Моё меню Общее меню Пользователи Правила форума Все прочитано
Вернуться   uForum.uz > ТЕМАТИЧЕСКИЕ ФОРУМЫ > Образование > Ижод хусусида сўз
Знаете ли Вы, что ...
...до того как открыть новую тему, стоит использовать поиск: такая тема уже может существовать.
<< Предыдущий совет - Случайный совет - Следующий совет >>

Ижод хусусида сўз Ижод аҳли, уларнинг ғояси, ҳаёт қараши, мақсадлари, ютуқлари, орзу ва армонлари.... (Все о творчестве, о людях творчества, их идеях, взглядах, достижениях и целях, мечты…)


Ответить

 
Опции темы Опции просмотра
Старый 21.06.2018 18:18   #21  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
Гномлар аянчли аҳволга тушиб қолишди: ҳаммаси қопга солиниб, гулхан яқинида батартиб тахланди, ғазаби қайнаган учта тролль ўлжа устида энгашганча астойдил жойлашиб олди. Уларнинг бир жуфти яхшигина жароҳатланган.

Бироздан сўнг троллар орасида қандай иш тутган маъқуллигига доир тортишув бошланди: гномларни чўғда тоблаб еган яхшими, майдалаб тўғраб, қозонда қайнатган дурустми ёки ҳар бирининг устига сакраб ўтириб, яхшилаб эзғилаганча илвира ҳолатига келтириб еган маъқулми?

Тиканакли буталар орасида осилиб қолган, аъзойи-бадани тимдаланган, кийими тилка-пора бўлган бечора Бильбо эса троллар эшитмаслиги учун қилт этишга журъат эта олмаяпти.

Ниҳоят Гэндальф пайдо бўлиб келди, лекин уни ҳали ҳеч ким кўргани йўқ. Троллар бу пайтда узоқ ўтган баҳсдан сўнг бир тўхтамга келиб, Бертнинг таклифини маъқул топишди: кечроқ тановул қилиш учун гном гўштидан қовурма тайёрлаб қўйишга аҳд қилишди.

- Туни билан овора бўламиз экан-да, қовурма тайёрлаймиз, деб, - эшитилди кимнингдир овози.

- Яна бошладинг-ми, Билл, - жеркиб берди Берт Вильямга. - Бунақада чиндан ҳам туни билан баҳслашиб чиқамиз.

- Нимани бошлабман? - ҳайрон бўлди Вильям. - Ўзинг айтдинг-ку бу гапни.

- Мен эмас, сен айтдинг, - аччиқланди Берт.

- Ёлғон, - эътироз билдирди Вильям.

Чиндан ҳам баҳс қайтадан бошланди. Ниҳоят троллар гномларни майдалаб тўғрагач, қайнатиб пиширадиган бўлишди. Тахта, пичоқ ва қора қозонни ўртага қўйиб, эндигина ишга киришмоқчи бўлишган эдики, яна кимнингдир овози эшитилди:

- Буларни тўғрагандан нима наф? Қайнатгани сув йўғ-у. Қудуқ узоқда... жонга тегди...

Берт билан Вильям ушбу овозни Томнинг овозига ўхшатишди.

- Ўчир овозингни! - бақирди иккаласи баравар. - Бунақада бирон нарса тайёрлай олмаймиз. Яна бир оғиз сўз айтадиган бўлсанг, ўзинг югурасан сувга!

- Ўзинг ўчир унингни! - ўшқирди Том, айбни Вильямдан кўриб. - Сендан бошқа ҳеч ким кекирдак чўзмайди бу ерда.

- Аҳмоқ, - ҳақорат қилди Вильям.

Янада қизғин баҳс бошланди. Ниҳоят улар ҳар бир қопнинг устига сакраб ўтириб, гномларни япалоқлаб тахлаш ва келаси сафар пишириб ейиш учун бир четга тахлаб қўйишга келишиб олишди.
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Реклама и уведомления
Старый 21.06.2018 18:19   #22  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
- Қайси биридан бошлаймиз? - сўради кимдир.

- Охирги бўлиб қўлга олинганидан, - жавоб берди Томга, кўзини Торин жароҳатлаган Берт.

- Бас қил ўзинг билан ўзинг гаплашишни, - деди Том. - Охиргисининг устига ўтирмоқчимисан, марҳамат, ўтир. Қайси бири эди ўзи, охирги бўлиб қўлга олингани?

- Сариқ пайпоқдагиси, - жавоб берди Берт.

- Бекор гап, кулранг пайпоққа солдик уни, - эшитилди Вильямнинг овозига ўхшаш овоз.

- Мен атайин эслаб қолганман, сариқ пайпоқда у, - ўзиникини маъқуллаганча туриб олди Берт.

- Тўғри, сариқ пайпоқда, - маъқуллади Вильям.

- Билар экансан, нега тентакка ўхшаб кулранг пайпоқда дейсан? - эътироз билдирди Берт.

- Мен эмас, Том айтди бу гапни, - деди Вильям.

- Нега ўз айбингни менга тўнкаяпсан? - асабий ўкирди Том. - Ўзинг айтдинг-ку, кулранг пайпоқда деб.

- Бир киши икки кишини баҳсда енга олмайди, унингни ўчир! - буюрди Берт.

- Оғзингга қараб гапир! - овоз кўтарди Вильям.

- Бас қилинг! - баралла бақиришди Том билан Берт. - Тун ниҳоясига етиб, ҳадемай тонг отади. Ишга киришайлик!

- Ким-ки тонгни қарши олар – мангу тошга айланар! - ҳикмат қилди Вильямнинг овозига ўхшаш овоз.

Бироқ гапирган Вильям эмас. Айнан шу пайтда тонг шафағи ёришиб, қушларнинг чуғур-чуғури эшитилди. Вильям энди ҳеч нима дея олмайди. Зеро, у, Торин устида энгашганча, улкан харсангга айланди. Унга бақрайган Берт билан Том ҳам шу заҳоти тошдай қотишди. Троллар шу ҳолатда қотганча ҳозир ҳам туришибди. Фақат баъзан уларнинг устига қушлар ўтириб кетишади. Биласизми сиз, йўқми, кун ёруғига дуч келмаслик учун троллар ер остига ўз вақтида бекиниб олиши керак. Акс ҳолда танасига кун ёруғи етган жойида қояга ёки тоғ жинсига айланиб, емирилиб тўкилгунча шу ҳолатда қолишади. Берт, Том ва Вильямнинг умри ҳам шу тариқа поёнига етди.

- Жуда соз! - деди дарахт ортидан чиққан Гэндальф.

Сеҳргарнинг ёрдами билан тиканли буталардан халос бўлган Бильбо нима бўлганини тушунди. Тролларни тонг отгунча баҳслашиш, тортишиш, гап талашишга, охир пировардида шафақ нурлари ила мангу тошга айланишига панада бекиниб турган Гэндальфнинг овози сабаб бўлган!
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Старый 21.06.2018 18:20   #23  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
Қопларнинг оғзини тезроқ очиб, гномларни халос қилиш керак. Троллнинг бадбўй пайпоғи ичида димиқиб ўлишига сал қолган гномлар ниҳоятда дарғазаб. Тўғри-да, кимга ёқади сени қовуриб ейишга ёки тўғраб қайнатишга келишилгани ёхуд сакраб ўтирганча танангни япалоқ-ясси қилиб сақлашга аҳд қилинганини эшитиб ётиш? Улар тинчлангунча Бильбога қандай қилиб панд еганини икки марта айтиб беришга тўғри келди.

- Бировнинг чўнтагини тозалашни машқ қилишга топган вақтингни қара, бадбахт киссадўз! - койиб берди Бомбур. - Бизга троллнинг гапирадиган ҳамёни эмас, гулхани билан егулиги керак эди холос!

- Айнан ўша нарсаларни троллдан жангсиз тортиб ола билмас эдинг! - тушунтириш берган бўлди Гэндальф. - Вақтни бекор бой бермайлик. Шу яқин атрофда троллар қуёш нуридан бекиниб юрган ғор бўлиши керак. Қани, қидириб кўрайлик-чи.

Кўп ўтмай нишаблик бўйлаб юқорига кўтарилиб, ўрмон ичига кирган тош бошмоқлар изи топилди. Қалин ўсган чангалзор орасида эса ғор оғзини ёпган тош эшик кўринди. Гномлар баравар ёпишиб тошни итаришди, Гэндальф эса эшик очиш билан боғлиқ афсунларнинг барини қўллаб чиқди, лекин ғор очилмади.

- Балким мана бу тўғри келар? - сўради Бильбо, ҳамма ҳолдан тойиб сулайиб қолганда. - Троллар муштлашган жойдан топиб олган эдим.

Хоббит ҳали тошга айланмаган Вильямнинг чўнтагидан тушган ғалати калитни узатди.

- Нега индамадинг шу вақтгача, бефаросат? - бақиришди гномлар.

Гэндальф калитни Бильбонинг қўлидан тортиб олиб, қулф тешигига суқди. Ҳамма баробар итарган эшик ланг очилди. Сайёҳлар ичкарига киришди.

Ғор деворига бадбўй ҳид уриб кетган, ерда бир дунё устухон сочилиб ётибди. Мис тугмалардан тортиб, бир четдаги тилла тангага тўла кўзаларгача бўлган турли-туман ўлжалар айқаш-уйқаш уюм ҳосил қилган. Сал наридаги токчаларга ва токча остидаги ерга егулик захираси жамғарилган. Деворда тролларга кичиклик қиладиган, афтидан, уларга ем бўлганларга тегишли ҳар хил кийим-кечак осилган. Ушбу кийимлар олдида турлича безак берилган, шакли ва узунлиги ҳар хил қиличлар ётибди. Уларлар бир жуфти чиройли ишланган қини ва қимматбаҳо тош қопланган дастаси ила ўзига жалб этмоқда. Гэндальф билан Торин ушбу қиличларни ўзаро бўлишиб олишди, Бильбо эса чарм қинли ханжарни афзал кўрди. Мазкур тиғ троллга чўнтак пичоғидай кўриниши мумкин, лекин хоббитга шамшир вазифасини ўтайди.

- Зўр қурол эканлигига шубҳа йўқ, - деди сеҳргар қинидан ярмигача суғуриб чиқарган қиличини катта қизиқиш-ла кўздан кечириб. - Буларни троллар ҳам, қуролсоз одамлар ҳам болғаламаган, умуман айтганда, ушбу қиличлар бизнинг давримизда ясалмаган. Сиртига битилган қадимий руна ёзувларини ўқишга эриша олсак, кўпроқ маълумотга эга бўламиз.

- Тезроқ чиқиб кетайлик бу ердан, - ўтинди Фили. - Жирканч ҳидга ортиқ бардош бера олмайман.
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Старый 21.06.2018 18:21   #24  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
Сайёҳлар тилла танга тўла кўзалар, истеъмолга яроқли кўринган егулик захираси ва пиво тўла бочкаларни олиб, ташқарига чиқишди. Ўларча оч, ўз егуликлари бўлмагани боис, троллар йиққан захирадан юз ўгирмаган сайёҳлар тўйиб овқатланишди. Сур гўштни чўғда қовуриб, нон, пишлоқ ва пиво билан паққос туширишди. Фаол ўтган тундан сўнг ётиб ухлашди. Кечгача дам олгач, пониларни олиб келиб, тилла тўла кўзаларни ортишди. Тоғдан пастга, бу ердан анча нарига тушириб, сой бўйлаб ўтган Катта йўл яқинида чуқур қазишди. Чуқур тубига тилла тангаларни жойлаб, устидан тупроқ тортишди. Кун ўтиб бир кун ушбу олтинни олиб кетишларини ният қилиб, хазина кўмилган жойни яхшилаб сеҳрлашди, кўп тилсим қўллашди. Ишни тугатгач пониларни эгарлашди-да, Шарқ томон олиб борадиган Катта йўл бўйлаб лўкиллашни давом этишди.

- Сир бўлмаса айт-чи, Гэндальф, қаёққа гум бўлдинг? - сўради Торин.

- Олдинга, нима борлигини кўриш учун, - жавоб берди сеҳргар.

- Зарур фурсатда қайтиб келишга нима мажбур этди?

- Орқада нима қолганини кўриб борадиган одатим.

- Ростдан-а?! - ғудуллади Торин. - Тушунарлироқ гапиришнинг иложи борми?

- Йўлни кўздан кечириб чиқиш учун олдинга чиқдим. Ёдингизда бўлсин, сафаримиз ҳадемай қийинлашиб, хавфли тус олади. Егулик захирасини тўлатиб олиш масаласида ҳам бош қотириш керак. Сизлардан эндигина узоқлашган эдим, йўлда Ривенделлдан чиққан иккита танишимни учратдим.

- Ривенделл? Қаерда у? - қизиқди Бильбо.

- Гапни бўлмай тур! - деди Гэндальф. - Омадимиз чопса, ҳадемай у ерга ўзинг бориб, ҳаммасини ўз кўзинг билан кўрасан. Юқорида айтганимдек, Элрондга қарашли одамларнинг икки нафарини учратдим. Учта тролль тоғдан тушиб, Катта йўл яқинидаги ўрмонда макон қуришгани, бу ерларда яшайдиган жамики жонзодларни ҳуркитиб юборишгани, энди йўлтўсарлик билан кун кўришаётганини ўшалар айтиб беришди менга. Шунда мен ортимда қолганлар ёрдамимга муҳтож эканлигини ҳис этдим. Ўгирилиб, ўрмонда ярқираётган гулханни кўриб, тикка олов шуъласига қараб юрдим. Бор гап шу. Бундан буён огоҳ бўлиб юринг, акс ҳолда ҳеч қаерга ета олмаймиз!

- Сендан чексиз миннатдормиз! - деди Торин.
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
"+" от:
Старый 28.06.2018 02:19   #25  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
УЧИНЧИ БОБ. ҚИСҚА ҲОРДИҚ

Ҳаво очила бошлаганига қарамай, бу кун қўшиқ куйланмади, қизиқ ҳикоялар айтилмади. Эртанги кун ҳам, ундан кейинги кун ҳам шу руҳда ўтди. Фалокат оёқ остида эканлигини энди ҳамма идрок этмоқда. Юлдузли осмон остида тунаган сайёҳлар ўз пониларичалик овқатлана олишмади: қоплардаги троллар ғоридан олинган егулик захираси тобора камайиб бормоқда, жониворлар эса бошини хам этса бас – майса ҳамма жойда қалин ўсган. Тонглардан бирида тоши тарақ-туруқ думалаб, кўпик ҳосил қилганча оқаётган дарёнинг саёз жойидан кечиб ўтишди. Нариги қирғоқ тик кўтарилган бўлиб, жуда сирпанчиқ экан. Пониларини жиловидан ушлаганча, бир амаллаб қирғоққа чиқиб олишган сайёҳларнинг кўз олдида баланд тоғлар намоён бўлди. Тоғ тизмаси худди улар томон сурилаётган, биринчи тоғ этагига кун охирида етиб борса бўладиган масофа қолгандай туюлди. Гарчи қўнғир қиялигининг баъзи жойларига қуёш нурининг тилимлари тушиб, ортида қорли чўққилар оқариб турган бўлса-да, ушбу қорамтир тоғ қандайдир нохуш кўринмоқда.

Бильбо, кўзини катта очганча, иззат-икром тўла нигоҳи ила тоққа бақрайиб қолди. Хоббит бундай улкан тоғни ҳали ҳаётда кўрмаган.

- Шуми, биз қидириб келган тоғ? - хитоб қилди у.

- Йўғ-е! Ғуборли тоғлар-у бу, - эътироз билдирди Балин. - Уларни ё устидан, ё остидан юриб ошиб ўтсак, Ёввойи ўлка-ю, Ёвуз ўрмон келади. Ўша ўрмонга ўлмай етиб борган тақдиримизда ҳам, хазинамизни Қари Қурум қўриқлаб ётган Шарқдаги Сўққи тоққа ҳали анча узоқ бўлади.

- Шунақа дегин! - ҳафсаласи пир бўлди Бильбонинг.

Балиннинг жавобини эшитган хоббит ҳаётда бунчалик толиқмагани ҳақида ўйланиб, ўзининг ёқимли меҳмонхонасидаги камин қаршисига ўрнатилган ниҳоятда қулай креслоси ва оловда қайнаётган чойнагининг қувноқ қўшиғини маъюс кайфият-ла эслади.

Сафарни энди Гэндальф бошқариб бормоқда.

- Муҳими, йўлдан адашмаслик даркор, акс ҳолда тамом бўламиз, - деди у. - Биринчидан, тўйиб овқатланиб олишимиз, иккинчидан нисбатан хавфсиз жой топишимиз керак. Бундан ташқари, адашиб қолиб, ортга қайтишимизга тўғри келмаслиги учун, қайта олсак, албатта, Ғуборли тоғлар орқали ўтиш йўлини билиб олишимиз лозим.

Гномлар Гэндальфдан қаёққа бошлаб бораётганини сўрашди.

- Фаҳмлаган бўлсангиз, биз Ёввойи ўлка сарҳадига етдик. Шу яқин ўртада Ривенделл дея аталадиган ажиб бир водий ниқобланган. У ерда Элронд ўзининг Сўнгги бошпанасида яшайди. Эски танишларим орқали унга хабар йўлладим. Бизни меҳмонга кутишяпти.

Бу гап хуш келиб, тасалли бергандай эшитилган бўлса-да, Сўнгги бошпанага етиш учун, дастлаб ўша ажиб водийга олиб борадиган йўлни топиш керак. Олдинда кўринаётган ҳудуд дастлабки тоғ бағри томон оғишмай, аста-секин кўтарилиб бормоқда. Унинг бир хил манзарасини ҳеч нарса бузмаган – на бир дарахт, на дара, на алоҳида дўнглик бор, фақат супургигул рангидаги кенг нишаблик, вақт уқалаган қоялар ва улардаги, ушбу ҳудудда намлик борлигидан далолат берадиган майса ва йўсиннинг яшил доғи кўринмоқда.
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Старый 28.06.2018 02:20   #26  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
Тонг вақти ўтиб, кун ярмига етди. Йўловчилар бетоқат. Жимжит чўлда бирон-бир маскан аломати пайдо бўлмади. Кутилмаганда оёқ остидан қирғоғи тик кесилган чуқур жарлик чиқди. Шуниси ҳайратланарли-ки, тубидан сой ўтган ушбу жарлик деворида дарахтлар ўсган. Кейинги жарлик шу қадар торки, бир қарашда сакраб ўтиш мумкиндай гўё. Аммо у ниҳоятда чуқур бўлиб, ичидан шаршара шовқини эшитилмоқда. Бошқа чуқурликлар сакраб бўлмайдиган кенг, қоронғи бўлиб, ичига тушиш мумкин бўлган жойи кўринмади. Кейин эса бир қарашда ям-яшил ўтзордай кўринган ботқоқлик пайдо бўлиб, агар унга юк ортилган пони кирадиган бўлса, изсиз йўқолиши муқаррар.

Кечув жойидан Ғуборли тоғларгача чўзилган Ёввойи ўлка чексиздай кўринмоқда. Бундай бепоёнлик Бильбони ҳайратда қолдирди. Мавжуд ягона йўл оқ тошлар воситасида белгиланган, аммо уларнинг кўпи ё йўсинга ботган, ё шунчалик майдаки, кўз илғаши қийин кечмоқда. Сайёҳлар жуда секин юришмоқда, гарчи олдинда бу жойларни яхши биладиган Гэндальф йўл бошлаб бораётган бўлса-да. Сеҳргар бошини дам чап, дам ўнг томон эгиб, оқ тош қидирганча, соқолини тебратиб бормоқда. Қош қорая бошлади, йўловчилар гуруҳи эса кўзланган манзилга эрталабга нисбатан яқин боргани йўқ. Чой ичиш вақти аллақачон ўтди, кечки овқатга кеч бўлди, сайёҳларни майда чивинлар булути ўраб олган, ой ҳали кўтарилмаган, Бильбонинг пониси чарчаб, ҳар бир тош, дуч келган илдизга қоқилиб бормоқда.

Нишаблик бўйлаб кўтарилиш жараёни кечгача давом этиб, Гэндальфнинг оти пастликка сирпаниб кетишига сал қолган даражада дафъатан ниҳоясига етди.

- Ниҳоят! - хитоб қилди Гэндальф.

Ҳамма унинг атрофида йиғилиб, пастга қаради. Узоқда гўзал водий намоён бўлиб, тошлоқ ўзанида шўх оқаётган сой шовқини эшитилди, енгил эсган шабада янги унган майса ҳидини олиб келди, сойнинг нариги соҳилидаги буталар орасида гулхан шуъласи милтиллади.

Қош қорайган маҳалда пастга, хилватдаги Ривенделл водийсига сирпаниб, тойиб тушишганини Бильбо ҳеч қачон унутмаса керак. Пастлаб боришган сари қарағай ҳиди кишини карахт қиладиган даражада кучайиб бормоқда. Бильбонинг уйқуси келди, пешанаси билан понисининг яғринига бир-икки бор урилиб, эгардан тушиб кетишига сал қолди. Водийга яқин қолган сари йўловчиларнинг кайфияти ҳам кўтарила борди. Қарағайлар ўрнини энди қора қайин билан эман эгаллади. Қоронғи тушиб, йўловчилар гуруҳи текис ерга етган маҳалда майсазор кул рангини касб этган эди. Сал нарида сой шовқин солиб оқмоқда.

- Ҳм, эльф ҳиди келяпти! - деди Бильбо, тепага, ёрқин мовий тусда ярқираб кўриниш бера бошлаган юлдузларга қараб.

Кутилмаганда дарахтлар орасидан биров хандон уриб, қўшиқ янгради:

Қай томон йўл олган мард сайёҳлар карвони?
Тўхтанг энди, тин олинг, бу ер ҳордиқ маскани.
Ўрмонга етдингиз сиз, янграр сойнинг шўх саси,
Емирилиб битибди-ю, отчаларнинг тақаси.

Гулхан боқади сизни, тили ялар қозонни,
Ҳиди узоқ тарқалган эльфнинг мазали нони.
Гангиб қолибди Фили, соқоли гўё байроқ,
Хавотир олма Кили, тоққа эмас, юр бу ёқ.

Хоббит Бильбо хуш келибсан ушбу гўзал ўлкага,
Қорнинг очдир, туз тотмабсан, энди ўтир тўрига.
Двалин ила Балин ҳам толиқиб тушди отдан.
Тонгда чиқарсиз йўлга, ҳозирча олинг чойдан.

Дарахтга чиққан эльфлар хандон отиб, қўшиқ айтишмоқда. Бемазагарчилик дерсиз балким, аммо уларга фарқи йўқ, ушбу гапни уларнинг юзига айтсангиз ҳам бўлаверади, баттар кулиб, қўшиқларини янада баланд айтаверишади. Эльф-ку, ахир булар!
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Старый 28.06.2018 02:21   #27  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
Тун қоронғиси қалинлашиб бораётганига қарамай, хоббит эльфларнинг баъзи бирларини кўриб қолди. Бильбо эльфларни ёқтиради, гарчи уларни камдан-кам ҳолларда учратиб, бироз ҳайиқса-да. Гномлар эса, аксинча, эльфлар билан дўст тутинишмайди. Ҳатто Торин каби мулоҳазали гномлар ҳам эльфларни бу дунёда мавжуд жонзодларнинг ғирт аҳмоқ ва ўта хира тоифаси деб топишади (эльфларни аҳмоқ деб топишнинг ўзи аҳмоқликдан ўзга нарса эмас, аслида). Гап шундаки эльфлар гномларни масхара қилиб, соқоли устидан кулишади.

- Ҳангомани қаранг! - эшитилди эльфнинг овози. - Хоббит Бильбо понини эгарлаб олибди. Зўр-у! Мўъжизанинг ўзгинаси!

Эльфлар юқорида келтирилган қўшиқ каби яна тутуриқсиз, алмойи-алжойи қўшиғини чўзиб қолишди. Ниҳоят новча бўйли ёш эльф йигит дарахтлар орасидан чиқиб, Гэндальф билан Торинга таъзим бажо айлади.

- Водийга хуш келибсиз! - деди у.

- Хуш вақт бўлинг! - бироз дарғазаб оҳангда жавоб берди Торин.

Гэндальф отидан тушиб, эльфлар билан қувноқ суҳбат бошлади.

- Сизлар йўлдан бироз оғдингиз, агар Сўнгги бошпанага кетаётган бўлсангиз, албатта, - деди эльф йигит. - У ёққа эса ягона йўл бўлиб, дарё оша ўтади. Биз сизларга йўл кўрсатиб борамиз. Кўприкдан ўтгунча отдан тушиб пиёда юрганиз маъқул. Тутун ҳидини сезяпсиз-ми? У ерда кечки овқат тайёрлашга киришишган. Балки бироз дам олиб, биз билан қўшиқ айтарсиз?

Бильбо хийла чарчаган бўлса-да, бажонидил қолиб, бироз қўшиқ тинглаган бўлар эди. Июнь ойи тунининг юлдузли осмони остида эльфлар қўшиғини тинглаш кишига ўзгача завқ бағишлайди, агар сиз бундай нарсаларни ёқтирсангиз, албатта. Бильбо, гарчи муқаддам учратмаган бўлса-да, унинг исмини, кимлигини биладиган ушбу махлуқотлар билан бироз суҳбатлашишни истади. Ўз саргузашти ҳақида уларнинг фикрини эшитишни хоҳлади. Айтишларича, эльфлар кўп нарсалардан воқиф бўлиб, ҳар қандай янгиликдан, дунёда нима гап бўлаётганидан ҳаммадан олдин, шаршаранинг суви ерга тушишга улгурмай хабар топишади. Гномлар овқатланиш масаласида якдил бўлишгани боис, илож қанча, хоббит ҳам йўлни давом этишга мажбур бўлди.

Сайёҳлар пониларини жиловидан ушлаб ҳаракат бошлашди. Эльфлар уларга сой бўйлаб кетган ишончли сўқмоқни кўрсатишди. Қуёш тоғ чўққисидаги қорни кун бўйи қиздириб эритганидан сўнг, ёз оқшомида ҳосил бўлган тоғ жилғалари сойда қўшилиб, жўш урганча оқмоқда. Ниҳоятда тор, понилар қўрқа-писа базўр юриб ўтган панжарасиз тош кўприк икки қирғоқни ўзаро боғлаган. Ундан эҳтиётлик билан, битта-битта ўтишга тўғри келди. Меҳмонларнинг йўлини фонуслар билан ёритган эльфларнинг жағи қувноқ қўшиқлардан тинмади.

- Соқолинг сувга тегиб ҳўл бўлмасин, ҳой отахон! - бақиришди эльфлар, кўприкдан уч букилиб ўтаётган Торинга. - Уни намлама, шундоқ ҳам беўхшов ўсиб кетибди.

- Бильбога кулчаларнинг барини еб, қулф тешигига сиғмас даражада семириб кетишига йўл қўйманг, - қичқиришди бошқалар. - Мешқорин хоббит шундоқ ҳам озғин эмас.

- Ҳой, меҳри дарё халқ, секинроқ, секинроқ гапиринг! - тўхтатди эльфларни Гэндальф. - Деворнинг ҳам қулоғи бор-а! Баъзи эльфлар тилини тия олмайдиган кўринади. Хайрли тун!

Шундай қилиб сайёҳлар дарвозаси меҳмондўстона катта очилган Сўнгги бошпанага – Элронднинг қасрига етиб келишди. Қизиқ бир ҳолат: барча яхши нарсалар-у, дилкаш ўтган кунлар ҳақида шунчалик тез ҳикоя қилинадики, эшитишга арзигулик гап бўлмайди, нохуш нарсалар, киши вужудини титратадиган мудҳиш ҳикоялар эса узоқ чўзилиб, тингловчилар қизиқиб эшитишади. Йўловчилар Сўнгги бошпанада кам деганда икки ҳафта меҳмон бўлишди. Энди улар ушбу ажиб водийни истар-истамас тарк этишлари керак. Ихтиёр Бильбонинг ўзида бўлганда, бу ерда бажонидил яна қолган, Ширни соғинганда эса ўзининг қадрдон Бэг-Энди – ерости кулбасига қайтган бўлар эди. Шундай бўлса-да, Сўнгги бошпанада ўтказган кунлари ҳақида айтиб беришга арзийдиган гапнинг ўзи йўқ.
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Старый 28.06.2018 02:23   #28  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
Элронд эльфларга дўст тутинган, аждодлари орасида эльфлар ва Шимол ўлкаларини кашф этган инсонлар бўлган одамларнинг йўлбошчиси, мазкур Бошпана соҳиби саналади. У эльфлар амиридай кўркам ва олиҳиммат, жангчидай кучли, сеҳргардай оқил, гномлар қиролидай улуғвор ва қиздирмайдиган ёз каби меҳри илиқ инсон сифатида эътироф этилган. Элронднинг Сўнгги бошпанаси мукаммалликнинг ўзгинаси бўлиб, бу ерда ҳаммага, хусусан: тўйиб овқатланиб, узоқ ухлашни ёқтирадиганларга ҳам, меҳнат қилишни хуш кўрадиганларга ҳам, бошқаларнинг қизиқ ҳикояларини тинглаб, ўз ҳикояларини айтиб беришни ёқтирадиганларга ҳам, қўшиқ куйлашни ёки шунчаки ўтириб, узоқ ўйга толишни хуш кўрадиганларга ҳам, ҳамма нарсадан оз-оз ёқтирадиганларга ҳам яхши.

Ёвузлик ушбу водийга қадам босмаган. Бизнинг сайёҳларимиз билан уларнинг понилари бу ерда ўтказган кунлар давомида яхшигина ҳордиқ чиқариб, куч тўплашди. Кайфиятлари кўтарилди, кийим-кечаклари ямалди, жароҳатлари даво топди, қопларига енгил, аммо тўйимли егулик захираси солинди, кўп фойдали маслаҳатлар берилди. Сайёҳлар «Ёз ўртаси куни» байрами арафасида ўз сафарларини давом этишга шай бўлиб, байрам куни тонг саҳарда йўлга чиқишга аҳд қилишди.

Элронд қадимий руналарни ўқишни билади. Йўловчилар сафарга чиқишидан бир кун олдин троллар ғорида топилган қиличларини унга кўрсатишди.

- Буларни троллар болғаламаган, - деди Элронд қуролларни диққат билан кўздан кечириб чиқиб. - Ушбу қиличлар қадимий бўлиб, менинг буюк қариндошларим – машҳур қуролсоз эльфлар меҳнатининг узоқ ўтмишдаги маҳсули саналади. Ушбу қуроллар Гондолин устахоналарида, гоблин ва оркларга қарши уруш олиб бориш мақсадида ясалган. Афтидан улар бирон-бир аждар хазинасида узоқ қолиб кетган ёки гоблинлар ўлжасига айланган кўринади. Чунки аждарлар билан гоблинлар кўп асрлар муқаддам Гондолин шаҳрини вайрон қилишган. Масалан, Торинга насиб этган қилич – машҳур қурол Оркрист бўлиб, қадимий Гондолин тилида «Оркни яксон қилувчи» маъносини англатади. Гэндальф қуролланган қилични эса бир замонлар Гондолин қиролининг шахсан ўзи тақиб юрган, «Душман янчиш босқони» маъносини англатадиган Гламдринг деган ном олган. Қуролингизни эҳтиёт қилинг, жаноблар.

- Қизиқ, тролларнинг қўлига қандай тушиб қолди экан, а, улар? - сўради Торин, қиличини катта қизиқиш-ла яна бир бор кўздан кечириб.

- Аниқ айтиш қийин, - жавоб берди Элронд, - бироқ фаҳмлаш мумкинки, ўша тролларингиз «ўғрини қароқчи урди» қабилида иш тутган ёки бировнинг тоғда бекитилган ўлжасини топиб олишган.

Торин ўйланиб қолди.

- Уни мен шараф-ла тақиб юраман, - деди у ниҳоят. - Ҳадемай, орк яксон қилишга яна киришади у.

- Ғуборли тоғларда бу иш ижроси ўзини куттириб қўймайди, - таъкидлаб ўтди Элронд. - Энди харитангизни кўрсатинг.

Элронд узатилган харитани ёзиб, бош чайқаганча кўздан кечириб чиқди. Гномларга, аниқроқ айтганда, гномларнинг олтинга бўлган носоғлом ишқивозлигига Элронд жуда салбий қарайди, бироқ у аждарлардан, уларнинг шафқатсизлиги ва макридан қаттиқ нафратланади. Дейлнинг қувноқ қўнғироқларини юраги ачишиб эслайди, чунки кейинчалик унга ўша шаҳар харобалари ва Тез оқар дарёнинг куйган қирғоқларини кўришга тўғри келган. Харитага ойнинг кумуш тусли кенг шуъласи тушди. Шунда Элронд харитани баланд кўтариб, ой ёруғига тутди.

- Нима бу? - хитоб қилди у. - «Тоғ эшигининг баландлиги атиги беш тирсак бўлиб, кўпи билан уч киши бир қатор саф тортиб кириши мумкин», дея битилган оддий руналар орасидан ой ҳарфлари кўриниш беряпти!

- Яна қанақанги ой ҳарфлари? - тия олмади ўзини хоббит.

Юқорида айтганимдай, Бильбо хариталарни жуда яхши кўради. Шунингдек, у, руналарни ва сирли ёзувларни ёқтиради, гарчи ўзининг ингичка ва илғаб олиш ҳар доим ҳам осон кечмайдиган дастхати ўргимчак инидан кўп фарқ қилмаса-да.

- Ой ҳарфлари оддий руна ёзувларига ўхшаш бўлиб, одатда, кўзга кўринмайди, - жавоб берди Элронд. - Улар фақат ойдин кечада кўзга илиниши мумкин, агар ой нури хатнинг орқа томонидан ўтса. Яна шундай айёр ёзилган ой ҳарфлари бўладики, ойнинг қайси ҳолатида битилган бўлса, фақат ўша ҳолатида ўқиш имкони бўлади. Хат битишнинг бундай усулини гномлар ихтироси бўлиб, кумуш пат-қалам қўлланилади. Мана бу ёзув ўша усулда битилган ва уни фақат бугун тунда, яъни «Ёз ўртаси куни» байрами арафасида ўқиш мумкин холос.

- Нима деб ёзилган экан у ерда? - баравар сўради Гэндальф билан Торин.

Ушбу сирни биринчи бўлиб ўзи эмас, Элронд фош этгани учун Торин бироз аччиқланди. Лекин адолат юзасидан айтмоқ жоизки, шу бугунгача унинг ҳаётида ўхшаш ҳолат юзага келмаган эди.

- Дьюрин куни қораялоқ чириллаган фурсатда кулранг қоя қаршисига бориб тур, - овоз чиқариб ўқиди Элронд. - Ботаётган қуёшнинг сўнгги нури қулф тешигини кўрсатади.

- Ҳа-я, Дьюрин, Дьюрин! - инграб юборди Торин. - Узунсоқол гномлар уруғи оқсоқоллари орасида энг улуғ қабила бошлиғи, уруғимиз асосчиси бўлган. Дьюрин менинг энг биринчи аждодим бўлади. Мен унинг сўнгги авлодиман.

- Дьюрин куни дегани нима? - қизиқди Элронд.

- Ҳаммага маълумки, ой билан қуёш кузнинг сўнгги кунида бир вақтда кўринадиган кунни биз Дьюрин куни, деб атаймиз. Бироқ бундай билимнинг энди нафи йўқ. Зеро, бизнинг давримизга келиб ўша кун, яъни гномлар учун йил алмашадиган кун қачон келишини ҳисоблаш усули унут бўлиб кетган.

- Буни кўрамиз ҳали, - гапга аралашди Гэндальф. - Яна бирон гап ёзилганми?

- Ойнинг бугунги ҳолатида бошқа ҳеч нарса кўринмаяпти, - жавоб берди Элронд харитани Торинга узатиб.

Шундан сўнг улар эльфлар қўшиғини тинглаб, рақс томоша қилгани сув бўйига тушди.

«Ёз ўртаси куни»нинг байрам тонги ҳавас қилгудай даражада ажойиб отди: мовий осмонда парчадай булут йўқ, қуёш нурлари сувда мавжланиб ўйнамоқда. Сайёҳлар хайрлашув қўшиқлари ва яхши тилаклар остида йўлга чиқишди. Улар кейинги саргузаштларга тайёр бўлиб, Ғуборли тоғлар ортидаги ўлкага олиб борадиган йўлни энди аниқ билишади.
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Реклама и уведомления
Старый 28.06.2018 13:23   #29  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
ТЎРТИНЧИ БОБ. ТОҒ УСТИ ВА ТОҒ ОСТИ ОРҚАЛИ ЮРИШ

Тоғ тизмасида юқорига кўтарилиб, шарқий йўналиш томон кетган сўқмоқларнинг саноғи йўқ, лекин аксарияти сохта бўлиб, ё боши берк жойда, ё жар ёқасида якун топяпти. Ҳар турдаги қабоҳат макони саналадиган ўша жарликларда йўловчиларни мудҳиш хавф-хатар кутади. Элронднинг оқил маслаҳатлари ва Гэндальфнинг панд бермас хотирасига таянган сайёҳларимиз ҳамиша ўнг томонлаб юришга уринишмоқда. Улар Сўнгги бошпанани тарк этиб, тоққа чиқа бошлашганидан буён кўп кунлар ўтди, кўп миля йўл босилди, бироқ тоққа кўтарилиш жараёнининг охири кўринмайди. Кимсасиз, иланг-биланг, узундан-узоқ йўлни босиб ўтиш машаққатли ва хавфли кечмоқда.

Йўловчилар шу даража баланд кўтарилишди-ки, ортга қараб, яқинда тарк этилган ҳудудни кафтдай кўришяпти. Олис Ғарбда, оч бинафшаранг туман пардаси ортида эса Бильбонинг юрти, хавфсиз ва шинам дунёси, унда мавжуд хоббит кулбаси кўрингандай бўлади.

Ҳаво совияпти, қоялар орасида муздай шамол ҳуштак чаляпти. Қор исканжасидан кундузги қуёш тафти ила халос бўлаётган харсанглар тоғ бағридан пастга думалаб, йўловчилар орасидан ёки боши устидан учиб ўтмоқда. Кечалар рутубатли, оромсиз ўтмоқда. Боз устига сайёҳлар қўшиқ айтиш ёки баланд овозда суҳбатлашиш имконидан маҳрум бўлишган. Чунки сал кўтарилган овоз тоғда мудҳиш акс-садо бермоқда, тоғ сукунати сув шовқини, шамолнинг увиллаши ва тошларнинг тақир-туқуридан ташқари, ҳеч қандай товуш чиқарилмаслигини талаб қилаётгандай гўё. «Пастда ёзнинг энг қизғин палласи кечмоқда, - хаёлдан ўтказди Бильбо. - Ширда ҳозир ўт ўриб, зиёфат уюштириш палласи... Биз тоғдан пастга тушишни бошламай, пакана хоббитларимиз ғалла ўрими, реза мева теримини бошлаб юборишса керак».

Қолганлар ҳам маъюс хаёлларга берилган кўринади. Гарчи ҳаммаси Элронд билан хайрлашар экан, тоғни тез ошиб, ҳадемай нариги томондаги текисликда от чоптиришларига қатъий ишонч билдиришган бўлса-да. Улар ҳатто Сўққа тоғнинг Махфий эшигига кузнинг биринчи ҳилолига қолмай етиб боришга умид қилишган. «Балким Дьюрин кунига етиб борармиз», - дейишди гномлар. Фақат Гэндальфгина бош силтаб, индамаган эди ўшанда. Гномлар бу йўллардан юришмаганига кўп йиллар бўлди. Гэндальф эса кўп юрган. Аждарлар бу ерлардан одамларни қувиб солиб, гоблинлар Мория конида ўтган жангларда гномлар устидан ғалаба қозонгач, ёвуз кучлар Ёввойи ўлкада айш-ишрат қилиб, жазосиз ҳукм суришаётганини сеҳргар яхши билади. Ҳар қандай дақиқада кутилмаган ҳодиса рўй бериши мумкинлигини идрок этаётган Гендальф мазкур баланд тоғ тизмасини, унинг чиқиб бўлмас чўққилари-ю, ёвузлик макон қилган сойликларини тинч, фожиасиз ошиб ўтишга умид қилмоқда. Бироқ унинг умиди пучга чиқди!
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Старый 28.06.2018 13:24   #30  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
Кутилмаганда ниҳоятда кучли момақалдироқ бошланди. Тоғли ҳудуд осмони Ғарб ва Шарққа бўлиниб, бир-бирига чақмоқ улоқтирган тарзда ўзаро уруш очгандай, юзлаб момақалдироқ тўпларидан ўт очиб, даҳшатли жанг бошлангандай гўё. Сон-саноқсиз яшинлар тоғ чўққиларига урилиб, қояларни зир титратса, момақалдироқ мудҳиш гумбурлаб ҳаво силтаяпти. Портлаш садоси тоғ тизмасининг барча ғорлари-ю, жарликларида янграмоқда, қулоқни кар қиладиган гумбур-гумбурга тўлган зулматни эса кўзни қамаштирадиган яшин вақти-вақти билан ёритиб юбормоқда.

Бильбо бундай манзарани илгари кўриш нари турсин, хаёлан тасаввур ҳам қилмаган. Сайёҳлар гуруҳи баланд тоғда, бошни айлантирадиган даражада пастга тик тушган жар ёқасидаги торгина майдончада йиғилиб, осилиб қолган қоя остида тунашга аҳд қилди. Адёлга маҳкам ўраниб олган Бильбо дағ-дағ титраб ётибди. Атрофга адёл остидан бир кўз билан мўралаб қараётган хоббит сойликнинг нариги томонида улкан тоғ девларини кўриб, қўрққанидан сийиб қўйишига сал қолди. Тоғ девлари синган қоя бўлакларини бир-бирига қарата улоқтирмоқда. Қаттиқ зарб билан гумбурлаб тушаётган қоялар тоғ жинсларини чилпарчин қилиб, парчаларини пастга, ўрмон дарахтлари орасига сачратаётгани чақмоқ ёғдусида кўринмоқда.

Шамол кўтарилиб, жала қуйди. Дўл аралаш ёмғир қатралари ҳар томондан савалай кетгани боис, осма қоя паногоҳ вазифасини ўтамай қўйди. Йўловчилар ипидан игнасигача шалаббо бўлишди. Понилар эса қўрқувдан пишқириб бошини хам қилганча думини қисиб олган. Тоғ девлари қаҳ-қаҳ отиб, тоғлар оша бир-бирини чорлашмоқда.

- Бунақаси кетмайди! - деди Торин. - Бизни шамол учириб юбормаган, ёмғир ювиб туширмаган ёки чақмоқ уриб ёндирмаган тақдирда ҳам, анави тоғ девлари ҳар қайси биримизни чангаллаб улоқтириши ёхуд футбол тўпидай тепиб ўйнаши мумкин.

- Хавфсизроқ жойни билсанг, шартта тургин-да, бошла бизни ўша ерга! - жанжалкашлик оҳангида вайсади девлар билан қўшничилик юрагига сиғмаётган Гэндальф.

Бироз беҳуда тортишгач, Фили билан Килини нисбатан қулайроқ жой топишга юборишди. Кўриш қобилияти яхши ривожлангани, қолган гномларга нисбатан кам деганда эллик йилга ёшроқ бўлишгани боис, иккаласи ўхшаш топшириқлар ижросига (Бильбони юборишдан маъни йўқлиги аён бўлган ҳолларда) тез-тез юбориб турилади. «Қидирсанг, албатта топасан», - уқтиради ҳамиша Торин ёш гномларга. Дарҳақиқат, изланар экансан, қидираётган нарсани эмас, мутлақо бошқа нарсани бўлса ҳам, албатта топар экансан. Бу сафар ҳам шундай бўлди.

Кўп ўтмай Фили билан Кили эмаклаганча қайтиб келишди.

- Қуп-қуруқ ғор топдик, - дейишди улар, шамол учириб юбормаслиги учун қояни маҳкам ушлаб. - Анави сўқмоқ муюлиши ортида. Жой кенг, пониларимиз ҳам бемалол сиғади.

- Яхшилаб кўздан кечириб чиқдиларинг-ми? - сўради тоғ ғорлари камдан-кам ҳолларда эгасиз, бўш бўлишини билган сеҳргар.

- Албатта! - ишонтирди иккала гном, гарчи ҳамма уларнинг жуда тез қайтганига қараганда, гапи чин эканлигига шубҳа қилган бўлса ҳам. - Унчалик катта эмас, қояга қаърига ҳам чуқур кириб кетмаган.

Тоғ ғорларининг дасисаси шундан иборатки, ғор қанчалик узоқ чўзилгани, қаёққа олиб чиқиши, ичида нима борлигини ҳеч ким ҳеч қачон била олмайди. Фили билан Кили берган маълумот қониқарлидай кўринди. Илгаригидай кучли эсаётган шамол ва момақалдироқнинг гумбур-гумбури остида, юришни истамай қайсарлик қилаётган пониларни тортиб янги топилган ғорга етиб бориш осон кечмади. Ғор чиндан ҳам узоқ эмас экан. Сўқмоқдан бўртиб чиққан қояга рўбару келишган сайёҳлар тўсиқни айланиб ўтгач, қияликда очилган гумбазсимон туйнукни кўришди. Устидаги юк олиниб, эгари ечилган понилар чиндан ҳам ушбу туйнукдан бир амаллаб ўтишди.
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Ответить
Опции темы
Опции просмотра




Powered by vBulletin® Version 3.8.5
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd. Перевод: zCarot
Advertisement System V2.5 By Branden
OOO «Единый интегратор UZINFOCOM»


Новые 24 часа Кто на форуме Новички Поиск Кабинет Все прочитано Вверх