Узбек романчилигининг асосчиси: Абдулла Кодирий

[ilm izlagan]

Сизга нисбатан ҳурматим ошяпти.

Физикларни умуман жуда ҳурмат қиламан. Сиз ҳақиқатан физик бўлсангиз, табиийки ҳурматим баланд.

Саволни тўғри қўя олмаганим тўғрига ўхшайди. Умуман, бу менинг камчилигим.

Мен айтмоқчи бўлганим, Абдулла Қодирийни тирилтириб бўлмайди. Бу ҳаммага маълум. У каби фикрлайдиган инсонлар бугун ҳам пайдо бўлиши мумкинми?

[Fayzbek]

Сообщение от ilm izlagan

Мен айтмоқчи бўлганим, Абдулла Қодирийни каби фикрлайдиган инсонлар бугун ҳам пайдо бўлиши мумкинми?

Kavsar dan iltimos qilardim bu savolga javob be`rishni.
Boshqa bir mavzuda Alisher Navoyi haqida judayam ma'noli gaplarni yozgandi. Shu fikrlar hozir meni o'yimda ularni yozsam ko'chirma gap bo'lib qoladi...

[Kavsar]

Сообщение от ilm izlagan

Мен айтмоқчи бўлганим, Абдулла Қодирийни тирилтириб бўлмайди. Бу ҳаммага маълум. У каби фикрлайдиган инсонлар бугун ҳам пайдо бўлиши мумкинми?

Hurmatli, Ilm izlagan! Bu savol ilgari mana bu: http://uforum.uz/showthread.php?t=7814 yerda qo'yilgan edi. Ustoz olimlarimiz va forumdoshlarimiz juda yaxshi fikrlarini bildirganlar.

Fayzbek janoblari (kamtarlik qilibdilar) bilan esa fikrimiz deyarli bir joyda yakun topgan. Adashmasam, mana bu linkni: http://uforum.uz/showthread.php?t=13498&page=4 nazarda tutganlar. Lekin bularning bari bor yo'g'i kimningdir shaxsiy qarashi deb biling. Aynan to'g'ri javob degani emas. Balki siz qo'shilmasligingiz ham mumkin.. Chunki har bir inson turfa xil dunyo. Hamma o'z ko'rgan kechirganlariga qarab xulosa chiqaradi.

Оффтоп:

Ojizona qarash shuki, agar hayotda Qodiriy kabi insonlarni uchratmasangiz, siz dunyoda unday kishilar borligiga ishonmaysiz, vaqti kelib o'shanday inson suhbatiga musharraf bo'lganingizda esa, bunday kishilar haliyam borligiga shubha qilmaysiz. Faqat ular boshqacha shaklda, boshqa xil tarzda yurgandir, uni ilg'ab, ko'ra olish kifoya deb o'ylayman.

[AbuMuslim]

Юсуфбек ҳожининг безовталиги

"... Мен кўп умримни шу юртнинг тинчлиги ва фуқоронинг осойиши учун сарф килиб, ўзимга азобдан бошка ҳеч бир каноат косил кила олмадим. Иттифоқни не эл эканини билмаган, ёлғиз ўз манфаати шахсияси йўлида бир-бирини еб-ичкан мансабпараст, дунёпараст ва шуҳратараст муттаҳамлар Туркистон тупроғидан йўқолмай туриб, бизнинг одам бўлишимизга аклим етмай колди. Биз шу ҳолда кетадиган, бир-биримизнинг тегимизга сув қуядиган яқиндирки ўрус истибдоди ўзининг ифлос оёғи билан Туркистонимизни булғатар ва биз бўлсак ўз қўлимиз билан келгуси наслимизнинг бўйнига ўрус бўйиндириғини кийдирган бўлармиз. Ўз наслини ўз қўли билан кофир қўлига тутқин қилиб топширгучи биз кўр ва ақлсиз оталарга худонинг лаънати тушар, ўғлим! Боболарнинг муқаддас гавдаси мадфун (кўмилган) Туркистонимизни тўнғизхона қилишга ҳозирланган биз итлар Яратгувчининг қаҳрига албатта, йўлиқармиз! Темур Қўраган каби доҳийларнинг, Мирзо Бобур каби фотиҳларнинг, Форобий, Улуғбек ва Абу Али ибн Сино каби олимларнинг ўсиб-унган ва нашъу намо килганлари бир ўлкани ҳалокат чуқурига қараб судрагучи албатта тангрининг қаҳрига сазовордир, ўғлим! Гуноҳсиз бечораларни бўғизлаб, болаларини етим, хоналарини вайрон қилғучи золимлар-қуртлар ва қушлар, ердан ўсиб чиқған гиёҳлар қарғишига нишонадир, ўғлим!..."

Абдулла Қодирийнинг "Ўтган кунлар" романидан олинди.

[AbuMuslim]

Ўқиш-ўрганиш. Абдулла Қодирий

Майда ҳикоялар устаси Чехов сўз тўғрисига келганда ҳаддан ташқари хасис, ортиқча сўзлар сарф қилиш у ёқда турсин, керакликларидан ҳам мумкин қадар юлишга ҳаракат қилади. Ўзи айтади: Майда ҳикоялар ёзганда сўзни ортиқча исроф қилгандан кўра керакликларини ҳам мумкин қадар озроқ ишлатиш керак». Унинг ҳикояларида сўз исрофгарчилигига сабаб бўладиган ортиқча деталлар ҳам бўлмайди. У бутун деталларни ўзи айтган асосда ишлатади. «Биринчи кўринишда милтиқ бўлса, шу милтиқ учинчи ёки тўртинчи кўринишда албатта отилиши керак, йўқса милтиқ тўғрисида сўзлашнинг ҳожати йўқдир».

давоми: http://e-adabiyot.uz/adabiyotshunosl...8-qodiriy.html

[Husen]

Давлат божхона қўмитасида ўтказилган навбатдаги маърифат машғулоти XX аср ўзбек адабиётининг йирик намоёндаларидан бири, ўзбек миллий романчилигининг асосчиси, буюк адиб Абдулла Қодирий ижодига бағишланди. Шу муносабат билан тадбирга Ўзбекистон Халқ ёзувчиси, ўзбек китобхонларининг севимли адибларидан бири Тоҳир Малик ҳамда Қодирийлар сулоласининг давомчиларидан бири, таниқли ижодкор Шеркон Қодирий таклиф қилинди.
Тадбир доирасида “Шарқ зиёкори” корхонаси билан ҳамкорликда бадиий асарлар кўргазмасининг ташкил этилиши унда қатнашганларга нафақат бадиий адабиётлар харид қилиш, балки уларга севимли адибларининг дастхатларини қўйдириш имконини ҳам берди.
Бир сўз билан айтганда тадбир таассуротлари иштирокчилар хотирасида узоқ вақт сақланиб қолиши аниқ. Зотан, машҳур “Ўткан кунлар”дан иқтибос оладиган бўлсак, “...мозийга қайтиб иш тутиш хайрликдир”.

Юқоридагиларни бежизга бу ерда ёзганим йўқ. Чунки, тадбирга меҳмонларни таклиф этишга айни шу мавзудан келиб чиқиб ёндошган эдик. Тоҳир Малик ва Шеркон Қодирий билан боғланиш учун маълумотларни тақдим қилган Нигора опага алоҳида миннатдорчилик билдириб қоламиз.

Оффтоп:

Тоҳир Малик форумчиларни яхши эслаб қолган эканлар. Каминани дарров танидилар.

[Fayzbek]

O'ziyam bir hayrlik ish bo'lgan ekan.

[AbuMuslim]

Отабекнинг прототипи бўлганми?

Ёзувчи роман ёзишга киришганда, у хоҳ тарихий, хоҳ замонавий мавзуда бўлмасин, албатта, ҳаётда рўй берган воқеалардан фойдаланади, тирик кишиларнинг ўзига хос фазилатлари, қиёфалари, гап-сўзларини тасвирга тортади. Агар бу воқеалар ва бу кишилар ёзувчи бадиий нияти ёхуд мақсадининг рўёбга чиқишига хизмат этса, албатта. Абдулла Қодирийнинг "Ўтган кунлар" романини ёзишдан муроди, ўзи айтганидек, халқимизни янги замоннинг — XX асрнинг "Тоҳир-Зуҳра"лари, "Чор дарвеш"лари, "Фарҳод-Ширин" ва "Баҳромгўр"лари билан таништириш бўлган. Бу мақсадни амалга ошириш учун у отасидан эшитган воқеа-ларга мурожаат этган.

Давоми... http://e-adabiyot.uz/kitoblar/maqola...prototipi.html

[AbuMuslim]

Қодирий, Чўлпон ва бошқалар

Мен, Абдулла Қодирийнинг Акмал Икромов, Файзулла Хўжаев билан яқин дўст бўлганларини сезардим, лекин улар тўғрисида ҳеч нарса гапирмас эдилар. Негадир шу дамда жуда очилиб кетдилар шекилли: «Хўб, яхши раҳбарларимиз бор», деб яна бир воқеани гапириб бердилар.
— Яқинда Акмал Икромов мени чақириб, «Ўтган кунлар» романингизни қайта нашр қилсак, шу шарт биланки, сиз Юсуфбек ҳожининг руслар улуғ ёвимиз, деган жойини ҳамда Отабекнинг русларга қарши жангларда ҳалок бўлгани каби ўринларини таҳрирдан ўтказсангиз, сизга ўттиз минг сўм берар эдик, деди. Мен агар сиз айтган ўринлар олиб ташланса, роман романликдан чиқиб, сариқ чақалик ҳам қиммати қолмайди, деб жавоб қилдим. Акмал Икромов фикримга қўшилди.

зўр мақолага линк: http://e-tarix.uz/milliyat-insholari...boshqalar.html

[Fayzbek]

10-aprel Abdulla Qodiriy tavallud topgan kun (1894-1937)