Www.ziyouz.com da yangi maqolalar

[AbdulAziz]

“Makorimul-axloq”da Navoiy ma’naviyati

Bu so‘zlar meni Alisher Navoiyni daho sifatida tavsiflagan Xondamirning «Makorim ul-axloq» (yaxshi xulqlar) asarini yana bir marta o‘qib chiqishga yo‘lladi.
Xondamir bevosita Alisher Navoiyning g‘amxo‘rligida voyaga yetgan, uning homiyligida katta ijodiy ish olib borgan, «Makorim ul-axloq» asarida buyuk Navoiyning ma'naviy yuksak inson sifatidagi faoliyati haqida to‘liq ma'lumot beradi.
davomi...

[AbdulAziz]

Munshaot – xazina

Til, tarix, madaniyat bilan bog‘liq muammolarni hal qilishda turli davrlarda yaratilgan yozma yodgorliklar, buyuk mutafakkirlarning asarlari tilini o‘rganish doimo dolzarbdir.
Har qanday til hodisasini tarixiy jihatdan o‘rganishning yagona ilmiy yo‘li, avvalo, dastlabki manbaga asoslanish, yetuk asarlar tilini qiyoslash, ular o‘rtasidagi farq va umumiyliklarni aniqlashdan iboratdir.
davomi...

[AbdulAziz]

Navoiy yaratgan kuy

Xondamir, Vosifiy, Bobur kabi mualliflar hazrat Alisher Navoiyning musiqadagi ilmiy va amaliy faoliyati, ya'ni risola bitib, o‘zi ham ko‘pgina kuylar bastalagani, ijrochilik mahorati hamda yosh sozandalarga murabbiy-ustoz bo‘lgani haqida qimmatli ma'lumot berganlar. Biroq ular ichida Alisher Navoiy bastalagan kuylardan hech birining nomi maxsus qayd etilmagan. Shu sababli ko‘pdan beri olimlarimizni Navoiy yaratgan kuylardan birontasining nomi qo‘lyozma manbalarda uchrab qolishi masalasi qiziqtirib kelardi. davomi...

[AbdulAziz]

Layli va Majnun – oshiq-ma'shuqlarmi?

Tohir va Zuhra, Yusuf va Zulayho, Otabek va Kumush, Romeo va Juletta ... Buyuk sevgi qahramonlari nomlarini keltirib, ular orasida Layli va Majnunni ham sanab ketamiz. Ularni juftliklarga qiyoslaymiz: "Hozir ular Layliyu Majnun!", "Layli-Majnun bo‘lib ketibsizlar!", "Ikkisi Layli va Majnunlardek!". Kimdir ko‘chada qo‘l ushlashib yurib, o‘ziga Layli va Majnun deb nom bersa, televizorda kino reklamasi bong uradi: "Layli va Majnun muhabbati bugungi kunda". Shunday ta'riflar bilan gap nima haqida ketayotgnini tez tushnib olasiz. Tez va noto‘g‘ri! davomi...

[AbdulAziz]

Havoga sovurilayotgan boylik

Hozirgi kunda yurtimizning deyarli barcha tuman va shaharlarida choyxona va pivaxonalar, turli spirtli ichimliklar savdosi bilan shug‘ullanuvchi kafe, restoranlarni uchratishimiz mumkin. Yaqin do‘st va qadrdonlarning bir piyola choy ustida diydorlashishi, shirin suhbatlar qurishiga nima yetsin! Dunyoda ko‘pdan beri yuz ko‘rishmagan qadrdonlarning uchrashuvidan ham yoqimliroq uchrashuv bo‘lmasak kerak. Ammo shunisi ham borki, bu kabi maskanlarga yig‘ilayotgan yosh-yalang har doim ham me'yor deb atalgan oltin qoidaga amal qilavermaydi... davomi...

[AbdulAziz]

Ilohiy diydor yoki bir g‘azal sharhi

O'n sakkiz ming olam oshubi agar boshindadur,
Ne ajab, chun sarvinozim o‘n sakkiz yoshindadur.

Hazrat Navoiyning bu mashhur g‘azali haqida suhbatlashishdan avval, ota-bobolarimiz koinotni o‘n sakkiz ming olamdan iborat, deb anglaganliklarini eslab o‘tishimiz joiz. «Oshub» - g‘avg‘o, to‘polon degani. Xo‘sh, nima uchun shoir «O'n sakkiz ming olam oshubi» deydi?
davomi...

[AbdulAziz]

Akademik Aziz Qayumov: “Hayot jumboqlariga Navoiydan javob olaman”

O'zbekistonda xizmat ko‘rsatgan fan arbobi, Beruniy nomidagi Davlat mukofoti sohibi, akademik Aziz Qayumov butun umrini adabiyotga bag‘ishlagan fidoyi olimlardan. Uning sa'y-harakati bilan tarix qatlarida yashirin ijodkorlar nomi kashf etildi, qator nodir qo‘lyozmalar o‘rganildi. Olimning Alisher Navoiy ijodi bo‘yicha qilgan ishlari ham tahsinga sazovor. 84 yoshni qarshilagan navoiyshunos olim hozir ham yigitlarga ibrat bo‘lgudek g‘ayrat-shijoat bilan izlanishlarni davom ettiryapti. davomi...

[AbdulAziz]

Parranda suti

Ko‘pchiligimiz «qush suti» deganda, tuxum ko‘pirtirib tayyorlangan konditer pishiriqni tushunamiz. Holbuki, tabiatda ko‘chma ma'noda emas, o‘z ma'nosida ham qush suti mavjud. Parrandalar orasida polaponini sut bilan boqadiganlari ham ko‘p. Ayrim qushlarning hazm qilish tizimi tekshirilganda, jig‘ildonlarida sutga o‘xshash suyuqlik ishlab chiqarish jarayoni kuzatilgan.
davomi...

[AbdulAziz]

O’tkir xotira sirlari

Bolaligida Ibn Sino onasidan «Nega osmon oldin katakchalardan iborat edi-yu, hozir o‘sha katakchalar yo‘q?» deb so‘ragan ekan. Bunday deb so‘rashiga sabab go‘dakligida onasi har xil hasharotlardan saqlash maqsadida uning yuzini elak bilan yopib qo‘yar ekan. Keyinchalik o‘sha manzarani bo‘lg‘usi tabib kuchli xotirasi yordamida xotirlay bilgan ekan. Haqiqatan ham xotiraning imkoniyatlari juda keng. Inson 20 mingdan 100 minggacha so‘zni eslab qolishi mumkin. davomi...

[AbdulAziz]

Toshkent Bobur taqdirida

Zahiriddin Boburning Toshkent shahriga doir qarashlari uning toj-taxt uchun kurash va yashash davri bilan bevosita bog‘liq. "Boburnoma"dagi 1502-1503 yillar voqealari tasvirida jami 21 marta Toshkent nomi zikr etiladi, faqat ikki marta 1510 va 1528 yillar voqealari bayonida Bobur shaxsiyatiga daxldor bo‘lmagan holda - tarixiy joy nomi tariqasida keltirilgan. davomi...