхада чоп этилган Умар Хайёмнинг “РУБОИЙЛАР” китоби 107-бетида худди шу рубоий турибди!:187:
1985 йилларда “Рубоийнинг муаллифи ким?” сарлавҳали мақола ҳам ёзгандим. Унда, баъзи шифохоналарда Абу Али ибн Синонинг катта сурати остига шу тўртликни ёзиб, муаллифини ҳам ўша ҳакимнинг исми шарифи ёзиб қўйилганини танқид қилгандим.:dash2:
Яқинда www.ziyouz.com kutubxonasi да қуйидаги ҳолни кўриб ҳайрон қолдим:

Лирика. Абу Али ибн Сино
www.ziyouz.com kutubxonasi 5
- ЛИРИКА -
РУБОИЙЛАР
1
Шул хоки сиёҳдин то авжи Зуҳал,
Ҳар нечаки мушкилот эрур, этдим ҳал.
Очдим неча занжир — занжири макру ҳиял,
Ечдим неча бир тугун, магар қолди ажал...

Шунда ҳам рубоий бошқачароқ тарзда битилган экан. Мазмуни ўша-ўша. Ким ҳақ-у ким ноҳақ билмадим...:cray:
Бир арзимас гап, Сизнинг фикрингизни қўллаб-қувватлаш маъносида “Спасибо”ни босган форумдошларимиз орасида шоир дўстим Маъсуд Маҳсудовни кўриб таажжубландим. Шоири замон шундай буюк Шоир Умар Хайёмнинг “РУБОИЙЛАР”ини ўқимаганмикин?:rtfm:

husniddin

29.11.2009, 12:56

Қаро ер қаъридан то авжи зуҳал,
Коинот сирларин барин этдим ҳал.
Кўп мушкул тугунни англадим, ечдим,
Ечилмай қолгани биргина ажал...
Умар Хайём

Фақат ўша ажал деганлари шошмасдан, биз юз ёш билан юзлашганимиздан кейин яна ярим аср ўтиб келса бошқа гап!

Домла!

Ушбу рубоий муаллифи Ибн Сино эди, шекилли?
Таржимон Шоислом Шомухаммедов. :-)

Мана, топдим! 1976 йилда “Ўзбекистон” нашриётида 150000 нусхада чоп этилган Умар Хайёмнинг “РУБОИЙЛАР” китоби 107-бетида худди шу рубоий турибди!:187:
1985 йилларда “Рубоийнинг муаллифи ким?” сарлавҳали мақола ҳам ёзгандим. Унда, баъзи шифохоналарда Абу Али ибн Синонинг катта сурати остига шу тўртликни ёзиб, муаллифини ҳам ўша ҳакимнинг исми шарифи ёзиб қўйилганини танқид қилгандим.:dash2:
Яқинда www.ziyouz.com (http://www.ziyouz.com) kutubxonasi да қуйидаги ҳолни кўриб ҳайрон қолдим:

Лирика. Абу Али ибн Сино
www.ziyouz.com (http://www.ziyouz.com) kutubxonasi 5
- ЛИРИКА -
РУБОИЙЛАР
1
Шул хоки сиёҳдин то авжи Зуҳал,
Ҳар нечаки мушкилот эрур, этдим ҳал.
Очдим неча занжир — занжири макру ҳиял,
Ечдим неча бир тугун, магар қолди ажал...

Шунда ҳам рубоий бошқачароқ тарзда битилган экан. Мазмуни ўша-ўша. Ким ҳақ-у ким ноҳақ билмадим...:cray:
Бир арзимас гап, Сизнинг фикрингизни қўллаб-қувватлаш маъносида “Спасибо”ни босган форумдошларимиз орасида шоир дўстим Маъсуд Маҳсудовни кўриб таажжубландим. Шоири замон шундай буюк Шоир Умар Хайёмнинг “РУБОИЙЛАР”ини ўқимаганмикин?:rtfm:

Умар Хайёмнинг ижоди тугрисида "Таффаккур карвонлари" номли асада укиб у шахсни ижодига кизикиб колгандим. Лекин бу китобда Умар Хайёмнинг шахсий хаёти тула ёритилмаган. Уни "Мени хоким аралашган тупрокдан кузагар куза ясасайди ва унда май ичишса эди" деган маънодаги “РУБОИЙЛАР” менда Умар Хайём кандай маънода бу “РУБОИЙЛАР”ини ёзганлиги тугрисида савол тугилганди.:019:

Masud Mahsudov

29.11.2009, 22:16

Бир арзимас гап, Сизнинг фикрингизни қўллаб-қувватлаш маъносида “Спасибо”ни босган форумдошларимиз орасида шоир дўстим Маъсуд Маҳсудовни кўриб таажжубландим. Шоири замон шундай буюк Шоир Умар Хайёмнинг “РУБОИЙЛАР”ини ўқимаганмикин?:rtfm:

Domla, agar Umar Hayyomning ruboiylarini o'qimaganimda, Nigora opanig postlariga "rahmat" tugmasini bosmagan bo'lardim... Chunki, men ham ushbu ruboiyni Umar Hayyomning na forscha, na o'zbekcha va na ruschaga tarjima qilingan ruboiylarida ko'rdim...

Umar Hayyomning ruboiylarini nafaqat o'zbekcha tarjimasi, balki forsiyda ham o'qib chiqib, bir nechtasini yodlab ham olganman... O'zbekcha tarjima judayam yaxshi chiqqan, lekin asli yozilgan tiliga yetmaydi... agar forschani yaxshi tushunsangiz, Sizga ham ulardan bir nechtasini jo'natishim mumkin...

Bilib bilmay, xulosa qilmasligingizni iltimos qilar edim... Qolaversa, domla, nega aynan meni yozibsiz? aybim, Sizning asarlaringizga bo'lgan ozgina tanqidiy munosabatimmi? Aynan menga urg'u berib yozganingiz uchun ham bu postga javob berdim, garchi Siz bilan tortishish xushimga kelmayotgan bo'lsa-da... Mavuzdan chetlamaylik, domlajon... Agar judayam shaxsiy gapingiz bo'lsa, bemalol shaxsiy xabar jo'natishingiz mumkin...

Tulqin Eshbekov

29.11.2009, 23:15

Умар Хайёмнинг ижоди тугрисида "Таффаккур карвонлари" номли асада укиб у шахсни ижодига кизикиб колгандим. Лекин бу китобда Умар Хайёмнинг шахсий хаёти тула ёритилмаган. Уни "Мени хоким аралашган тупрокдан кузагар куза ясасайди ва унда май ичишса эди" деган маънодаги “РУБОИЙЛАР” менда Умар Хайём кандай маънода бу “РУБОИЙЛАР”ини ёзганлиги тугрисида савол тугилганди.

Умар Хайём ижоди ҳақида адабиётлар жуда кўп. Унинг рубоийлари қайта-қайта нашр этилган ва ҳар бир тўплами сўзбосида етарли даражада маълумотлар берилган.

Tulqin Eshbekov

29.11.2009, 23:25

Bilib bilmay, xulosa qilmasligingizni iltimos qilar edim... Qolaversa, domla, nega aynan meni yozibsiz? aybim, Sizning asarlaringizga bo'lgan ozgina tanqidiy munosabatimmi? Aynan menga urg'u berib yozganingiz uchun ham bu postga javob berdim, garchi Siz bilan tortishish xushimga kelmayotgan bo'lsa-da... Mavuzdan chetlamaylik, domlajon... Agar judayam shaxsiy gapingiz bo'lsa, bemalol shaxsiy xabar jo'natishingiz mumkin...

Азизим, мени сал нотўғри тушунибсиз. Мен сизни кўп китоб ўқиган, айниқса Умар Хайёмнинг шеърларини деарли ёдлаб олган шеърхон ва дилбар шоир сифатида кўряпман. Мана, бу рубоий Умар Хайёмники эканлигини исботладим! Буюк шоирнинг ҳамма тўпламларига ўша рубоий киритилган!
Сиздан зукко китобхон ва шоир сифатида мени ҳимоя қилишингизни кутганим ва бунинг акси бўлиб чиққани учун гина қилиб ёздим-да. (Ўша рўйхатдаги бошқа форумдошларни ҳали деарли танимайман).
Энди, қадрдоним, менда кек сақлаб юриш одати мутлақо йўқ! Қолаверса, сиз билан баҳсларимизда хафа бўладиган гап-сўз ҳам ўтгани йўқ шекилли...
Келгусида янада ҳамфикр, самимий дўст бўлиш истаги билан
дўстингиз Тўлқин Эшбек.

Behzod Saidov

30.11.2009, 00:37

Chunki, men ham ushbu ruboiyni Umar Hayyomning na forscha, na o'zbekcha va na ruschaga tarjima qilingan ruboiylarida ko'rdim...

Мана, бу рубоий Умар Хайёмники эканлигини исботладим! Буюк шоирнинг ҳамма тўпламларига ўша рубоий киритилган!

Мда... Ажойиб суҳбат бўлаяпти. http://img.uz/d/2009/11/4b12cd98593a7.gif

Tulqin Eshbekov

30.11.2009, 16:16

Мда... Ажойиб суҳбат бўлаяпти.

Фикрингизни тушунмадим. Очиқроқ ёзсангиз, мавзуни давом эттирармидик!

Nigora Umarova

01.12.2009, 11:53

Қаро ер қаъридан то авжи Зуҳал,
Коинот сирларин барин қилдим ҳал.
Кўп мушкул тугунни англадим, ечдим,
Ечилмай қолгани биргина ажал.

Мавзунинг очилишига юзага келган муаммоли вазият сабаб бўлди.

Nigora Umarova

01.12.2009, 12:18

Maestro

01.12.2009, 13:43

Имхо, рубоийнинг асл муаллифини аниклаш имкони йук! Хамма хозир узи укиган китобларни асос сифатида калаштириб ташлаши мумкин.
Вей, китоб хам аник билим манбаи булолмас эканда, а? Нашрдан чикаётган баъзи китоблар факатгина аввалги китобларга асосланар эканда?

Энг кизик ва энг ачинарли жойи:
Умар Хайёмнинг рубоийлари китобини сотиб олдим. Китоб 2008 йилда босмадан чиққан. 89ғбетда биз таҳлил қилиб , у ҳақида баҳс юритаётган рубоий турибди.

Профессор Боқижон Тўхлиевнинг "Адабиёт ўқитиш методикаси" китобида ҳам (2006 йил) Ибн Сино рубоийси сифатида келтирилган.

Иккиси хам деярли янги китоб, иккиси хам узимизда чоп этилган. Китоблар матнларини каердадир (адабий кенгашми, нашриётдами) келишилгандир? Келишилган булса, кандай килиб юкоридаги вазият юзага келиши мумкин?

1. Китоблар матнларига деярли эътибор берилмайди.
2. Кенгашларнинг узида бу нарсани тушунишмайди.
3. Босмага беришдан олдин матн хакикатдан хам "келишилган" ;-)

Шу савол "пак" этиб олийгохга кириш имтихонида тушиб колса, укувчилар нима килишаркин?
Хе, укувчилар нима булибди, бу ерда тилшуносу-домлалар тортишиб турганда ;-)

Nigora Umarova

01.12.2009, 13:54

Имхо, рубоийнинг асл муаллифини аниклаш имкони йук!
;-)

Имкони бор, агар асл қўлёзмаларга мурожаат қилинса. ;-)

Яна бир нарса Умар Хайём рубоийларидаги ўхшашлик Паҳлавон Маҳмуд рубоийларида ҳам кузатилади:

Бозорда бир кулол кўрсатиб ҳунар,
Бир бўлак хом лойни тепиб пишитар,
Лой инграб айтади: "Ҳой, секинроқ теп,
Мен ҳам кулол эдим сендек, биродар!"

Умар Хайём

Лойни тепаётган анави кулол,
Қилсайди ақли ила чуқурроқ хаёл.
Ҳеч қачон бунчалик тепкиламасди,
Ота тупроғидан ясаркан сопол.

Паҳлавон Маҳмуд

Тўғри, бу ерда шакл айнан бир хил эмас, бироқ ғоя бир.

Nigora Umarova

01.12.2009, 13:56

Maestro

01.12.2009, 14:33

Имкони бор, агар асл қўлёзмаларга мурожаат қилинса. ;-)
Унда "рукопись - в студию!" ;-)
Борми? Бор булган такдирда хам, 10 та таржимон 10 хил таржима килади ;-). Демак, барибир имкони йук.
Умуман олганда, бу мухим эмас...

Шунинг учун ҳам институтларга кирувчилар учун тест саволлари минг чиғириқдан ўтиб

Мен имтихонни шунчаки мисол килган эдим. Бошка вариантлар: "билимлар олимпиядасида", "викторинада", "Заковат"да, "радиоуйинда", "хорижлик мехмон олдида", "эркин мавзудаги иншода", "димплом ишида", "номзодлик диссертациясида" ва бошк. ;-)

Abdusalim Nursaidov

01.12.2009, 14:34

[quote=Nigora Umarova;310491]Ушбу рубоий муаллифи Ибн Сино эди, шекилли?
Таржимон Шоислом Шомухаммедов. :-)[/quote
Бу рубоийни Умар Хаем езган . Ёшлигимда колхоз кутубхонасидан Умар ХАемни 3 тилда езилган рубоийларини укиганди.
Аник Умар хаемники

Maestro

01.12.2009, 14:36

Лойни тепаётган анави кулол,
Қилсайди ақли ила чуқурроқ хаёл.
Ҳеч қачон бунчалик тепкиламасди,
Ота тупроғидан ясаркан сопол.

Паҳлавон Маҳмуд

Адашмасам, Умар Хайёмнинг мендаги туплами версиясида бу рубоий унинг номидан келтирилган... Кечда уйда караб кураман.

Nigora Umarova

01.12.2009, 14:43

Бу рубоийни Умар Хайём ёзган . Ёшлигимда колхоз кутубхонасидан Умар Хайёмнинг 3 тилда езилган рубоийларини укигандим.
Аниқ Умар Хайёмники

Ҳамма гап шунда-де. :-)
Уч тилда ёзилган Хайём рубоийларида уники деб келтириб ўтилган.
Ўқиган китобингизнинг нашрдан чиққан йилини келтириб ўтолмайсизми?

Abdusalim Nursaidov

01.12.2009, 14:53

Ўқиган китобингизнинг нашрдан чиққан йилини келтириб ўтолмайсизми?

Yilini eslab qololmagabman, lekin usuli Umar Xayomnikiligi ko`rinib turibdi.
Uyda Ibn Sinoning 40 yilda, 70 yilda chiqqan asarlari ko`p , bu ruboiyni uchratmaganman.

Nigora Umarova

01.12.2009, 15:07

Yilini eslab qololmagabman, lekin usuli Umar Xayomnikiligi ko`rinib turibdi.
Uyda Ibn Sinoning 40 yilda, 70 yilda chiqqan asarlari ko`p , bu ruboiyni uchratmaganman.

Хайём рубоийларида кўпроқ май, майхона, кулол, тупроқ образлари учрайди.
Рубоийдаги "ажал давосини топа олмадим" деган жумлалар табибликка оид сўз қўллаш услуби эмасми?

Abdusalim Nursaidov

01.12.2009, 15:18

май, майхона
May orqali Umar Xayom boshqa bir timsol (Olloh) ni ko`zda tutadi

Nigora Umarova

01.12.2009, 15:34

May orqali Umar Xayom boshqa bir timsol (Olloh) ni ko`zda tutadi

Албатта, "май" мажозий маънода.

Husen

01.12.2009, 16:34

Рубоийдаги "ажал давосини топа олмадим" деган жумлалар табибликка оид сўз қўллаш услуби эмасми?

Бу рубоий ТВ да Ибн Синога бағишланган роликларда ҳам жаранглаган. Мен ҳам ибн Сино қаламига мансуб бўлса керак деган тахминдаман.

Abdusalim Nursaidov

01.12.2009, 16:40

"ажал давосини топа олмадим"
Umar Xayomning ham tibbiyot doir asarlari mavjud. U tabiblikdan xabardor bo`lgan. Diniy ilmni ham chuqur o`rgangan.
Men o`zim ham xalq tabobatiga qiziqaman, shuning uchun tabobatga doir barcha asarlarni yig`aman va qayta-qayta o`qiyman.

Nigora Umarova

01.12.2009, 16:49

Umar Xayomning ham tibbiyot doir asarlari mavjud. U tabiblikdan xabardor bo`lgan. Diniy ilmni ham chuqur o`rgangan.
Men o`zim ham xalq tabobatiga qiziqaman, shuning uchun tabobatga doir barcha asarlarni yig`aman va qayta-qayta o`qiyman.

Umar Xayyomning astronomiya, matematika, falsafaga oid asarlari bizgacha yetib kelganligi haqida o'qigandim. U tabobatga oid qanday va qaysi asarni yozgan ekan?

Abdusalim Nursaidov

01.12.2009, 17:04

U tabobatga oid qanday va qaysi asarni yozgan ekan?
Kechga uyga borsam o`sha asarini ko`rib ertaga aytaman.

Tulqin Eshbekov

01.12.2009, 22:54

Бугун атайлаб "Шарқ зиёкори" китоб дўконига бориб Умар Хайёмнинг рубоийлари китобини сотиб олдим. Китоб 2008 йилда босмадан чиққан. 89ғбетда биз таҳлил қилиб , у ҳақида баҳс юритаётган рубоий турибди.
Қизиқ, Н. Костина-Ракитинанинг "Ибн Сино" романида ушбу рубоий Ибн Синога нисбат бериб киритилган.
"Рубоий сеҳри" номли 1986 йилда чиққан китобда Ибн Сино рубоийлари қаторида турибди.
Профессор Боқижон Тўхлиевнинг "Адабиёт ўқитиш методикаси" китобида ҳам (2006 йил) Ибн Сино рубоийси сифатида келтирилган.
Мантиқан ўйлаб қарайдиган бўлсак, Ибн Сино табиб бўлган ва шеър мазмунидан рубоий унга тегишли деб айта оламиз.

Бу жуда баҳсли мавзу. Эҳтимол бу рубоийни Абу Али Ибн Сино бобомиз ёзгандир ва оғиздан-оғизга ўтиб Умар Хайёмнинг қулоғига "халқ оғзаки ижоди" тарзида етиб келган ҳамда у ҳам дафтарининг бир четига "илдириб" қўйгандир.
Бироқ, Ибн Синонинг ўзбек тилига таржима қилинган бирорта китобида айнан "Қаро ер қаъридан то авжи Зуҳал" деган сатрлар билан бошланган ўша рубоий йўқ. Қанақа тарзда борлигини юқоридаги саҳифаларда кўрсатдим.
Умар Хайёмнинг эса ҳамма тўпламларида айнан шу рубой турибди. Демак, манба сифатида ўша ўзбекчалашган рубоийни Умар Хайёмники дейишга асосимиз кўпроқ.

Tulqin Eshbekov

01.12.2009, 22:56

Мен ҳам ибн Сино қаламига мансуб бўлса керак деган тахминдаман.

Тахмин қилмасдан китобга бир қур кўз ташлаб қўйинг, мавлоно!

AbuMuslim

02.12.2009, 05:26

Ҳар кимки тариқи ишқ аро содиқ эмас,
Ошиқлик онингдек кишига лойиқ эмас,
Ҳар нечаки чекса туну кун оҳу фиғон,
Билгилки, жамоли ёриға ошиқ эмас. (?)

Nigora Umarova

02.12.2009, 11:08

Бироқ, Ибн Синонинг ўзбек тилига таржима қилинган бирорта китобида айнан "Қаро ер қаъридан то авжи Зуҳал" деган сатрлар билан бошланган ўша рубоий йўқ. Қанақа тарзда борлигини юқоридаги саҳифаларда кўрсатдим.
Умар Хайёмнинг эса ҳамма тўпламларида айнан шу рубой турибди. Демак, манба сифатида ўша ўзбекчалашган рубоийни Умар Хайёмники дейишга асосимиз кўпроқ.

"Рубоий сеҳри" китоби(Тошкент, 1986 йил, 102-бет)нинг Ибн Синога бағишланган саҳифасида ушбу рубоий Шоислом Шомуҳаммедов таржимасида турибди.
Гап шундаки, 2008 йилда чиғған Умар Хайёмнинг рубоийлар китоби таржимон олим домла Шоислом Шомуҳаммедовнинг вафотларидан сўнг нашр этилган.

Nigora Umarova

02.12.2009, 11:19

Қаро ер қаъридан то авжи Зуҳал,
Коинот сирларин барин қилдим ҳал.
Кўп мушкул тугунни англадим, ечдим,
Ечилмай қолгани биргина ажал.

Шоислом Шомуҳаммедов таржимаси

Айнан ушбу рубоийнинг бошқа таржима варианти,

Shul xoki siyohdin to avji Zuhal,
Har nechaki mushkilot erur, etdim hal.
Ochdim necha zanjir – zanjiri makru hiyal,
Yechdim necha bir tugun, magar qoldi ajal…

шоир Жамол Камол таржимаси

Уйга бориб Ибн Синонинг асарларини "Шеърлар ва тиббий достон"(тузувчи Абдусодиқ Ирисов, Т-1981), Ибн Сино ҳақидаги ривоятлар, унинг шеърлари тўпланган китоб (тузувчи Абдусодиқ Ирисов,Т-1976 йил), Костина-Ракитинанинг "Ибн Сино" романини, Абдулла Ориповнинг "Ҳаким ва ажал" достонини, "Рубоий сеҳри" китобини, Миркарим Осимнинг "Ибн Сино" қиссасини варақлаб шундай хулосага келдим: рубоий Ибн Синога тегишли.

OmoN

02.12.2009, 11:22

Уйга бориб Ибн Синонинг асарларини "Шеърлар ва тиббий достон"(тузувчи Абдусодиқ Ирисов, Т-1981), Ибн Сино ҳақидаги ривоятлар, унинг шеърлари тўпланган китоб (тузувчи Абдусодиқ Ирисов,Т-1976 йил), Костина-Ракитинанинг "Ибн Сино" романини, Абдулла Ориповнинг "Ҳаким ва ажал" достонини, "Рубоий сеҳри" китобини, Миркарим Осимнинг "Ибн Сино" қиссасини варақлаб шундай хулосага келдим: рубоий Ибн Синога тегишли.
Бир томонлама хулоса чиқарибсизда. Умар Ҳайём ҳақида ҳам у-бу нарса варақлаб кўрмадингизми?

Nigora Umarova

02.12.2009, 11:25

Яна бир нарса юзасидан муҳтарам форумдошларимдан узр сўрайман. Ҳамма ҳам янглишади.:icon_redface:
Боқижон Тўхлиевнинг китобларида шайхул- раиснинг ўзга рубоийлари берилган экан:

Ҳеч гап қолмади маълум бўлмаган,
Жуда оз сир қолди мавҳум бўлмаган.
Билимим ҳақида чуқур ўйласам,
Билдимки, ҳеч нарса маълум бўлмаган.

Таржимон Шоислом Шомуҳаммедов

Nigora Umarova

02.12.2009, 11:31

Бир томонлама хулоса чиқарибсизда. Умар Ҳайём ҳақида ҳам у-бу нарса варақлаб кўрмадингизми?

Умар Хайём ҳақида "Жаҳон адабиёти" журналида роман қиққан эди.(2008 йил, 5-6 сонлар). Бироқ романда унинг шеърларига эмас, Хайёмнинг инсон сифатидаги жиҳатларига эътибор қаратиб ёритиб берилган. Умар Хайём Нишопурий ҳақида "Оз-оз ўрганиб доно бўлур" китобида биргина ривоят берилган.
Ҳурматли Маэстро айтганларидек, асл қўлёзмани варақлаб кўриш имкони бўлганида манбани ўқиб, форсийдан таржима қилиб фикрларимни билдирардим. :-)

Nigora Umarova

02.12.2009, 12:15

Ҳар кимки тариқи ишқ аро содиқ эмас,
Ошиқлик онингдек кишига лойиқ эмас,
Ҳар нечаки чекса туну кун оҳу фиғон,
Билгилки, жамоли ёриға ошиқ эмас. (?)

Рубоий муаллифи Муҳаммадризо Огаҳий. Рубоий маъносига кўра мавлоно Низомиддин мир Алишер Навоийнинг ҳам рубоийларини эслатади.

Fayzbek

02.12.2009, 15:05

Шу савол "пак" этиб олийгохга кириш имтихонида тушиб колса, укувчилар нима килишаркин?

Шунинг учун ҳам институтларга кирувчилар учун тест саволлари минг чиғириқдан ўтиб, ДТС (Давлат таълим стандарти) асосида тузилади-да.
Har yili testlarda ketgan hatolar tufayli appellatsiya komissiyasi tarafidan, o'qishga joylab qoyilayotgan talabalar haqida qanday fikrlaringiz bor?
Endi ruboyilarga kelsak ko'pchiligi xalq orasida og'izdan-og'izga o'tib kelgan, shu sababli bu masala ancha qiyin masala. Bu ulamolar o'z qo'li bilan yozilgan manbalar bo'lganda edi, asos qilib ko'rsatsa bo'lardi. Yana buni aniqlashning kimga foydasi bor?

02.12.2009, 15:12

Самарқанд сайқали рўйи замин аст,
Бухоро қуввати исломи дин аст
...
Бунинг муаллифи ким ва кимга атаб ёзилган?
Давомини ким билади?

Shokirbek

02.12.2009, 18:39

Xayyom va uning ruboiylari haqida, qo'lyozmalarining tarixi haqida o'zbek yoki rus tilida elektron maqolalar bormi? Bo'lsa yaxshi bo'lar edi. Chunki bu borada men ba'zi arabcha maqolalar o'qigan edim. Maqolalarni bir-biriga taqqoslab xulosaga kelmoqchi edim.

Hamyurtimiz sayyid Mubashshir Taroziyning "Kashful lisom an ruboiyyotil Xayyom" (Xayyom ruboiylari (yuzidagi) pardani ochish) (1965 yil Misrda chop etilgan) kitobining elektron nusxasini bilganlardan shu yerga qo'yishlarini iltimos qilaman.

Tulqin Eshbekov

02.12.2009, 19:22

Азиз форумдошлар!
Ушбу саҳифамизга мос ҳазил шеърлар ёзгандим. Яъни, Умар Хайёмнинг рубоийларига ўхшатма! Буюк шоирнинг май ичишга даъват этадиган рубоийларини “бир хўранда талқинида” деб, май ўрнига ўзбекона палов ва бошқа таомларни “тараннум” этишга ҳаракат қилдим.
Самимий фикрларингизни кутиб қоламан.
__________________________________________

ИШТАҲА
Умар Хайём рубоийлари бир хўранда талқинида

Ош есанг оқилу доно билан е,
Ёки бир гул юзли зебо билан е.
Шошмасдан, сочмасдан майдароқ чайна,
Тағин бўкиб қолма, меъёр билан е.
* * *
Дилингда бўлмасин қайғудан нишон,
Хуррамлик китобин ўқигин ҳамон.
Палов еб, бақувват бўлсанг қандоқ соз,
Нафсни тиёлмасанг шуниси ёмон.
* * *
Саҳар садо берди бизнинг ошхона,
Тўй қиламан десанг тайёр тўйхона.
Ҳатто маърака ҳам ўтказсанг бўлар,
Вақти-соат етиб тўлса паймона.
* * *
Замонасозларнинг сўзларидан кеч,
Гўзалларнинг қўлидан баъзан шўрва ич.
Дунёга келганлар бир-бир кетдилар,
Қайтганларин ҳеч ким кўрсатолмас ҳеч.
* * *
Ё раб, асир дилимга раҳмат бағишла,
Сийнам – ғам соғилимга раҳмат бағишла.
Айтилмаган тўйга борганим учун,
Нафсим қурғурга ҳам “раҳмат” бағишла.
* * *
Дунёда бор нарса, бари нақш, хаёл,
Орифмас, кимгаки маълуммас бу ҳол.
Бир лаган ошни еб ҳушинг йиғиб ол,
Бу нақшу хаёлдан фориғ бўл дарҳол!
* * *
Ёшлик айёмида палов авлороқ,
Ҳатто шўрва, тандир кабоб авлороқ.
Тушдир, харобадир бу фоний дунё,
Юрсанг бойваччадек жаноб авлороқ.
* * *
Палов е, дейдилар, ортмас фиғонинг,
Нафсни тиёлмасанг, дўзах маконинг.
Бу ҳақ, аммо арзир икки жаҳонга –
Очликдан нолимай юрган ҳар онинг.
* * *

Топилса бир лаган палов қўлга ол,
Ҳар қандай даврада егил бемалол.
Фақат кўзга қара, нафсга эрк берма,
Еганингни дерлар бу ошиҳалол.
* * *
Бу кун менинг қувноқ ёшлик замоним,
Ош есам ушалур орзу-армоним.
Айб қилмайман гўшти сал камроқ бўлса,
Серсабзи бўлса ҳам киради жоним.
* * *
Эй олло?, оч менга ризқинг эшигин,
Махлуқ миннатисиз ризқимни бергин.
Девзира гуручдан бўлсин ошимиз,
Ош қадрин билмаган, тошингни тергин.
* * *
Дерларки, шаъбонда кўпроқ палов е,
Ражаб худо ойи, бир бор ис чиқар.
Ухлашдан олдин ҳам ейверсанг тинмай,
Ажалинг етмасдан нафс ерга тиқар.
* * *
Иймонли кишилар динидан кечмас,
Палов билан асло ароқ, май ичмас.
Кайфи харом, асли ўзи ҳалол, деб,
Ёлғон-яшиқ гапни ҳеч тўқиб-бичмас.
* * *
Дўстлар иноқликни қилсангиз одат,
Тез-тез дийдорлашиб, ўзни айланг шод.
Ошпаз зиғир ёғли ошни сузганда,
Ушбу сатрларни бир бор айланг ёд!

Умар Хайёмнинг руҳини шод этиб (ё чирқиратиб…)
Тўлқин ЭШБЕК

Tulqin Eshbekov

02.12.2009, 19:26

Гап шундаки, 2008 йилда чиғған Умар Хайёмнинг рубоийлар китоби таржимон олим домла Шоислом Шомуҳаммедовнинг вафотларидан сўнг нашр этилган.

Демак, бу гап ҳам баҳсталаб.

Abdusalim Nursaidov

03.12.2009, 07:56

Salom

Nigora Umarova

03.12.2009, 10:14

Ҳурматли Абдусалим Нурсаидов!

Юқоридаги келтириб ўтган тасвирдаги рубоийнинг рус тилидаги таржимасининг таржимони ким? У Н.Стрижковнинг таржимасидан фарқ қиларкан.

От земной глубинқ до далеких планет
Мирозданье загадкам нашел я ответ.
Все узлқ развязал, все оковқ разрушил,
Узел смерти одной не распутал я, нет.

Перевод Н. Стрижков

Сиз келтириб ўтган таржима бевосита инглиз тилидан рус тилига ўгирилганга ўхшайди.

Up from Earth's Center through thу Seventh Gate
I rose, and on the Throne of Sarurn sate,
And many a Knot unravel'd by the Road,
But not the Master-knot of Human Fate.

Transleted by Edward FITZCERALD

Gulnora Voisova

03.12.2009, 10:58

Аник Умар хаемники Худо урсин Умар Хайёмники денг :smile:Адабиётшунослар, "дўппини бошдан олиб" ўйланиб ўтирганда, бунчалик ишонч билан гапиришингиз қизиқ.

OmoN

03.12.2009, 11:08

ИШТАҲА
Умар Хайём рубоийлари бир хўранда талқинида
Ажойиб :) Шоир Булғағоний усулида :)

Oygul Rasulova

03.12.2009, 13:31

Мана, топдим! 1976 йилда “Ўзбекистон” нашриётида 150000 нусхада чоп этилган Умар Хайёмнинг “РУБОИЙЛАР” китоби 107-бетида худди шу рубоий турибди! 1985 йилларда “Рубоийнинг муаллифи ким?” сарлавҳали мақола ҳам ёзгандим. Унда, баъзи шифохоналарда Абу Али ибн Синонинг катта сурати остига шу тўртликни ёзиб, муаллифини ҳам ўша ҳакимнинг исми шарифи ёзиб қўйилганини танқид қилгандим.

Адабий бахсда мана шундай аник жавоб беришни юксак кадрлайман. Чунки, буни кузатиб турган укувчилар хам куп нарса олади.

Oygul Rasulova

03.12.2009, 13:33

Oygul Rasulova

03.12.2009, 13:42

Шоир Булғағоний усулида

Уйнаб гапирсанг хам уйлаб гапир, деганларидек, унака йук "усул"ни тикиштирганингизни тушунмадим. Ахир, шеърият оламида "ухшатма" тарзида ёзиш усули борлигини хамма билади-ку!
Фалончининг шеърига ухшатма, деб ёзилган ва хатто уша шоирдан утказиб юборган канча шеърларни укиганмиз.
Масалан, Мухтор Худойкуловнинг машхур Крилов масалига ухшатма, деб ёзган кафтор шеърий масаллари Криловникидан ортик булса ортикки, кам эмас. Худди шундай Тулкин Эшбек домла хам май хакидаги сатрларни узбекона ошга айлантириб ёзган ухшатма шеърлари купчиликда кизикиш уйготишига ишонаман.

OmoN

03.12.2009, 14:41

Уйнаб гапирсанг хам уйлаб гапир, деганларидек, унака йук "усул"ни тикиштирганингизни тушунмадим.
Миллий Университетда мана бу :) смайликка фильтр қўйилганми?

JUS

03.12.2009, 15:38

Уйнаб гапирсанг хам уйлаб гапир, деганларидек, унака йук "усул"ни тикиштирганингизни тушунмадим.
Сиз машҳур шоир Булғағонийни танийсизми ўзи? :)
Ахир, шеърият оламида "ухшатма" тарзида ёзиш усули борлигини хамма билади-ку!
Булғағоний ҳам шу усулда шеър ёзади. :)

Abdusalim Nursaidov

03.12.2009, 16:11

рус тилидаги таржимасининг таржимони ким?
Адашмасам Шоисломов
Китоб жуда эски , бу китобнинг 257 сахифаси

Nigora Umarova

04.12.2009, 15:30

рус тилидаги таржимасининг таржимони ким?
Адашмасам Шоисломов
Китоб жуда эски , бу китобнинг 257 сахифаси

Илтимос, яхшилаб қараб кўринг.

2008 йилда чиққан қитобдаги Умар Хайём рубоийларининг рус тилидаги таржимасининг таржимони Николай Стрижков ва Алишер Шомухаммедовлар.

Nigora Umarova

04.12.2009, 15:37

Менинг куфрим айбларга
дилимдин ўзга султон йўқ,
Бу оламда менинг покиза
имонимдек имой йўқ,
Замон аҳли аро танҳо
мусулмон мен эдим, э воҳ,
Агар кофир эсам мен ҳам
бу дунёда мусулмон йўқ.

Эркин Воҳидов таржимаси

Мени кофир этмак эмасдур осон,
Ҳаммадан маҳкамроқ мендаги иймон.
Юз йилда бир келур мен каби инсон,
Демак, бу дунёда йщы бир мусулмон.

Шоислом Шомуҳаммедов таржимаси

Tulqin Eshbekov

06.12.2009, 07:39

Уйнаб гапирсанг хам уйлаб гапир, деганларидек, унака йук "усул"ни тикиштирганингизни тушунмадим. Ахир, шеърият оламида "ухшатма" тарзида ёзиш усули борлигини хамма билади-ку!

Қизишманг, қизим! Шеърият мухлиси аввало эътибор билан ўқибди, ёмон муносабат билдирмабди! Қадимда пародия жанрида қалам тебратган бир шоир ўзига чиндан ҳам Булғағоний деб тахаллус қўйгани ҳақида янглишмасам "Муштум" журналида чиққан. У шеърни "булғаган" шоирларни шунақа усулда боплаган ва Булғағоний деб ўзига тахаллус қўйган. Мухлисимизнинг шавқи келганида ўша пародиячи шоирни эслагани ажабланарли эмас.

Colorado

06.12.2009, 14:58

[/quote]

Мени кофир этмак эмасдур осон,
Ҳаммадан маҳкамроқ мендаги иймон.
Юз йилда бир келур мен каби инсон,
Демак, бу дунёда йщы бир мусулмон.

Шоислом Шомуҳаммедов таржимаси
[/quote]
Шоислом ака Шомухаммедов бизнинг деканимиз эдилар.
Умар Хайем рубоиларини ва форс тилида ёзилган асарларни таржима килиш учун оддий студентдак Курилиш техникумида математика фанини урганар эдилар. Бу нимага керак деб бош котирардик.

Oygul Rasulova

06.12.2009, 15:47

Қадимда пародия жанрида қалам тебратган бир шоир ўзига чиндан ҳам Булғағоний деб тахаллус қўйгани ҳақида янглишмасам "Муштум" журналида чиққан.

Узр, биз хали талабамиз. Билмаганларимизни энди урганяпмиз. Ўша шоирнинг тахаллуси хам галати экан-да...

Abdusalim Nursaidov

07.12.2009, 08:26

Илтимос, яхшилаб қараб кўринг.

2008 йилда чиққан қитобдаги Умар Хайём рубоийларининг рус тилидаги таржимасининг таржимони Николай Стрижков ва Алишер Шомухаммедовлар.
китоб тахминан 30-40 олдин чиккан , балкин ундан хам олдиндир
Чунки 2-синфдалигимда шу китобни кургандим.
Уша вактда хам муковаси йук эди
ТАржима аник билмадиму Шоислом Шомуҳаммедов номини кургандим

Tўлқин Эшматов

10.12.2009, 00:05

Шундай қилиб, рубоийнинг муаллифи ким экан?

Nigora Umarova

22.01.2010, 16:56

Шу савол "пак" этиб олийгохга кириш имтихонида тушиб колса, укувчилар нима килишаркин?
Хе, укувчилар нима булибди, бу ерда тилшуносу-домлалар тортишиб турганда ;-)

Шундай қилиб, рубоийнинг муаллифи ким экан?

ДТС(Давлат таълим стандарти)га асосан тест саволларида Ибн Синонинг дарсликка киритилган қуйидаги рубоийлари тушади:

Қаро ер қаъридан то авжи Зуҳал-
Коинот мушкулин барин қилдим ҳал,
Кўп мушкул тугунни англадим, ечдим,
Ечилмай қолгани биргина ажал.

***
Мени кофир этмак эмасдир осон,
Ҳаммадан маҳкамроқ мендаги имон.
Юз йилда бир келур мен каби инсон,
Демак, бу дунёда йўқ бир мусулмон.

***
Умринг кўпи билан бир-икки нафас,
Нафас эса кичик бир шамолу сас.
шамолга таянмиш умринг биноси,
Мустаҳкам иморат елга таянмас.

Абу Али ибн Сино

Nigora Umarova

22.01.2010, 18:09

Garchi mavzuga aloqador bo'lmasa-da, abuturientlarga test imtihonlarida shayx ur-rais Ibn Sinoga oid savollarni ilova qilib keltirib o'taman. Bu yerdagi ma'lumotlar akademik litseyning I bosqich o'quvchilari uchun chiqarilgan darslikda mavjud:

Bilasizmi?!...
1. Kimning tibbiyotga oid kitoblari Yevropa universitetlarida 600 yildan ko'proq vaqt davomida darslik vazifasini bajarib kelgan?
J: Ibn Sinoning.
2. "Meditsina" atamasi qaysi so'zdan kelib chiqqan deb taxmin qilinadi?
J: Madadi Sino
3. Ibn Sinoning otasi va onasining ismi?
J: Otasi-Abdulloh, onasi-Sitorabonu.
4. Ibn Sino tug'ilgan qishloq hozir qanday ataladi?
J: Isfana deb.
5. Ibn Sino g'arbda qanday nom bilan mashhur?
J: Avitsenna.
6. Ibn Sino necha yoshida Qur'onni yod olgan?
J: 9-10 yoshida.
7. Ibn Sino necha yoshida shoh Nuh ibn mansurni davolagan?
J: 16 yoshida.
8. Ibn Sino necha yoshigacha o'zigacha yaratilgan bilimlarni egallagan?
J: 18 yoshigacha.
9. Ibn Sino necha yoshida buyuk olim Abu Rayhon Beruniy bilan yozishmalar qildi, Xorazm Ma'mun akademiyasiga borib, mashhur olim bilan bahslar qildi?
J: 20 yoshlarida.
10. Ibn Sino necha yil Xorazmda bo'lib, keyinroq Sharq mamlakatlariga ketishga majbur bo'ldi?
J: Yetti yil (1005-1012)
11. Ibn Sinoning qabri qayerda?
J; Qabri Hamadonda.
12. Ibn Sino qancha asar yozgan va shundan nechtasi bizgacha yetib kelgan?
J: 280 dan ortiq, 160 tasi yetib kelgan.
13. Ibn Sino asarlari qaysi sohalarga mansub?
J: Ular falsafa, meditsina, mantiq, adabiyot, musiqa, ilohiyotga doir
14. Ibn Sino asarlaridan eng mashhuri qaysi?
J: "Al Qonun fi-t-tib" (Tib qonunlari) kitobi.
15. "Al-Qonun fi-t-tib" (Tib qonunlari) kitobi necha jilddan iborat?
J: 5 kitob, 14 jild.
16.Qaysi olim Pasterdan 800 yil avval ayrim kasalliklarning ko'zga ko'rinmas jonivorlar (mikroblar) orqali yuqishini aytadi?
J: Ibn Sino.
17. Ibn Sinoning qaysi asarini "Tibbiy doston", "Urjuza" ham deydilar?
J: "Manzuma fi-t-tibb" ("Tibda nazmiy asar") asarini.
18. Urjuza nimani anglatadi?
J: Aruzning rajaz bahrida yozilganligini.
19. "Tabobatda urjuza", "Tibbiy o'gitlar haqida urjuza", "tana tuzilishiga oid urjuza"lar kitoblarining muallifi kim?
J: Ibn Sino.
20. Ibn Sinoning tabiiy fanlar haqidagi eng mashhur asari "Kitob-ush-shifo" necha qismdan iborat?
J: 20 qismdan.
21. Adabiyotshunos sifatida "Fan-ash-she'r"(She'r ilmi) nomli asar yozib qoldirgan olim?
J: Ibn Sino.
22. Ibn Sinoning qaysi asarida Aristotelning "Poetika"si va Abu Nasr Forobiyning "Shoirlar san'ati qonunlari" va "She'r kitobi" asarlari ta'siri seziladi?
J: "Fan-ash-she'r" (She'r ilmi) asarida.
23. Ibn Sinoning qaysi asarida musiqa va she'rning bir-biriga ta'siri, vazn va ritm masalalari, she'riy janrlar tilga olinadi, aruz vazni atrofida tahlil qilinadi?
J: "Kitob ush-shifo" asarida.
24. Ibn Sinoning qaysi asari 8 bobdan iborat bo'lib, dastlabki faslda she'r ilmi haqida nazariy ma'lumot beriladi, yunon va arab she'ri muqoyasa etiladi: ulardagi mavzu-mundarija, ritm va ohang, janrlar masalasi tahlil qilinadi?
J: "She'r ilmi" asari.
25. Qaysi olim tragediya janriga keng to'xtaladi?
J: Ibn Sino.
26. Kimning fikricha, she'rni she'r qiladigan narsa tashbeh-o'xshatishdir. She'r uch xil yo'l bilan yuzaga keladi: lahn-garmoniya, kalom-so'z va vazn. Shu uch holat o'zaro mos kelgandagina she'r tug'iladi?
J: Ibn Sinoning.
27. Ibn Sino she'riyatning qaysi janrlarida ijod etgan?
J: Doston, qasida, g'azal, ruboiy, fard.
28. Ibn Sino qaysi tillarda ijod etgan?
J: Ham fors, ham arabcha yozgan.
29.Kim fors tilida ruboiy janrini boshlab bergan shoirdir?
J: Ibn Sino.
30. Ibn Sinoning nasriy yo'lda yozgan asarlari?
J: "Solomon va Ibsol"(ishqiy sarguzasht), "Yusuf qissasi", "Hayy ibn Yaqzon", "Risolat at-tayr" asarlari.
31. Qur'on syujetlari asosida yaratilgan birinchi asar qaysi?
J: "Yusuf qissasi".
32. Ibn Sinoning ramziy-majoziy uslubda yaratilgan asarlari?
J: "Yusuf qissasi", "hayy ibn-Yaqzon", "Risolat at-tayr" asarlari.

AbuMuslim

31.01.2010, 01:10

Мавзуга қайтамиз... : )

Кўнглимни ғаму дард ила қон айлади ишқ,
Кўз йўлидан ул қонни равон айлади ишқ.
Ҳар қатрани билмадим қаён айлади ишқ,
Бедил эканим буйла аён айлади ишқ.

AbuMuslim

27.02.2010, 01:53

Қиййин савол бериб қўйганга ўхшайман... : )

Husen

27.02.2010, 08:43

Бедил эканим буйла аён айлади ишқ.
Бедил қаламига мансуб эмасми?

Nigora Umarova

27.02.2010, 10:48

Бедил эканим буйла аён айлади ишқ.
Бедил қаламига мансуб эмасми?

"Бедил" сўзи "дилсиз" маъносини англатишини ҳам унутманг. "бе-" олд қўшимчаси форс-тожик тилида инкор маъносини англатади.
Одатда рубоийларда рубоий муаалифининг номи келтирилмасди.
Саволга жавобингиз тўғри ёки нотўғрилигини муҳтарам АбуМуслимнинг ўзлари тасдиқ ёки инкор этарлар?!..

AbuMuslim

27.02.2010, 20:33

Бедил эмас...

Nigora Umarova

02.03.2010, 14:09

Қиййин савол бериб қўйганга ўхшайман... : )

Бедил эмас...

Муҳтарам AbuMuslim!

Саволга жавобни ўзингиз берсангиз.

AbuMuslim

16.08.2010, 22:53

Саволга жавобни ўзингиз берсангиз.

Минг бор узр... ки, сизларни машаққатга қўйибман :)

Кўнглимни ғаму дард ила қон айлади ишқ,
Кўз йўлидан ул қонни равон айлади ишқ.
Ҳар қатрани билмадим қаён айлади ишқ,
Бедил эканим буйла аён айлади ишқ.

Навоийнинг "Бадоеъ ул-бидоя" девонига мансуб ушбу рубоийси ҳам ишқ ва кўнгил ҳақидаги митти бир шеърий "ҳикоят"дир. Ундаги "бош қаҳрамон" - Ишқ. Чунки ошиқ кўнглини "ғаму дард ила қон" айлаган, "ул қонни" кўз йўлидан равон оқизган, "ҳар қатрани" беиз қаёнларгадир пинҳон этган ва ниҳо-ят "бедил"ликни аён этган шу раҳмсиз Ишқдир. "Қон", "равон" сўзлари кўнгил ва кўз аҳволини аниқ гавдалантиради. (Иброҳим Ҳаққул)

kanishka

17.08.2010, 01:06

Garchi mavzuga aloqador bo'lmasa-da, abuturientlarga test imtihonlarida shayx ur-rais Ibn Sinoga oid savollarni ilova qilib keltirib o'taman. Bu yerdagi ma'lumotlar akademik litseyning I bosqich o'quvchilari uchun chiqarilgan darslikda mavjud:

2. "Meditsina" atamasi qaysi so'zdan kelib chiqqan deb taxmin qilinadi?
J: Madadi Sino

Медицина лотинча medeor – даволайман сўзидан олинган.

12. Ibn Sino qancha asar yozgan va shundan nechtasi bizgacha yetib kelgan?
J: 280 dan ortiq, 160 tasi yetib kelgan.

Ибн Сино 450 дан ортиқ китоб муаллифидир, шундан 274 таси сақланиб қолган.

29.Kim fors tilida ruboiy janrini boshlab bergan shoirdir?
J: Ibn Sino.

Рубоий жанрининг отаси Мавлоно Рудакий ҳисобланадилар.

Nigora Umarova

17.08.2010, 09:36

Garchi mavzuga aloqador bo'lmasa-da, abuturientlarga test imtihonlarida shayx ur-rais Ibn Sinoga oid savollarni ilova qilib keltirib o'taman. Bu yerdagi ma'lumotlar akademik litseyning I bosqich o'quvchilari uchun chiqarilgan darslikda mavjud:

2. "Meditsina" atamasi qaysi so'zdan kelib chiqqan deb taxmin qilinadi?
Медицина лотинча medeor – даволайман сўзидан олинган.

12. Ibn Sino qancha asar yozgan va shundan nechtasi bizgacha yetib kelgan?
Ибн Сино 450 дан ортиқ китоб муаллифидир, шундан 274 таси сақланиб қолган.

29.Kim fors tilida ruboiy janrini boshlab bergan shoirdir?
Рубоий жанрининг отаси Мавлоно Рудакий ҳисобланадилар.

Iltimos, javoblar olingan manbani ham ko'rsatib o'tsangiz. Men javoblarni DTS asosidagi darslik yuzasidan tuzilgan "Adabiyot fanidan savol-javoblar to'plami"ning 337-338 betlaridan olgan edim.(Toshkent. "Yangi asr avlodi", 2009- yil)

kanishka

18.08.2010, 00:02

Garchi mavzuga aloqador bo'lmasa-da, abuturientlarga test imtihonlarida shayx ur-rais Ibn Sinoga oid savollarni ilova qilib keltirib o'taman. Bu yerdagi ma'lumotlar akademik litseyning I bosqich o'quvchilari uchun chiqarilgan darslikda mavjud:

2. "Meditsina" atamasi qaysi so'zdan kelib chiqqan deb taxmin qilinadi?
Медицина лотинча medeor – даволайман сўзидан олинган.

12. Ibn Sino qancha asar yozgan va shundan nechtasi bizgacha yetib kelgan?
Ибн Сино 450 дан ортиқ китоб муаллифидир, шундан 274 таси сақланиб қолган.

29.Kim fors tilida ruboiy janrini boshlab bergan shoirdir?
Рубоий жанрининг отаси Мавлоно Рудакий ҳисобланадилар.

Iltimos, javoblar olingan manbani ham ko'rsatib o'tsangiz. Men javoblarni DTS asosidagi darslik yuzasidan tuzilgan "Adabiyot fanidan savol-javoblar to'plami"ning 337-338 betlaridan olgan edim.(Toshkent. "Yangi asr avlodi", 2009- yil)

Ҳозир аниқ манбалар кўрсатишим қийин, ёнимда адабиётлар йўқ, лекин маълумотларни топиш осон:

1 - Медицина атамасининг этимологияси лотин тили луғатларида ва тиббиёт олийгоҳлари дарсликларида бор;

2 - Бу маълумотни ҳатто энциклопедияларда, хусусан википедияда ҳам кўрсатиб ўтишган. Шунингдек, "Тиб қонунлари"нинг ўзбекча таржимаси муқаддимасида, адашмасам, унинг китоблари сони 424 та дейилган эди;

3. Адашмасам, яқинда Эронда чиққан форс адабиёти тарихи бўйича янги китобда ҳам шу маълумот бор эди. Мантиқан олиб қараганда, Рудакий - биринчи форс-тожик шоири. Унинг 40 та рубоийси сақланиб қолган. Демак, бизга маълум биринчи рубоийлар муаллифи ҳам айнан у;