AKA:Nigorabegim
Сообщений: 8,095
+ 8,360
10,318/4,529
– 37
58/50
|
Кичик (Малый) театрнинг “Қирмизи олмалари” ёки “Ҳақиқат яхши-ку, бироқ бахт афзалроқ”
|
|
Цитата:
Кичик (Малый) театрнинг “Қирмизи олмалари” ёки “Ҳақиқат яхши-ку, бироқ бахт афзалроқ”
«Малый (Кичик) театр!... Бу русларнинг Саҳна академияси. Бу-умрбоқийлар жамоасидир!”-, деган эди Александр Амфитеатров. Дарҳақиқат, ижодкорнинг гапида жон бор. Театр бу йил ўзининг 260 мавсумини очади. Нима учун театр “Малый театр” деб аталади? Ахир шунча йиллардан бери фаолият олиб бориб келаётган бўлса?!..
Унинг бир неча асрлик деворлар билан ўралган биносида бетакрор ва буюк рус санъаткорлари Ермолова, Рикалова, Никулина, Медведева, Федотова, Ленский, Южин каби бир қанча актёрлар; Бороздина, Музилей, Рижовлар сулоласи фаолият олиб борган бўлса... Бу актёрларнинг номи рус театри тарихи китобига зарҳал ҳарфлар билан ёзиб қўйилган. Театр зали томошабинлар билан доимо тўла, томошабин билетни олдиндан онлайн буюртма қилиб залга ошиқади. Кулгу ва ҳасрат, қайғу ва шодликларга тўла эҳтиросли ҳамда ҳис-ҳаяжон билан ижро қилинган роллар доимо олқишлар зарбидан санъат эҳромига ўзача руҳ бахш этади.
1856 йилда савдогар Варгиннинг уйида Москва император театр труппаси ўз ишини бошлайди.
“Малый” сўзи аввал кичик ҳарф билан ёзилиб, театр труппаси биносига ишора қилинар эди. Сабаб, шундоққина унинг ёнида балет ва опера спектаклларига мўлжалланган “большой” – Катта театр ҳам фаолият олиб бориб, унинг биноси “Малый”га нисбатан ҳаминқадар анча катта эди. Бироз вақт ўтиб театр бинолари номи билан боғлиқ “катта” ва “кичик” сўзлари атоқли отга айланди. Ўша пайтларда “Малый“ Император Москва балет-опера ва драма театри труппасининг актёрлари Ҳам Катта театр, ҳам Кичик театр саҳнасида ўйнай олар, чунки икки театр ўртасида ер ости йўли мавжуд бўлиб, актёрлар икки театрга бемалол ўта олишарди.
Куни кеча пойтахтимиздаги Рус Академик драма театрида Рус Кичик (Малый) театрининг гастроллари бўлиб ўтди. (Кейинги ўринларда “Малый театр” деб ўтамиз). Театр ўзининг ҳар йили одатдагидек октярь ойида очиладиган мавсуми олдидан “Катта гастроллар” хорижий мамлакатларга ўз санъатини намойиш қилиш дастури доирасида ўз ижодий сафарини ўтказмоқда. Рус кичик театри охирги марта ўлкамизга 1964 йилда қилган ижодий хизмат сафарида Генрик Ибсеннинг “Шарпа” пьесасини намойиш қилган эди.
Ушбу сафардаги дастур асосида ўзбек томошабини А.Н.Островскийнинг режиссёр Сергей Жеванович саҳналаштирган “Ҳақиқат яхши-ю, бироқ бахт афзалроқ” спектаклини томоша қилди. “Ҳақиқат яхши-ю...” илк бора “Серсув олмалар” номи билан 1876 йилда саҳналаштирилган, 2002 йилда эса режиссёр С.Жеванович уни қайта саҳна юзини кўришига сабабчи бўлди. [/IMG]
Саҳна декорацияси оддийгина тахтадан ясалган деворлардан иборат. Унда на бир олмазорни, на бир боғни кўрасиз ва на бир олманинг шохчасини кўрасиз. Саҳна рассоми Александр Боровский саҳна безаги сифатида муҳаббат, оила, фарзанд, кўпайиш рамзи бўлмиш олмалар саҳнанинг у ер-бу ерида жуда сероб. Тўкилаётган олмаларни тутиб қолиш учун эса чодир тутиб қўйилган. Қайсидир ўринда бу чодирнинг вазифаси тушаётган олмаларни тутиб қолиш бўлса, қайсидир ўринда қуёш нурини ёки “ҳовлига тушаётган бахт нури”га соя солаётгандек бўлади. Олмани ейиш, артиш, девордан ирғитиш, нес-нобуд қилиниши каби муносабатлар орқали пьеса қаҳрамонлари характерларининг хусусиятлари очилган. Боғдаги олмалар боғбон Меркулич (актёр Д.Курочка) дан ўзга ҳеч кимга керак эмас. Савдогар Барабшевихлар оиласи, ташқи дунёдан узиб қўйилган, ўз қобиғига ўзи ўралиб олган инсонлар тимсолидир. Улкан деворлар билан ўралган панжаралар ёнида ташқи оламга олиб чиқувчи биргина эшикча бор. Шу эшикча орқали ҳовлига бахт ва ёруғлик олиб кирувчи қаҳрамонлар Платон (Г.Подгоринский), Сила Ерофеевич Грознов (В.Бочкарёв)лар ҳовлига киришади. Олмабоғдаги қаҳрамонларнинг кулгили, ўйлантирувчи воқеалар орқали томошабин беихтиёр бахт мавжуд, бироқ уни ҳар ким ўз дунёқарашидан келиб чиққан ҳолда англашини ҳис этади: кимдир куйдирганим-бахтим, дейди, кимдир суйдирганим-бахтим, дейди... Пьеса қаҳрамонларининг барчасини ўз ҳақиқати бор: Ҳукмфармо савдогар аёл Мавра Тарасовна (Е.Глушенко)нинг ягона ҳақиқати набирасини бой-бадавлвт генералга узатиш, “кўча ялло” ўғли Амос Панфиловичнинг(В.Низовой) ҳақиқати майхонама-майхона санғишу, пулларни “бебилиска” совуриш; энага Фелицатанинг(Л.Полякова) хаёлида бошқа нарса; Платоннинг ҳақиқати (Г.Подгоринский) ҳақиқатнинг кўзига тик қараш... Томошабин эътиборини саҳнанинг орқа тарафидан эшитилаётган гитара орқали ижро қилинаётган куй ва инсонларнинг суҳбати ҳам тортади. Улар, инсон ўз қобиғига ўзи ўралиб олмай, ҳақиқатни ҳам ўзидан, ҳам ташқаридан қидириш кераклигини, қиёслаш орқали уни таниш мумкинлигига ишора этаётгандек...
|
|