Моё меню Общее меню Пользователи Правила форума Все прочитано
Вернуться   uForum.uz > ТЕМАТИЧЕСКИЕ ФОРУМЫ > Образование > Ижод хусусида сўз
Знаете ли Вы, что ...
...до того как открыть новую тему, стоит использовать поиск: такая тема уже может существовать.
<< Предыдущий совет - Случайный совет - Следующий совет >>

Ижод хусусида сўз Ижод аҳли, уларнинг ғояси, ҳаёт қараши, мақсадлари, ютуқлари, орзу ва армонлари.... (Все о творчестве, о людях творчества, их идеях, взглядах, достижениях и целях, мечты…)


Ответить

 
Опции темы Опции просмотра
Старый 28.06.2018 13:25   #31  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
Ёмғир билан шамол шовқинини ичкаридан туриб эшитиш, тоғ девлари ва уларнинг тош тўпларидан хавфсиз жойда бўлиш ниҳоятда ёқимли бўлар экан. Бироқ сеҳргар таваккал қилишни истамай, қўлидаги асосини Бильбонинг кулбасида ёритгандай (орадан юз йил ўтгандай туюлди!) ёритиб, ғорни узунаси-ю, кўндалангига кўздан кечириб чиқди.

Ғор кичик эмас, яширин жойлари йўқ, поли қуруқ, пучмоқлари ётиб дам олгани қулай, лекин унда қандайдир сир борга ўхшайди. Отлар бир бурчакка йиғилди. Сули солинган қоп атрофида тўпланган ушбу жониворларнинг танасидан паға-паға буғ чиқмоқда. Ойн билан Глойн кийим қуритиш учун ғор остонасида гулхан ёқмоқчи бўлишган эди, Гэндальф рухсат бермади. Ҳўл кийимларини ерга ёзган йўловчилар қопдан чиқарган қуруқ кийимини кийиб адёлга ўранишди-да, бироз овқатланиб олгач, трубка чекиб, ҳалқа пуфлашга киришишди. Дўстларининг руҳини кўтаришга уринган Гэндальф тутун-ҳалқаларга ҳар хил ранг бериб, уларни ғор гумбази остида рақсга туширди. Кўп ўтмай момақалдироқ унут бўлиб, ҳар хил мавзуда суҳбат бошланди, хазинани эсга олиниб, ким ўз улушини нимага сарф этишини муҳокама қилишди (уларнинг назарида хазинага қўл узатса етадиган масофа қолган). Толиққан сайёҳлар ўз понилари, юклари, қоп-у кийимларини сўнгги бор кўраётганини хаёлига ҳам келтирмай, бирин-кетин уйқуга кетишди.

Гномлар Бильбони саргузашт гуруҳига қўшиб тўғри қилишганини бугунги тун яна бир бор исботлади (беихтиёр бўлса ҳам, нафи тегди).

У ёнидан бу ёнига ағдарилиб ётган хоббит узоқ вақт ухлай олмади. Кўзи илинганда эса жуда хунук туш кўрди. Тушида ғор бурчагидаги тирқиш чўзилиб, аста кенгая бошлабди. Қўрққанидан қилт эта олмаган Бильбо қичқирай деса овози чиқмабди. Яна бироздан сўнг ғор поли оғиб, Бильбо тобора кенгайиб бораётган тирқиш томон беихтиёр сирпана бошлабди. Уйғониб кетган хоббит қараса туши ўнгидан келяпти! Ғор бурчагидаги тирқиш шу қадар кенгайибди-ки, ичкарида кенг йўлак ва ушбу йўлакка кири кетаётган сўнгги понининг думи кўринди. Бильбо кучи борича қичқирди. Пакана бўлишига қарамай, хоббитларнинг қичқириғи қулоқни батанг қилиб қўйиши ҳеч гап эмас.

Дафъатан тоғ қаъридан жуссаси йирик, бадбашара орклар галаси ёпирилиб кирди (тоғ гоблинлари қабилаларидан бири шундай ном олган). Бир неча сония ўтмай ҳар бир гномни олтита, Бильбони иккита орк маҳкам тутиб, тирқишга тортишди. Гэндальф қаёққа ғойиб бўлганини ҳеч ким тушунмади. Бильбонинг халоскорлик роли айнан шундан иборат бўлди. Гап шундаки, унинг қичқириғидан тез уйғонган сеҳргар қўлидаги ҳассасидан учқун сачратишга улгурди. Орклар Гэндальфга ташланган фурсатда ғорни ёрқин шуъла ёритиб юборди, порох ҳиди чиқиб, оркларнинг бир нечтаси жонсиз йиқилди, қолганлари ўзини ҳар томон ташлади. Тирқиш ёпилди. Гномлар билан Бильбо асир олиниб, ичкарига, зулмат қаърига, фақат гоблинлар-у троллар яшайдиган тоғ марказига судраб кетилди.

Тоғ ичидаги сон-саноқсиз йўллар ўзаро кесишиб, кўп эгилган. Лекин худди сиз-у биз маҳалламиздаги дўконга олиб борадиган йўлни яхши билганимиздай орклар ҳам асирларни туртиб-тортиб қаёққадир тез олиб кетишди.
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Старый 28.06.2018 13:26   #32  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
Ҳаво ниҳоятда дим, орклар хандон отиб, бўғиқ эшитилаётган қандайдир ғалати хирилдоқ овози билан нимадир қичқириб, асирларни тепиб, чимдилаб боришмоқда. Ҳар бир тепки зарбаси Бильбонинг эсига шинамгина хоббит кулбасини солиб, тролль уни оёғидан ушлаб кўтарган фурсатдан ҳам бахтсизроқ ҳис этишга мажбур қиляпти. Ниҳоят уларнинг олдида қизғиш ёруғлик пайдо бўлди. Орклар оёқларининг ясси панжалари ила бир маромда депсиниб, асирларни силтаб, худди қағиллагандек қўшиқ бошлаб қолишди:

Қамчи! Хивич! Қарс-қурс!
Ҳуштак! Гаврон! Ёв маъра!
Ур дадилроқ! Тарс-турс!
Қўрқит уни, торт наъра!

Қани ушланг, маҳкам боғланг
Гномлар тушди тузоққа!
Ие тутинг, қочди қаранг,
Кетиб қолар узоққа!

Қамчи! Хивич! Қарс-қурс!
Ҳуштак! Гаврон! Ёв маъра!
Ур дадилроқ! Тарс-турс!
Қўрқит уни, торт наъра!

Тортинг-туртинг ҳаммасини,
Бошланг ички сўқмоққа.
Қуршанг ёш-у қарисини,
Юринг, тиқинг қамоққа.

Акс-садонинг ўзи киши вужудига даҳшат солмоқда. Йўлак девори асирларни тортиб кетаётган махлуқлар қўшиғининг баланд айтилаётган: «Қамчи! Хивич! Қарс-қурс!» нақаротидан-у, юзлаб гоблинларнинг ниҳоятда хунук янграётган кулгисидан зир титрамоқда. Қўшиқ маъноси тушунарли: «Ур дадилроқ! Тарс-турс!» - дея ўкираётган гоблинлар қўлидаги қамчи-ю, хивич билан асирларни савалаганча тоғ қаърига қувиб кетишмоқда. Оғриқдан инграб, бақириб юборишга сал қолган асирлар ниҳоят бошқа ғорга қаршисида тўхтатилди.

Ўртада катта гулхан ёняпти, оркларга тўла ғор деворларига машъалалар маҳкамланган. Гномларни кўрган орклар қарсак уриб, хандон отишди, асирларни қувиб келганлари эса ҳаво қамчилади (саф кетига қўйилган, демакки, ҳаммадан кўпроқ калтак еган бечора Бильбо охирги бўлиб кириб келди).

Понилар бурчакка қамалибди, қўлга олинган сайёҳларнинг қопи кесилиб, титкиланган нарсалари эса жониворларнинг ёнида уюм бўлиб ётибди. Айрим гоблинлар уларни ҳамон пайпаслаб ҳидлаб, нарса талашганча бир-бири билан жанжаллашяпти. Минг афсуски, гномлар ўз пониларини, шу жумладан, оддий йирик от тоғ сўқмоқларида юра олмагани боис, Элронд Гэндальфга ҳадя этган миттигина бақувват отчани ҳам энди ҳеч қачон кўришмайди, чунки сир сақлаш шарти билан айтаман-ки, еб тўймас гоблинларнинг барча уруғлари от, эшак, пониларни (ва таассуфки, бошқа жонзодларни) пиширмай, хомича ейди. Бироқ ҳозир сайёҳлар учун пониларнинг ғамини ейдиган маврид эмас. Орқага қайрилган қўли кишанбанд қилиниб, узун занжирга турна қатор боғланган асирлар ғор бурчагига қувиб солинди. Шўрлик Бильбо энг охирида тебраниб бормоқда.

Ғорнинг нимқоронғи бурчагидаги ясси тош устида калласи катта гоблин керилиб ўтирибди, унинг атрофида эса болта ва эгри шамшир билан қуролланган қўриқчи орклар турибди.
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Старый 28.06.2018 13:28   #33  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
Таъкидлаб ўтмоқ жоизки, гоблинлар шафқатсиз, дарғазаб ва жуда хунук махлуқлардир. Улар гўзалликдан йироқ бўлиб, ёвузликдан ўзга нарсага ярамайди. Улар туннель қазишда гномлардан қолишмайди, керак бўлганда фойдали қазилмаларга ишлов беришади, лекин ҳамиша ифлос, исқирт юришади. Тўқмоқ, болта, қилич, ханжар, кетмон, каж омбур, қийнаш қуроллари каби асбоб-ускуна ва қурол-яроғларни ўзлари ясашади ёки бошқаларни, яъни ҳоли-жони қолмай чарчаб, ҳаво ва ёруғлик танқислигидан ўлгунча ишлайдиган қуллар ва асирларни ясашга мажбур қилишади. Асрлар оша инсониятга кўп нохушлик, офат келтирадиган машина турлари, айниқса, оммавий қирғин қурол турларини ихтиро қилинган бўлиб, уларнинг кўпини айнан гоблинлар ясаганини рад этиб бўлмайди. Турли механизмлар, ғилдираклар, моторлар ва портловчи моддалар гоблинларни ҳамиша қизиқтириб келган. Бироқ биз ҳикоя қилаётган даврлар ва ёввойи ҳудудларда яшаган гоблинларнинг ақли ҳали унчалик ривожланмаган. Улар нафақат гномлардан, балки ҳаммадан баробар, айниқса, андишали, юртини равнақ топтирган халқ ва элатлардан нафратланишган. Айрим ҳудудларда баъзи виждонсиз, ор-номусни унутиб юборган гномлар гоблинлар билан жиноий тил бириктиришган. Бироқ юқорида тилга олинган, узоқ ўтмишда бўлиб ўтгани боис бу ерда мулоҳаза юритилмайдиган уруш туфайли гоблинлар Ториннинг қабиласидан ниҳоятда кучли нафратланишган. Умуман айтганда, гоблинларга фарқи йўқ кимни тутиши-у, кимни қийноққа солиш, муҳими ўша асирлар заиф бўлиши ёки ғафлатда қолиб, ўзини ҳимоя қила олмаса бўлгани.

- Қанақанги ночор жониворлар экан булар? - сўради Орклар саркори.

- Гномлар билан мана бу! - жавоб берди асирларни қувиб келган орклардан бири қўлидаги занжирни қаттиқ силтаганча, Бильбони тиззасига йиқитиб. - Асосий кириш эшигимиз олдига бекиниб олишган экан.

- Сабаб? - сўради Орклар саркори Ториндан. - Ишончим комилки, бирон-бир жирканч қилиқ кўрсатишни ният қилишган. Шубҳа йўқ-ки, халқимнинг изидан тушиб, жосуслик билан шуғулланишган. Ўғри бўлиб чиқишса ҳеч ажабланмайман! Афтидан қотилликка келишган! Ёки бундан-да баттари – эльфлар билан дўст тутинишган! Хўш, гапиринг! Нима дейсиз?

- Мен гном Торин бўламан, хизматингизга мунтазирман (тушуниб турган бўлсангиз керак, бу оддий хушмуомалаликдан ўзга нарса эмас эди). Сиз санаб ўтган жиноий қилмишларга дахлимиз йўқ, - деди Торин. - Биз қулай ва кимсасиз кўринган ғорда жала ва момақалдироқдан бекиндик холос. Гоблинларни ташвишга қўйиш ниятимиз йўқ ва бўлмаган (Чиндан ҳам шундай бўлган!).

- Ҳм! - овоз чиқарди Орклар сардори. - Шунақа денг! Бу тоғларда нима қилиб юрибсиз, билсак бўладими? Кимсиз, қаердансиз, қай томон йўл олгансиз? Сиз ҳақингизда ҳамма нарсани билишни истайман. Бироқ тўғрисини айтишим керакки, Торин Эманқалқон, ростгўйлигинг бари-бир сенга наф келтирмайди. Қабиланг ҳақида, аждодларинг ишлатган ҳийла-найранглар ҳақида мен шундоқ ҳам яхши биламан. Лекин бор гапни тўкиб сочганинг маъқул, албатта.

- Қариндошларимиз, яъни ушбу меҳмондўст тоғларнинг шарқ томонида яшайдиган жиянларимиз, аммаваччаларимиз, холаваччаларимиз, ака-укаларимиз, опа-сингилларимиз ва бошқа қариндошларимизнинг ҳолидан хабар олгани йўл олганмиз, - вазмин оҳангда жавоб берди Торин, ҳақиқат ўринсиз бўлган бундай вазиятда бор гапни тўкиб сочиш масаласида қийинчилик сезиб.

- Ёлғон гапиряпти, о буюкларнинг буюги! - гапга аралашди асир қувиб келганлардан бири. Ушбу махлуқларга биз билан бирга пастга тушишни таклиф қилаётган эдик дафъатан чақмоқ чақиб, ғордаги шерикларимиздан бир нечтаси шу заҳоти тил тортмай ўлди. Сўранг-чи, мана бу қуролини нима деб изоҳлаб берар экан у?

Орк Ториннинг троллар ғоридан топилган қиличини кўрсатди.
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Старый 28.06.2018 13:29   #34  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
Қуролни кўриб қаҳри қайнаган Орклар саркори юракни музлатиб юборадиган даражада қичқириб юборди. Ҳуркиб тушган жангчи оркларнинг бари тишини ғижирлатиб, қалқонларини тақиллатиши. Улар бир қарашдаёқ ушбу қотил-қилични яхши танишди. Бир замонлар Гондолиннинг сарғиш сочли эльфлари ўз шаҳри бўсағасида гоблинларни чекинишга мажбур қилган. Ўшанда ушбу қилич юзлаб гоблинларни чопиб ташлаган. Эльфлар унга Оркрист, яъни «Оркни яксон қилувчи» дея ном берган, бироқ гоблинлар ушбу қуролни Қопағон деб аташган. Гоблинлар ушбу қуролдан нафратланишган, уни қўллаганни эса беш баттар ёмон кўришган.

- Қотиллар, эльфларнинг дўстлари, мана ким улар! - ўкирди Орклар саркори. - Чопинг уларни! Бошини олинг! Сўйинг! Ғажинг, гўштини титинг! Кун ёруғини ҳаётда кўришмасин, илон тўла хандаққа ташланг!

Бош махлуқ шу қадар қаттиқ ғазабландики, тишини яланғочлатганча Торинга ташланди. Шу фурсатда ғордаги гулханлар бирданига ўчди, қизиган тутун уюрмаси баланд кўтарилиб, ундан ҳар томон чўғ отилди. Гоблинлар куйди. Ушбу махлуқлар орасида кўтарилган қий-чув, дод-вой, ур-йиқитни тавсифлашга қалам ожиз. Агар юзлаб ёввойи мушуклар-у, бўрилар қизиган чўғда тириклайин тоблаб пиширилган тақдирда ҳам, бунчалик фавқулодда шовқин кўтарилмаса керак. Ғорни тўлдирган жизғин тутуни шу қадар қалинлашдики, ҳатто зулмат ичра юришга одатланган гоблинларнинг кўзи ҳам ҳеч нима илғамай қолди. Ҳар томон ташланган махлуқлар тош деворга зарб билан урилганча тўкилиб йиқилишди. Кўп ўтмай жамики гоблинлар ерда ғужанак бўлиб ётганча, оғриқ азобидан бир-бирига ёпишиб, ғажишиб, тепишиб, қутуриб кетгандай дўппослашиб думалашди.

Дафъатан қилич ялт этиб, Орклар саркори ғор ўртасига, турган жойига жонсиз йиқилди. Унинг қўриқчилари эса кучи борича чинқириб, қоронғиликда тумтарақай бўлишди. Қилич қинга қайтди.

- Ортимдан, тезроқ! - эшитилди кимнингдир қатъий оҳангда янграган вазмин овози.

Умумий занжир таранглашиб, қоронғиликда йиқилиб тушмасликка уринган шўрлик хоббит майда қадам ташлаганча занжир тортган томон югура кетди. Олдинда хира мовий чироқ кўринмоқда. Оркларнинг қий-чуви ортда қолиб, аста-секин узоқлаша борди.

- Тезлашинг! - буюрди яна ўша овоз. - Машъалаларини ёқади улар ҳозир.

- Бир дақиқа! - деди Бильбодан олдинда бораётган Дори.

Ушбу ёқимтой гном хоббитни елкасига кўтариб олгач, гуруҳ ҳаракатини тезлатди, қўллар боғланган бўлса ҳам, занжирни жаранглатиб, қоқилиб-туртиниб олға югурди. Анча вақтгача тўхтамай узоқ югурган гуруҳ афтидан, тоғ тизмасининг марказига, энг чуқур ерига бориб етди.

Гэндальф қўлидаги асосини яна ёритди. Буларнинг бари унинг иши, албатта. Бироқ ҳозир уни саволга тутгани, қаердан пайдо бўлиб келгани суриштириб билишга вақт йўқ. Қиндан чиқарилган қилич сеҳргарнинг қўлида яна ёришди. Атрофида орклар бўлган пайтда қилич ғазабдан ёришган бўлса, энди гоблинлар раҳнамосининг жонини суғуриб олганидан мамнун бўлгандай, мовий тусда ялтирамоқда. Занжир узиш ушбу қуролга чўт эмас. Асирларни халос этган қуролнинг номи, ёдингизда бўлса, Гламдринг, яъни «Душман янчиш босқони» бўлиб, гоблинлар уни Тўқмоқ деб аташиб, Қопағондан ҳам баттар ёмон кўришади. Оркрист ҳам қутқарилди. Гэндальф уни серрайиб қолган қўриқчининг қўлидан тортиб олишга улгурибди. Умуман айтганда, Гэндальф кўп нарсаларга бир вақтда улгуради. Ҳар нарсага қодир бўлмаса-да, ҳаёти хавф остида қолган дўстлари учун керагича каромат кўрсата олади.

- Ҳамма шу ердами? - сўради сеҳргар, таъзим бажо айлаганча, қилични Торинга қайтариб. - Қани, ўзим санаб чиқай-чи: Торин бир, икки, уч, тўрт, беш, олти, етти, саккиз, тўққиз, ўн, ўн бир... ие, Фили билан Кили қани? Ҳа, шу ердамисиз?! Ўн икки, ўн уч ва мистер Бэггинс ўн тўрт. Ёмон эмас, бундан-да баттар бўлиши мумкин эди. Лекин бундан-да яхши бўлиши ҳам мумкин эди. Энди на пониларимиз, на егулигимиз бор. Қаерга етганимиз ҳам номаълум. Камлик қилгандай, бизнинг изимиздан дарғазаб орклар қувиб келишяпти. Олға!
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Старый 28.06.2018 13:31   #35  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
Улар яна ҳаракат бошлашди. Гэндальф яна ҳақ бўлиб чиқди: улар ҳозиргина тарк этган жойда гоблинларнинг шовқин-сурони эшитилди. Гномлар янада тезроқ югуришди. Бильбо уларга етиб юришга қийналаётгани боис, гномлар уни навбат билан елкада кўтариб боришди.

Ҳа, гоблинлар гномларга нисбатан тезроқ югуришар экан. Бундан ташқари, улар ўзлари қазиган йўлни яхши билишади, боз устига ҳозир уларнинг ғазаби қайнаётганидан қутуриб кетишган. Шундай экан, қочиб қолишга минг уринишгани билан кўп ўтмай гномларга таъқиб қилиб келаётган гоблинларнинг бақир-чақириғини эшитишга тўғри келди. Муюлиш ортида кўплаб яланг оёқ махлуқларнинг оёқ панжалари тошга шалпиллаб урилмоқда. Орқа томондаги туннелларда эса кўпдан-кўп машъала олови милтиллади.

- Қадрдон кулбамни тарк этмай мен ўлай! - нолиди Бомбурнинг елкасида лўкиллаб келаётган Бильбо.

- Ушбу ожиз, калвак паканани ўзимизга шерик қилмай биз ўлайлик! - жавобан пўнғиллади терга ботган бақалоқ Бомбур.

Гэндальф тўхтаб, кескин ўгирилди. Торин ҳам таққа тўхтади.

- Орт-ГА! - буюрди Гэндальф бақириб. - Торин қилични яланғочлат!

Бошқа чоранинг ўзи йўқ эди-да. Бироқ оркларга бу умуман ёқмади! «Оркни яксон қилувчи» билан «Душман янчиш босқони»нинг шуъласидан муюлиш ортидан отилиб чиққан махлуқларнинг кўзи қамашди. Олдинги қатордаги орклар жони узилишидан олдин қўлдан машъалани туширганча увиллашди. Ўртада келаётганлар: «Қопағон! Тўқмоқ!» - дея янада баланд ўкириб тисланганча, орқада келаётганларни уриб йиқитишди. Омон қолган орклар орасида дунёнинг ваҳимаси кўтарилди, уларнинг кўпчилиги ур-йиқитда оёқ остида эзилиб ўлди.

Қолган орклар мудҳиш муюлишдан бош суқиб қарашга узоқ вақт журъат этишмади. Гномлар эса бу вақтда анча нари кетиб, гоблинлар оламига чуқур киришди. Омон қолган гоблинлар хаёлини йиғиб олиб, машъалаларни ёққач, товуш чиқармайдиган юмшоқ бошмоқларини кийиб олишди-да, таъқибни давом этишди. Энди улар атрофга диққат билан қулоқ тутиб, гномлар изидан сассиқкузандай тез, кўршапалакдай шовқинсиз югуришмоқда. Шунинг учун ҳам уларнинг яқин келганини на Бильбо ва на Гэндальф эшитди. Гоблинлар эса Гэндальфнинг йўл ёритиб хира шуъла таратаётган ҳассасини аниқ кўриб келишмоқда. Бильбони елкасига кўтариб саф ортида бораётган Дорининг оёғини кутилмаганда нимадир маҳкам чангаллади. Гном дод солганча ерга қулади, унинг елкасидаги хоббит эса боши тошга урилиб, хушидан кетганча, тубсиз қоронғиликка тушиб кетди.
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Реклама и уведомления
Старый 20.07.2018 15:24   #36  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
БЕШИНЧИ БОБ. ЗИМИСТОНДАГИ ТОПИШМОҚЛАР

Кўзини очган Бильбо кўзи очилганини ҳис этмади: атроф тимқоронғи. Яқин орада ҳеч зоғ йўқ. У қанчалик қўрқиб кетганини тасаввур қилинг! Шўрлик хоббит ҳеч нарса кўрмаяпти, ҳеч нима эшитмаяпти, тагидаги совуқ тошдан бошқа ҳеч нарсани ҳис этмаяпти.

Ётган жойида кафт ва тиззаларига бир амаллаб туриб олган Бильбо бироз эмаклаб туннелнинг силлиқ деворига тақалди. На гномлар, на оркларнинг овози эшитилмоқда. Боши айланган хоббит бу ерга қулаб тушгунча қай томон йўл олишганини фаҳмлай олмаяпти. Назарида тўғри кўринган йўналишни танлаб узоқ эмаклар экан, қўли металли совуқ кичкинагина узукка тегди. Топилмани киссасига солган Бильбо ушбу фурсат ҳаётидаги туб бурилиш эканини хаёлига ҳам келтирмай, муздай ерга ўтирганча ғамгин ўй сурди. Хаёлан қадрдон кулбасида қовурилган гўшт билан тухум еб ўтирганини тасаввур қилди. Ошқозони тамадди қилиб олиш кераклигига боядан буён шама қилаётганини энди тушунди. Қорни очган хоббит ўзини ниҳоятда бахтсиз ҳис этди.

Бильбо нима қилиш кераклигини, нега уни бу ерга ёлғиз ўзини ташлаб кетишганини, нега уни гоблинлар кўтариб кетишмаганини, нима сабабдан боши қаттиқ оғриётганини ҳеч тушуна олмаяпти. Сабаби эса оддий: у юқоридан қоронғи бурчакка йиқилиб, нафаси чиқмай, бировнинг кўзига ташланмай ётган эди.

Бироздан сўнг у киссасидаги трубкасини пайпаслаб топиб, синмаганидан севинди. Тамаки халтасида бир чимдим тамаки ҳам топилди, бу яхши. Бироқ бирор дона бўлсин, гугурт топилмади! Хумор уни ўларча қийнайдиган бўлди-да. Лекин обдон ўйлаб кўриб, гугурт топилмагани яхши бўлганига ишонч ҳосил қилди. Гугурт чақилиб, тамаки ҳиди бурқсийдиган бўлса нима бўлиши Худонинг ўзига аён! Қоронғидан нимадир отилиб чиқиши турган гап. Аммо гугуртнинг йўқлигидан ичи бироз ачишди. Киссаларини яна пайпаслаб чиқар экан, қўли троллар ғоридан ўлжа олиниб, ёнига тақилгани эсидан чиққан ханжар сопига тегди. Хайриятки гоблинлар биқинига тақилган қуролни кўришмади. Бильбо ханжарни қинидан чиқарди. Қурол зулмат ичра хира ёришди.

«Бу ҳам эльфлар меҳнатининг маҳсулоти экан-да, - хаёлдан ўтказди Бильбо. - Модомики ёришар экан, демак, орклар шу яқин ўртада». Хоббит бироз тинчланди. Гоблинларга қарши тилларда достон бўлган уруш учун Гондолинда атайин ясалган қуролга эга бўлиш яхши-да. Бундай қуроллар оркларга ҳайбатли таъсир ўтказишини Бильбо ўз кўзи билан кўрган.

«Изимга қайтай-ми? - фикр юритишни давом этди Бильбо. - Йўқ, ундай қилиш ярамайди. Сўқмоқ йўналишидан оғиб, ён томонда очилган сўқмоқлардан бирортасига бурилай-ми? Бу ҳам бемаъни иш бўлади, чунки қайси йўналиш тўғри эканлигини ўзим ҳам билмайман. Қани, тўғрига юраверайчи».
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Старый 20.07.2018 15:25   #37  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
Хоббит оёққа турди-да, ханжарини олдинга узатиб, бошқа қўли билан девор пайпаслаганча, юраги дукиллаб йўлини давом этди. Тўғри, Бильбо ниҳоятда қийин аҳволга тушиб қолди, лекин шуни унутманг-ки, бундай вазиятда хоббит мен билан сизга нисбатан у қадар қийналмайди. Чунки хоббитлар оддий одамлардан бироз фарқ қилади. Бундан ташқари, гарчи хоббитларнинг уялари чиройли, шинам, қулай, ҳавоси тез-тез алмаштириб бориладиган, гоблинларнинг мана бу туннель-сўқмоқларидан тубдан фарқ қиладиган бўлса-да, сиз билан мендан фарқли ўлароқ, улар ҳар қалай ер остида яшашга, боши билан деворга урилиб, эндигина хушини йиғиб олганига қарамай, ер остида қазилган сўқмоқларда мўлжал олиб юришга мослашган. Хоббитлар шовқин солмай юришади, бекинишни боплашади, йўқотган хушини тез йиғиб оладиган қобилиятга эга бўлиб, жароҳати тез битади. Улар кўтаринки руҳини сақлаб боришлари учун оддий одамлар эшитмаган ёки ўтмишда қолиб, унут бўлиб кетган доно мақол ва маталларнинг битмас-туганмас захирасига эга бўлишади. Шундай бўлса-да, ҳозир мен мистер Бэггинснинг ўрнида бўлишни истамаган бўлар эдим.

Сўқмоқнинг охири кўринмайди. Баъзан йўлдан ўнг ва чап томон бурилган туннеллар учраб бормоқда. Ханжар ёритиб кўрсатган ушбу йўлакларга бош суқиб қарашга журъат этмаган Бильбо бирорта орк ёки бошқа бир қабоҳат сакраб чиқмасдан олдин ўша муюлишлардан тезроқ узоқлашишга ҳаракат қилди. Хоббит ҳеч қаерга бурилмай, тобора пастлаб бораётган сўқмоқ бўйлаб узоқ юрди. Гоҳ-гоҳида учиб ўтаётган кўршапалакнинг қанот қоқишини ҳисобга олмаганда ҳеч қандай товуш эшитилмайди. Бильбо дастлаб кўршапалаклар шовқинидан чўчиб юрди-ю, кўп ўтмай кўникиб қолди. Шу кетганча қанча юргани номаълум-у, лекин мистер Бэггинс жуда чарчади, назарида бир кун ўтиб, эртанги кун ҳам юриб чиққандай бўлди. Наҳотки умрининг охиригача шу йўлдан юраверса.

Шалоп!
Бильбонинг оёғи кутилмаганда сувга тушди. Муздай сув хоббитни руҳан дадиллашиб, хаёлни йиғиб олишга мажбур қилди. Йўлдан чиққан кўлмакми бу, туннелни кесиб ўтган ерости ариғи, ё сирли кўл соҳилими бу, тушунмади. Ханжар деярли ёришмай қўйди, демак хавф йўқ деса ҳам бўлаверади. Турган жойида тек қотган Бильбо атрофга қулоқ тутди: кўринмас томдан чак-чак сув томмоқда. Бошқа ҳеч қандай овоз эшитилмайди.

«Демак бу, тоғости ариғи эмас ҳовуз ёки кўл», - хулоса қилди Бильбо.

Хоббит сувга киришга журъат этмади. Биринчидан, сузишни билмайди, иккинчидан эса, сувда яшайдиган бақакўз қабоҳатлардан қўрқади. Тоғ қаъридаги сув ҳавзаларида ҳанузгача номаълум жирканч жонзодлар – аждодлари бу ерга бурунги замонда келиб қолиб, чиқмай қолиб кетган, оқибатда авлодининг кўзи қоронғиликда кўришга мослашиш учун катталашиб, катталашиб охири ниҳоятда йириклашиб кетган балиқлар ва балиқдан ҳам мудҳишроқ бошқа турдаги жирканч жонзодлар яшайди. Орклар ўзлаштирган ғорлар-у, тоғ ости сўқмоқларида ҳам ҳеч ким билмайдиган жониворлар учрайди. Улар бир замонлар ташқаридан кириб қолиб, шу ерда бекиниб олишган. Айрим ғорлар азалдан бўлиб, орклар уларни бироз кенгайтиришган холос. Даққиюнусдан қолган ғор соҳиблари бурунгидай ҳар томон изғиб, қоронғи бурчаклардаги пистирмаларида ўтирганча ўлжа кутишади.
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Старый 20.07.2018 15:27   #38  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
Тоғ қаъридаги сув ҳавзасида ниҳоятда озғин, танаси силлиқ кекса Голлум яшайди. Бу ерларга у қаерлардан келиб қолгани, ўзи ким бўлгани ёки қанақанги махлуқ эканини тўғрисини айтсам, билмайман. Исми Голлум эканини, танаси зимистондай қоралигини, энсиз башарасида бир жуфт рангсиз йирик кўзи ярқирашини биламан холос. Унинг кичик қайиқчаси бўлиб, йирик ясси оёқ панжаларини икки томонга ташлаб ҳавзаси дарҳақиқат анча кенг, чуқур ва муздай кўлда эшкак сифатида тортганча, сув шапиллатмай, ортиқча шовқин солмай сузиб юради. Ялпоқ идишни эслатадиган бир жуфт кўзи билан топган сўқир балиқни ушбу махлуқ яшин тезлигида ҳаракатланадиган узун бармоқлари ила тутиш ҳавосини олган. Балиқдан ташқари, у, гоблин гўштини ҳам жуда хуш кўради. Бирорта орк тутиб олган куни тоғости дунёсида Голлумдан бахтиёр махлуқ топилмайди. Лекин ўзи огоҳ бўлиб, гоблинларнинг кўзига кўринмасликка ҳаракат қилади. Голлум, одатда, тўдасидан ажраб кўл яқинида ивирсиб юрган оркнинг орқа томонидан ҳамла қилиб, овоз чиқартирмай, маҳкам бўғиб ўлдиради.

Орклар мазкур кўлга нисбатан ғайриихтиёрий совуқ муносабатда бўлишгани боис, сув бўйига камдан-кам ҳолларда келишади. Улар кўлга бир замонлар, мана бу туннелни қазиш ишлари давомида чиқиб қолишган. Сувли тўсиққа дуч келиб, сўқмоқ қазиш ишларини давом этишнинг иложи йўқлигини англагач, бу ерларга келмай қўйишган. Орклар саркорининг кўнгли балиқ гўштини тусаб қолгандагина сув бўйида бирорта гоблин пайдо бўлиб қолиши мумкин. Аксарият ҳолларда Орклар саркори на кўлга юборилган балиқчини, на унинг балиғини кўрар эди.

Голлум кўл ўртасидан бўртиб чиққан силлиқ қоядан иборат оролни ўзига маскан қилиб олган. Ҳозир ушбу қоя устига чиқиб олган махлуқ телескопга ўхшаш хира кўзи билан Бильбони анчадан буён кузатиб ётибди. Бильбо Голлумни кўрмаяпти, Голлум эса оркка ўхшамайдиган жонзодни диққат билан ўрганиб, тутиб ейишга шошмаяпти. Қайиқчасига ўтирган Голлум йўлини, мадорини, ҳатто фикр-мулоҳазаларини ҳам йўқотиб, кўл соҳилига ўтириб олган Бильбо томон сузди.

- Ф-ф-фурсатга ш-шарафлар б-бўлсин, М-малоҳатим м-менинг! - вишиллади Голлум яқинроқ бориб. - Т-тансиқ т-таом к-кутяпти б-бизни! М-маз-зали б-бўлакча, голлм-голлм!

Энтикиб қолган Голлум сўлак ютиб, мудҳиш товуш чиқарди. Айнан мана шу жирканч товуши сабабли Голлум номини олган. Унинг асл исмини гарчи у, ўзини ўзи «Малоҳатим» деб атаса-да, ҳеч ким билмайди.

Вишиллаб, бақрайиб турган бир жуфт хира кўз соҳибини кўрган хоббитнинг ўтакаси ёрилиб, омонатини топшириб қўйишига сал қолди.

- Сен кимсан? - ўдағайлади у, ханжарни иккала кўз ўртасига узатиб.

- Ў-ўзи-чи? Ў-ўзи ким, М-малоҳатим? - вишиллади Голлум.

Гаплашгани шериги бўлмагани учун Голлум ҳамиша ўзига ўзи мурожаат қилиб келган. Ҳозир у ўлжани егани эмас, унинг кимлиги ёки нималигини билиш мақсадида яқинлашди. Қорни оч бўлганда у дастлаб Бильбога чанг солган, шундан сўнггина кимлигини вишиллаб сўраган бўлар эди.

- Мен мистер Бильбо Бэггинс бўламан. Гномларни, сеҳргар шеригимни йўқотиб қўйдим. Ўзим ҳам қаердалигимни билмайман, умуман айтганда, билишни ҳам истамайман. Бу ердан тезроқ чиқиб кетишни исташимни биламан холос.

- Қ-қўлидаги н-нима? - сўради Голлум, кўзига ёқимсиз кўринган ханжарга имо қилиб.

- Гондолинда болғаланган шамшир!

- Э-эшитдинг-ми?! - пичирлади Голлум ва хушмуомала оҳангда давом этди: - Б-балким ў-ўтириб, с-суҳбатини о-оларсан, М-малоҳатим? Т-топишмоқ м-масаласига қ-қандай қ-қарар э-экан у? Ё-ёқтирар?
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Старый 20.07.2018 15:28   #39  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
Голлум ўзини хайрихоҳона тутишга уринмоқда. Ҳар қалай шамшир ва унинг соҳиби ҳақида кўпроқ маълумот олгунча, ёлғиз ўзи келгани, гўштини ҳақиқатан ҳам ейиш мумкинлигини, ўзининг қорни очган-очмаганини аниқлаб олиши керак. Хаёлига келган нарса – топишмоқ бўлди. Топишмоқ айтиб, биров берган топишмоқ жавобини топиш – Голлумнинг бир замонлар чиройли уйчаларда ўтирган ажойиб митти махлуқлар билан ўйнаган ягона ўйини бўлган. Ўша кезларда жамики дўстларини йўқотган, бадарға қилиниб, чуқур-чуқурга, тоғ қаърига бекинган.

- Маъқул, - деди Бильбо, у ҳам рўпарасидаги жонивор ҳақида кўпроқ нарса, хусусан, унинг ёлғиз ўзи келгани, табиатан ёвуз эмаслиги, гоблинлар билан дўст тутиниш-тутинмаслигини билиб олишга аҳд қилиб. - Ўзинг бошла, - тез қўшимча қилди у, хаёлига бирон-бир топишмоқ келмай.
Голлум вишиллай кетди:

Ўқ илдизи йўқ, теракдан баланд,
Чўққилари булутга соладир соя
Йиллар оша юқорилаб, кўтарилади у,
Қани айтчи, борми бир ғоя?

- Бундан осони йўқ, - деди Бильбо. - Тоғ-у, бу.

- Ў-ўйлаб ў-ўтирмай т-топганини қ-қаранг-а! У-ундай б-бўлса, б-беллашамиз. А-агар М-малоҳатим с-сўраса-ю, а-анави ж-жавобини т-топа олмаса, б-биз у-уни п-паққос т-туширамиз. А-агар а-анави с-сўраса-ю, б-биз т-топа о-олмасак, м-майли, и-илтимосини б-бажо а-айлаймиз, к-келишдик-ми? Й-йўл к-кўрсатамизми, у-унга, М-малоҳатим м-менинг?

- Розиман, - деди Бильбо, бировга ем бўлишдан сақлаб қоладиган топишмоқ ўйлаб топишга уриниб, - Эшит:

Қўшни дўнгликларда тизди саф ўттизта оқ от
Пешвоз чиқиб югуришар, йўлга чиқма, четда қот.
Елиб келар оқ отлар, уч-учгача етишиб,
Боз узоқ кетишар, бир-биридан қочишиб.

Бильбонинг топгани шу бўлди. Бировга ем бўлиш истиқболи дурустроқ фикр юритишга тўсқинлик қилмоқда. Унинг топишмоғи қадимдан маълум бўлиб, Голлум жавобини сиз билан мендай яхши билади, албатта.

- Т-тўкилиб б-битган т-тишлар! - вишиллади Голлум. - Т-тиш, М-малоҳатим менинг, т-тиш! А-атиги о-олти д-дона қ-қолди. Э-энди а-анави э-эшитсин и-иккинчи т-топишмоқимизни:

Овози йўқ, хўп бақирар,
Тиши йўқ қаттиқ тишлар,
Қаноти йўқ учади,
Томоқсиз-у, увлайди.

- Бир дақиқа! - бақирди, миясида «биз уни паққос туширамиз» сўзлари янграётган Бильбо.

Ўхшаш топишмоқни бир вақтлар эшитган. Хотирасига зўр берган хоббит ўзи учун кутилмаган тарзда бақириб юборди:

- Шамол! Ҳа, шубҳа йўқ-ки, бу шамол!

У ўзидан шунчалик мамнун бўлдики, кейинги топишмоқни ўзи тўқиди:

Осмон гумбазидан йирик бир кўз мўралар
Унга ўхшаш кўз эса далада тик мўлтирар.
Дер каттаси тепада нигоҳин мамнун тикиб:
«Пастдаги менинг укам – қолади кулиб боқиб!»
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Старый 20.07.2018 15:29   #40  
Real ID Group uParty Member Ultimate
Аватар для Shokir Dolimov
Оффлайн
Ҳарбий пенсионер
Сообщений: 3,959
+ 6,220  7,278/2,050
– 77  332/176

UzbekistanFacebook
- Ж-жим...
Голлум тоғ қаърида шу қадар узоқ яшаб келмоқдаки, хоббит айтган нарсани аллақачон унутиб бўлган. Қабиҳ махлуқ беллашувда ютқизганига умид боғлаган Бильбо янглишди. Голлум узоқ ўтмишни, бувиси билан бирга Дарё соҳилида қазилган уяда яшаган даврини эслади.

- Ж-жим, - яна вишиллади Голлум, - қ-қуёш б-билан к-кунгабоқар ҳ-ҳақида г-гапирди у, М-малоҳатим.

Ер устида кечадиган ҳаётнинг ўрта-миёна топишмоқлари Голлумнинг жонига тегди. Мазкур топишмоқлар унга ҳозиргидай жирканч бўлмаган, танҳо яшамаган, бировдан бекинмаган кунларини ёдга солди. Кайфияти бузилган махлуқ қорни очганини ҳис этди. Шу боис, бу гал у илмоқли савол беришга аҳд қилди.
- К-кейинги т-топишмоқни э-эшитсин анави, - амр этди у:

Кўзга кўринмас, қўлга илинмас, эшитилмас ҳеч қандай саси.
Ёйилган у бутун дунёга – совуқ юлдузларнинг қора макони.
Ундадир ибтидо, хотима унда, оламга вожибдир муқаррар ҳукми.

Голлумнинг бахтига қарши Бильбо эшитган ушбу топишмоқни. Ҳар қалай, топишмоқ жавоби унинг атрофини қамраб олган.

- Қоронғилик! - ўйланиб ҳам ўтирмай жавоб берди у ва шу заҳоти жиддийроқ топишмоқ ўйлаб топиш учун вақт чўзиш мақсадида хаёлига келган биринчи саволни берди:

На қулф бор унда, на зулфин, эшиксиз бир уй,
Нима у, ичи тўла хазина-ю, олтин ёмби, вуй?!

Сийқаси чиққан саволлардан бири деб билган Бильбо ушбу топишмоқни сал бошқача сўзлар воситасида ифода этди холос. Бироқ Голлум учун кутилмаганда жуда мураккаб топишмоқ бўлиб чиқди.

Ҳуштак чиқариб нафас олаётган махлуқ вишиллаб, ҳарсиллаб, топишмоқ жавобини топишга кўп қийналди.

- Хўш, борми жавоб? - сўради тоқати тоқ бўла бошлаган Бильбо. - Сендан чиқаётган товушларга қараганда «қайнаётган чойнак» дея жавоб бермоқчисан шекилли? Адашасан.

- Ў-ўйлашга в-вақт б-берсин, а-анави, в-вақт б-берсин б-бизга, М-малоҳатим.

Бильбо, ўйлаб кўришга етарлича вақт берди.

- Хўш? - такрорлади у. - Жавобини айт.

Шунда Голлум болалигини, қуш инидан тухум ўғирлаб, Дарё соҳилида ўтирганча бувисига тухум сўришни ўргатганини эслади.

- Т-тухум, - пишиллади махлуқ. - Т-тухум. Э-энди а-анави э-эшитсин:

Ҳавосиз макон уйи, танаси иссиқ эмас.
Сувда бўлиб чанқови ҳеч ҳам босилмас.
Овози йўқ, ур кўтариб миқ этмас,
Тангаси бор, лек тангадек жирингламас.
__________________
Тилга эътибор - элга эътибор! http://dolimov.zn.uz/ - ЧҚБТ фани ўқитувчисига
Ответить 
Ответить
Опции темы
Опции просмотра




Powered by vBulletin® Version 3.8.5
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd. Перевод: zCarot
Advertisement System V2.5 By Branden
OOO «Единый интегратор UZINFOCOM»


Новые 24 часа Кто на форуме Новички Поиск Кабинет Все прочитано Вверх