AKA:Nigorabegim
Сообщений: 8,095
+ 8,360
10,318/4,529
– 37
58/50
|
Цитата:
Баҳодир Йўлдошев: “Ютуқ ҳам, мағлубият ҳам бирдек олға бошлайди...”
Режиссер Баҳодир Йўлдошев ҳақида кўп гапирилади ва ёзилади. Томошабин турли театр саҳналарида бу иқтидор соҳиби қўлини дарҳол яхши ҳис қилади. У қаерда бўлмасин, қандай спектакль қўймасин, танқидчининг синчков нигоҳи, нозик таъбли, инжиқ томошабин ҳамиша унинг бетакрор услубини илғаб олади.
Ҳозир Баҳодир Йўлдошев театр санъати давомчиларини тайёрлайдиган «Дийдор» театр-студиясини бошқармоқда.
Ўз профессионал биографиясини қисқа тасвирлайди: театрдан театр студиясигача ва буни режиссер учун табиий ва мақбул ижодий йўл деб ҳисоблайди. Одам аввал тажриба тўплайди, кейин эса уни ўз ишини давом эттирувчи ёшларга беради.
Бу ва бошқа кўп нарсалар ҳақида режиссер Uzbekistan Today муҳбирига берган эксклюзив интервьюсида ҳикоя қилди.
Аҳволни ўнглаш зарур
Нашрлардан бирига берган интервьюнгизда сиз ҳозир театрларнинг ижодий муҳити ёмонлашди, деган эдингиз. Бу нима билан боғлиқ?
– Эшитган бўлсангиз керак, жуда машҳур гап бор: «Пушкалар ишга тушганда музалар (илҳом парилари) жим қолади». Қовунлар, тарвузлар, яна алланималар сермаҳсул бўлган йиллар бўлади. Театрда ҳам шунга ўхшаш. Унинг йўли ҳар доим ҳам равон эмас.Ҳозир мамлакатимиз театр санъати мураккаб даврни кечиряпти. Бу ҳолатни бу йил ҳақиқий қиш,совуқ деярли бўлмагани билан қиёсласа бўлади. Театрсиз ҳаёт... Албатта, театр ғойиб бўлгани йўқ, шунчаки ҳозир, таъбир жоиз бўлса ёмғирдан паноҳ топиши керак. Кейинги авлодларга қолдириш учун ўз хазинасини сақлаб қолиши лозим. Аҳир у узоқ яшаши керак-ку. Бу фақат бизда эмас. Россияда, Ғарбда ҳам шундай. Афсус билан айтаман, режиссерлар ҳозир томошабинни сақлаб қолиш учун классикага путур етказяпти.
Бироқ, ҳали ҳамма нарса йўқотилгани йўқ. Бундан бир неча ой муқаддам бизнинг студиямиз ўқувчилари Россияда ижодий сафарда бўлиб, ёш режиссерлар учун ташкил этиладиган “Ремесл” танловида қатнашдилар. “Зулфия ҳақидаги хотиралар” саҳна асарини олиб боришган эди. Йигитларнинг айтишларича, Москва, Петербургнинг етакчи танқидчилари уларга келиб: «Биласизми, енгил-елпи асарлар шундай жонга тегдики, сизларнинг спектаклингиздаги сукунатни соғиндик” дейишибди. Бу жуда нуфузли фестиваль эди. Бизнинг ёшлар бошқа театрлар намойиш этган ишларни кўргандан кейин ўзларига қарата айтилган сўзлар маъносини тушунишган. Чет эллик ҳамкасбларимизнинг кўп спектакллари бўлар-бўлмас, беҳаё саҳналар билан тўлиб-тошган, саҳнада ичишади, сўкинишади, умуман, аслида саҳнада бўлмаслиги керак бўлган ҳамма нарса бор. Бизнинг мамлакатимизда, албатта, бу даражадаги ҳолатларга йўл қўйилмайди. Аммо, режиссер ва актер кадрлар тайёрлашни янада яхшилаш кераклиги бор гап.
Иккинчи тарафдан, биласизми, ҳали Суқрот давридаёқ, ҳали Софокл борлигига қарамай, театр таназзулда эканини айтишган. Театр бор ва бўлади. Бу театр ишини давом эттираётган авлод –бошқа масала.
Демак, ҳозирги ёшлардан янги Баҳодир Йўлдошевларни тарбиялаб чиқаришнинг иложи йўқ экан-да. Шундайми?
– Ўқитишнинг иложи йўқ. Яхши йўловчи ўзидан из қолдирмайди. Бир хил нарсани такрорлаш мумкин эмас. Буни хатто синаб кўришнинг ҳам ҳожати йўқ, чунки тажриба кутилган натижани бермаслиги ҳаммага маълум. Мен бошлаган ишни давом эттирадиган авлодни тарбиялаш - бу амалга ошириш мумкин бўлган вазифа, мен ҳозир айни шу билан шуғулланяпман.
Тўғри бу осон иш эмас. Шундай ривоят бор. Ота ўз ўғлини муаллим олдига билим бериш илтимоси билан олиб келади. Ўғил муаллим ҳузурига бир йил қатнайди, икки йил қатнайди ва охири сўрайди: “Нега сиз менга ҳеч нарсани ўргатмаяпсиз”. Мен панд-насиҳат эмас, ибрат муҳим эканига чуқур ишонаман! Шунинг учун мен ҳамиша студия ўқувчиларидан фикрларини, ҳаётга муносабатларини ўзгартиришларини сўрайман. Стенографиячи дунёга ўзгалардан кўра бошқачароқ қараши лозим.
Бундан чиқди юзага келган вазиятни ўнглаш мумкин экан-да?
– Агар айнан ҳозир туб янгиланишларга киришсак, анча йиллар керак бўлади. Бироқ биз, “Дийдор” студияси жамоаси, жумладан, мен ҳам, қўл қовуштириб ўтирганимиз йўқ.Студиядаги видеокузатувларга боқинг, болалар учун дарс кетяпти. Менинг барча умидим – улардан.
Сиз студия ўқувчилари билан бевосита мулоқотда бўласизми ёки видеокузатув тизими орқали уларни кузатиш билан кифояланасизми?
– Албатта, улар билан мулоқотда бўламан, дарс ўтаман. Камералар уларга ҳамиша яқин бўлиш учун керак. Йўқ-йўқ, ҳа, ким ўзини қандай тутаётганини кузатиб тураман. Ким диққат-эътиборли, ким лоқайд, ким қандай ўтирибди. Бу ўқув жараёнини янада такомиллаштириш учун керак. Айтмоқчи, улар камералар ўрнатилганини билишади.
Студия ташкил этиш нега керак бўлди, аҳир бизда театр учун кадрлар тайёрлайдиган Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти бор-ку?
– Яхши савол. Чиндан ҳам, мана институт, бор, талабаларга дарс бер... Бироқ мен институтда қўлланилаётган ўқитиш тизими аллақачон эскириб кетган деб ҳисоблайман. Биз илгари ҳаракатланишимиз керак. Қандай қилиб, 7-8 миллион сўмлик контракт пули тўлаган одамдан санъаткор етиштириб чиқариш мумкин? Мен буни тушунмайман. Шифокор, ўқитувчи, меъмор ва бошқа мутахассисларни тайёрлаш мумкиндир, улар ўқишга сарфлаган ҳаражатларини оқлашар. Артист кейин қандай қилиб бу маблағнинг ўрнини тўлдиради? Талабалар институтда ўзларини жуда бекорчидек ҳис қиладилар, улар – ўқув жараёни соҳиблари ким, талабаларга нима дейди? Улар ахир институтга юлдуз бўлиб киришган, ўқишга эмас, балки кинода суратга тушиш, тезроқ журнал муқоваларидан ўрин олишдек эҳтиросли истаклар оғушида келишади. Бироқ, буларнинг бари жуда тез сўнади, қалб, иқтидор даъвати эса абадий қолади.
Айтмоқчи, «Дийдор» студияси менгача, яъни режиссер Эргаш Мусафаев учун ташкил қилинган,бироқ, негадир унинг иши юришмади. Мен бу ерга етти йил аввал ишга келгандим. Шундан бери, албатта, кўп нарса ўзгарди.
Биз касбимизга қалб амри билан қадам қўйганлар учун ишлаймиз. Шу билан бирга чин дилдан мурожаат қилганларнинг барчасини истеъдодли деб ҳисоблаймиз. 150 га яқин кишини тўплаймиз, албатта, бир йўла бунча одамни ўқита олмаймиз, бунча жой йўқ. Шунинг учун биринчи навбатда 60 киши ўқишни бошласа, қолганлар ярим йилдан кейин келади. Шундай қилиб, ҳаммага жой етади. Сентябрда 60 кишилик гуруҳ машғулотларни бошлаган эди, ҳозир улар 20 киши қолди. Бу табиий, болаларнинг айримлари бардош бера олмайди. Бу ерда улар актерлик ва режиссерлик меҳнати – оғир ва қора иш эканини биладилар. Биз уларга ҳамма нарсани ўргатамиз. Тингловчиларимиз ўзлари либослар тикадилар, декорациялар қурадилар, умуман театрда бўладиган барча ишни бажарадилар. Бу кейинчалик саҳна жиҳозлари билан шуғулланувчи ҳодимлар уларни алдай олмасликлари учун зарур.
Параллел равишда қизиқарли янгиликлар жорий этишга ҳаракат қиламиз. Масалан, яинда студиямизга машҳур Собиржон Рўзиев мураббий билан ташриф буюрди, энди унинг ёрдамчилари бизнинг тингловчиларимизга қиличбозлик бўйича сабоқ беришади. Албатта, уларнинг вазифалари спорт усталигига номзодларни тайёрлаш эмас, балки актерга томошабин ишона оладиган даражада қиличбозликни ўргатишдир. Студиямиз ўқувчиларига бу осон бўлмаяпти. Айниқса биринчи кунлар. Жуда қийин бўлди, мушаклари, оёқлари оғриганидан шикоят қилишди. Мен эса уларга агар машқда оғир бўлса, саҳнада осон ва ишончли бўлади, дейман. Бизда тартиб-интизом қаттиқ. Кечикиб келганлар - Алишер Навоий ғазалини ёд олади, албатта, луғат билан ўқийди, яъни ҳар бир сўз маъносини англаб етиши лозим. Бир кун машғулот қолдирса - учта шеърни ёдлайди.
|
Последний раз редактировалось Nigora Umarova; 18.04.2016 в 15:36.
|