Талабалар ижоди намуналарининг муҳокамаси

[Tulqin Eshbekov]

Талабаларимга қарата айтган яхши гапимни ёмон томонга буришини қаранг-а.
Мен бу фикримни аудиторияда айтганим етарди, ўзига яраша "медиатаълим" сифатида интернетга қизиқувчилар учун ёзгандим ўша гапларни, афсус...
"Ёшларимизга қанот бахш этадиган гапинг бўлмаса, тилингни тийиб ўтир! Ўзинг бирор яхшиликка ярабмидингки уларнинг кўнглини чўктирадиган гап айтасан..." демоқчи эмасман ҳечам.

[Tulqin Eshbekov]

КИЧИК ҚИШЛОҚНИНГ КАТТА ТАРИХИ

Илёс Юсупов журналистика факультети талабалар касаба уюшмаси раиси. Ташкилотчилик қобилиятини намойиш этибгина қолмай муттасил изланади, теша тегмаган мавзуларда мақолалар, тезкор хабарлар ёзади. Турли газеталарда ёритилган мақола ва хабарлари кўпчиликда қизиқиш уйғотмоқда. “Ахборот маконида ёшлар овози” тўпламида “Отанг – бозор, онанг – бозор...ми?” сарлавҳали мақоласи чоп этилган.

* * *

Ўрта Осиё халқларининг муаззам дарёси Амударё ўз оқими атрофида инсон манзилгоҳларининг вужудга келиши учун хизмат қилган. Мана шундай воҳалардан бири Питнак қишлоғи бўлиб, у дарёнинг чап соҳилида юзага келган. “Питнак воҳаси,– деб ёзган эди тарихчи олим Яҳё Ғуломов,– бошқа ерлардан ажралиб қолган. У Хоразм воҳасидан баланд Тошсақа тепаликлари билан ажратилган. Жанубий Ғарбда у Қорақум саҳроси билан туташган. Питнак унча катта бўлмаган Хонёп канали билан суғорилади. Ривоятларга қараганда бу канал Хива хони Муҳаммад Раҳимхон томонидан қаздирилган”. Ушбу воҳада вужудга келган Питнак қишлоғи эса Хоразмнинг сиёсий ва иқтисодий ривожланишида муҳим ўрин эгаллаб келган. Қишлоқ яқинида машҳур Султон Санжар туз кони жойлашганлиги, ёз ойлари одамларнинг шифо истаб бу ерга келиб туришлари, қишлоқ устида тўхтаб дам олишлари Питнакнинг бутун Хоразмда шуҳрати ортишига сабаб бўлган.
Қишлоқнинг муқаддас қадамжоларидан бири Ҳазрати Абул ибн Маржонбоб қабристонидир. Бу табаррук заминда Ҳазрат Абул ибн Маржон, Сахий Саъд ибн Ваққос, Муҳаммад пир сингари улуғ инсонлар қабрларининг жойлашганлиги Питнакнинг неча асрлар илгари ҳам мавжуд бўлганини кўрсатади.
“Питнак” сўзининг луғавий маъносига келсак, уни олимлар “кичик қирли ер, кичик воҳа” деб таърифлаганлар. Баъзи олимлар фикрича, “Питнак” сўзи “Пишканак”, “Карвак” сўзларидай қадимий Хоразм тилига мансуб эканлигини билдирган.
Манбашунос ёш тадқиқотчилар ҳам Питнакнинг топонимикаси ва этимологиясига қизиқиб, “Топонимика лавҳалари” китобида “Питнак” сўзи “тақир ер, чўл” деган маънони билдиришини айтган. Қадимий манба – “Авесто” китобида эса бу жой номи “Беднак” шаклида ёзилгандир. Демак, бу жой тарихи бой масканлардан биридир.

Илёс ЮСУПОВ,
ЎзМУ Журналистика факультети талабаси.

[Tulqin Eshbekov]

Азиз ижодкор талабалар!
"Ахборот хуружи"нинг бир кўриниши бўлган айрим кимсаларнинг иғволарига ҳеч қачон учманг! Бундай "хуруж" жиллақуриса "қизил чизиқчаси"ни кўрсатиш билан бўлса-да амалга оширилаётганини кўриб турибсиз. Унақалар шу тариқа бора-бора ўз ҳаётларига ҳам чизиқ тортганларини билмай қолишларини ҳаётда кўриб келяпмиз...

[Tulqin Eshbekov]

"АЛПОМИШ" – ИНСОНИЙ ТУЙҒУЛАР ТАРАННУМИ

Жаҳонгир Қодиров кўплаб фан олимпиадалари, кўрик танловларда ғолиблик шоҳсупасини эгаллаган. Ранг-баранг мавзудаги мақолалари қатор газеталарда ёритилган. У ЎзМУ Ахборот хизмати “Ёш мухбирлар” гуруҳи сардори. “Ахборот маконида ёшлар овози” тўпламида “Урфга айланаётган “удумлар” сарлавҳали мақоласи чоп этилган

* * *

Халқимизнинг узоқ ўтмишдаги тарихини халқона тушуниш, уни жонлантириш достонларда ўз аксини топган. Жумладан, уларда халқимиз бошидан кечирган ижтимоий-сиёсий воқеалар, этник бирлик ва мустақиллик учун олиб борилган курашларнинг тарихий моҳияти бадиий тарзда баён этилганлиги аҳамиятга моликдир. Шу боисдан ҳам, достонлар халқимизнинг ахлоқий, фалсафий, диний қарашларини, ҳаёти, урф-одати кабиларни санъаткорона тарзда ифодалаган ўтмиш ёдномаларидир десак, муболаға бўлмайди. Ўзбек халқининг қадимий эпосларидан бири бўлмиш “Алпомиш” достони неча асрлар ўтса ҳамки, ўзининг қадр-қимматини йўқотмаган. Мазкур достон бир қанча туркий ва уларга ёндош яшаган айрим туркий бўлмаган халқлар орасида ҳам жуда кенг тарқалган достонлардан ҳисобланади.
Бахшилар "Алпомиш"ни умр бўйи куйлаб келган. Шунинг учун ҳам бу достонни ўқиган киши унинг нақадар ноёб асар эканлигига амин бўлади. Асрлар давомида достондаги адабий-тарихий жараёнлар шаклан ўзгаришга маҳкум бўлса ҳам, ундаги сюжет чизиғи, алплик, ошиқ-маъшуқлик сақланиб қолган. “Алпомиш” достонида қаҳрамонлик, мардлик, турли халқ ва елатларнинг бирдамлиги, севги ва садоқат, энг муҳими миллат тақдири биринчи ўринда туради. Алпомиш тимсолида ор-номус, мардлик шижоати, узоқни кўра билиш қобилияти ниҳоятда моҳирона тасвирланган. Асардаги ҳар бир жумла остида кенг маънони ифодаловчи фикрлар мужассамлашган. Алпомишнинг ёри Барчин, синглиси Қалдирғоч, амакиси Бойсари ҳамда ота-онасига нисбатан илиқ муносабатларида, Қултой билан ота-бола, Кайкубод билан дўст тутиниши тасвирида унинг чин инсоний фазилатлари яққол намоён бўлган. Шу билан бир қаторда, Алпомиш ва Қоражон ўртасидаги дўстона муносабатлар дўстлик туйғусини нақадар қадрли еканлигини намоён этган.

Жаҳонгир ҚОДИРОВ,
ЎзМУ Журналистика факультети талабаси.

[Masud Mahsudov]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

Азиз ижодкор талабалар!
"Ахборот хуружи"нинг бир кўриниши бўлган айрим кимсаларнинг иғволарига ҳеч қачон учманг! Бундай "хуруж" жиллақуриса "қизил чизиқчаси"ни кўрсатиш билан бўлса-да амалга оширилаётганини кўриб турибсиз. Унақалар шу тариқа бора-бора ўз ҳаётларига ҳам чизиқ тортганларини билмай қолишларини ҳаётда кўриб келяпмиз...

Азиз талабалар, домлангиз тотўғри фикр юритмоқдалар. Юқорида

Сообщение от Tulqin Eshbekov

Ўзинг бирор яхшиликка ярабмидингки уларнинг кўнглини чўктирадиган гап айтасан..." демоқчи эмасман ҳечам.

демоқчи эмасман, деб айтадигани айтмоқдалар. Шу билан бирга, азиз талабалар, бу форумни кузатаётганларнинг аксарияти ёш болалар эмас, сўз ўйинининг нима эканини яхши билишади.

Домла, кўнгилни кенг қилинг, инсон мақтовни ҳам, танқидни ҳам яхши қабул қила олиши керак... Вақтим бўлмаяпти-да, бормоқчийдим олдингизга, Англиядан олиб келган газеталаримни кўтариб. Шу баҳонада номи таниш, ўзи нотаниш талабаларингизни компьютер саводхонлигини текшириб келармидим... ))))

[gofurov]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

Азиз ижодкор талабалар!

Агар адашиб uforum га аъзо бўлиб қолсангиз

Сообщение от Tulqin Eshbekov

айрим кимсаларнинг иғволарига ҳеч қачон учманг!

[Shokir Dolimov]

Сообщение от gofurov

Агар адашиб uforum га аъзо бўлиб қолсангиз

Айниқса, форумдошлар хатонгизни кўрсатса, жирилламанг, баҳслашинг

Сообщение от Tulqin Eshbekov

Фақат, баҳслашиш маданиятига амал қилинса бўлгани

[myu]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

Унақалар шу тариқа бора-бора ўз ҳаётларига ҳам чизиқ тортганларини билмай қолишларини ҳаётда кўриб келяпмиз...

Агар сизнинг ёзганларинигиз ёқмай, "-" қўйганларнинг хаёти тугабди-да?.. .

Сообщение от Tulqin Eshbekov

"Ахборот хуружи"нинг бир кўриниши бўлган айрим кимсаларнинг иғволарига ҳеч қачон учманг!

Кимнинг иғвогар? Сизнинг фикрларингиз бу ерда ёқмаганларми? Талабаларингизни ижодларини тахлил қилса бу сиз айтгандай "Ахборот хуружи"га кирадими?

Жуда ошириб юбормадингизми? Бу мавзуни ўқиганлар ўзлари жуда яхши тушуниб олишади, ким нима деяётганини.

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Masud Mahsudov

номи таниш, ўзи нотаниш талабаларингизни компьютер саводхонлигини текшириб келармидим..

Улар сизни уялтириб қўйишса... хафа бўлмайсиз-де...

Сообщение от Masud Mahsudov

домлангиз тотўғри фикр юритмоқдалар

Домланинг ҳар бир фикри назарий, ҳуқуқий, методологик асосга эга бўлади, ундан ҳар қанча камчилик қидирманг, фақат ўзингизни уялтириб қўясиз...
Фақат, отани болага, талабани устозига қарши қайраманг! Гуноҳга ботяпсиз...

Сообщение от Masud Mahsudov

бормоқчийдим олдингизга, Англиядан олиб келган газеталаримни кўтариб.

Бу бошқа гап. Сешанба, пайшанба кунлари соат 9.00 дан 12.00 гача кутамиз.

Сообщение от gofurov

Агар адашиб uforum га аъзо бўлиб қолсангиз

Ақлирасо талабалар форумга адашмайдиган бўлиб кирадилар!

Сообщение от Shokir Dolimov

жирилламанг

Талабаларимиз жириллайдиганлардан эмас, билъакс, жириллайдиганларни ЖИМ ҚИЛиб қўядиганлардан!

Сообщение от myu

"-" қўйганларнинг хаёти тугабди-да?.

Тугашининг олдини олиб, ҳаёт бахш этиш мақсадида огоҳлантириб қўйдик...

Сообщение от myu

Талабаларингизни ижодларини тахлил қилса

Бу гапга жавобан

Сообщение от Tulqin Eshbekov

Азиз ижодкор талабалар!
Танқид келажакнинг мевасидир. Ижодий машқларингизни эътибор билан ўқиб, хатоларингизни кўрсатиб, таҳлил қилаётган устозингизнинг форумдошларидан миннатдор бўлишларингизни ва келгуси ижодингизда улардан тегишли хулоса чиқарган ҳолда қалам тебратишингизни истардим.
Эътироф этиш керакки, сўнгги пайтларда ижодий машқларингизга нисбатан билдирилаётган фикрларнинг аксарияти тўғри, мушоҳадаларга бой! Бу фикрлар сиз учун ўзига хос маҳорат мактаби сабоқларидир. (Устозингиз ҳам ёшлигидан шундай танқидларни кўп эшитган ва улардан тўғри хулоса чиқариб улғайганини эътиборга олишингизни истардим).
Тарбия бениҳоя мураккаб жараён. Бола оилада олган илк тарбиясининг давомини ўқишда, ишда, ҳаётда олгани мисол, ижод мактабининг давомчиси бўлган амалиётчи устозларингиз қаторида форумдошларим фикрлари ҳам сиз учун фойдадан ҳоли эмас.
Форумдошлар орасида Сизларни ҳозирданоқ ишларга, ўз сафларига таклиф этаётганларга миннатдорчилик изҳор этамиз. Бу, мана шу саъй-ҳаракатларимиз самараси деб биламиз.
Барчангизга ижоднинг машаққатли йўлларида омад тилаб қоламан.

деган фикримизга ақлли жавоб ўрнига... "қўланса" фикр ўқиб, бироз ранжидик...

ЯХШИЛИК МАҚСАДИДА ҚЎЙИЛГАН ҚАДАМЛАРГА ДОИМО ҲАСАНОТ, деб кутиб олишга тайёрмиз.

[Tulqin Eshbekov]

ХАЛҚ ТОПИШМОҚЛАРИ – МОҲИР ТАРБИЯЧИ

Умида Исломова санъат журналистикаси йўналишида ижод қилмоқда. Қатор мақолалари газета-журналларда ёритилган. “Ахборот маконида ёшлар овози” тўпламида унинг “Глобал муаммолар” сарлавҳали мақоласи чоп этилган.

* * *

Халқ – буюк даҳо. Халқ яратган ҳар бир моддий ва маънавий бойлик замирида буюк бир кашфиёт, буюк бир санъат ва буюк бир тажриба мужассам. Бу кўринишлар, айниқса, халқнинг ижод маҳсулида яққол кўзга ташланади. Халқ яратган ва оғиздан оғизга ўтиб шаклланиб келган оғзаки ижод намуналари жанр жиҳатдан ранг-барангдир. Халқ оғзаки ижодининг авлодни юксак тафаккур эгаси қилиб тарбиялашда етакчи аҳамиятга эга бўлган озаки ижод жанрларидан бири топишмоқлардир.Топишмоқлар асрлар давомида яратилиб, авлоддан авлодга ўтиб сайқал топиб келаётган фолклорнинг мустақил жанридир. Топишмоқлар жуда қадимий бўлиб, ўтмишда табиат, табиат ҳодисалари ва нарсаларни бир-бирига таққослаш, ўхшатиш орқали борлиқни, ундаги мавжуд нарсаларнинг моҳиятини белгилашга ёрдам берган. Кишилар қадим замонлардан бошлаб ҳозиргача аста-секин табиат ва жамиятдаги инсон учун фойдали ва зарарли бўлган ҳодисалар, жонли, жонсиз предметлар, умуман ҳар хил объектларни ўз замони ва тушунчаси доирасида англаган ҳолда топишмоқ яратиб келганлар.Топишмоқ атамаси топишмоқ, жумбоқ, жумоқ, ушук, топ-топ, матал, масала каби турлича номлар билан аталиб келинган. Топишмоқ жанри ёзма адабиётда чистон, луз каби номлар билан юритилиб, бу жанрда Навоий, Увайсий каби ижодкорлар ижод қилишган. Айниқса, Увайсий топишмоқларнинг гўзал намуналарини яратган. Унинг анор ҳақидаги:
Ул на гунбаздир эшиги, туйнугидин йўқ нишон,
Неча гулгунпўш қизлар манзил айлабдур макон.
Синдуруб гунбазни, қизлар ҳолидин олсам хабар,
Юзларига парда тортиқлиқ турарлар бари қон.

чистони жуда машҳурдир. Топишмоқ орқали атроф-муҳит, табиат, борлиқни идрок этиш билан бирга ақл-заковат, зеҳн, фикр ўткирлигини ҳам синаш алоҳида аҳамиятга эга. Топишмоқлар инсон, ижтимоий ҳаёт, табиат ҳодисаларининг мавжуд барча томонлари билан кенг боғланган бўлиб, ҳамма вақт реал заминга асосланади. Халқ қамиша ёшларнинг зийрак, яхши хотирали, фикрловчи инсон бўлишини истаган.

Умида ИСЛОМОВА,
ЎзМУ Журналистика факультети талабаси.