PDA

Просмотр полной версии : Sheru shoiru shuur


Kavsar
17.09.2011, 06:35
Assalomu alaykum, qadrli forum ahli!


Bugungi kunda she'r dunyosida ham, nasrda ham rang-barang ijod ahli yashaydi. Bu ranglardan ba'zilari yarqiragan, ba'zilari esa xira. Keling shu haqda bir oz suhbat qursak.

Oddiy kitobxon sifatida asl she'rlarni qanday farqlagan bo'lardingiz? Zamon she'riyatiga munosabatingizni bilmoqchi edim.

Sheriyat, shoirlik va shuur deganda nimalarni tushunasiz?

AbuMuslim
17.09.2011, 16:18
Бугун ярқирагани кам...

Kavsar
18.09.2011, 10:25
Yozuvchi - xalq farzandi, jamiyatning ongli a'zosi. U haqiqatni xalqdan yashira olmagani kabi jamiyatdan chetda turib, undan yuz o'girib asar yarata olmaydi. Hozir ayrim adabiyotshunoslar adabiyotning ijtimoiy funksiyasini ro'y-rost inkor etmoqdalar. Ana shu jihatdan professor N. Rahimjonov "Umumbashariy qadriyat" maqolasida Robert Uorren, Jan Pol Sartr maqolalarini bunday talqin qiladi: "... ijtimoiy manfaatdorlikdan chetda turgan adabiyot o'z vazifasini bajarmaydi. Zero, xalq g'ami yozuvchining ham dard-tashvishidir. El-yurt o'z boshiga yoqqan qorni kurash bilan band bo'lganda, adabiyot o'z holicha, bir chekkada o'z hoyu havaslari bilan kuymalanib yurmaydi. Xalqning boshida balqqan oftob adabiyotning ko'chasiga ham bayram olib keladi". Ijtimoiy hayot bilan bog'lanmaydigan adabiyot bo'lishi mumkin emas. Badiiy asar, uning muallifi ijtimoiylikka daxldor hodisa. Ijtimoiylik va ijod, iste'dod bir-birini to'ldiradi, o'zaro ulanib ketadi...


"Betakror o'zlik" kitobidan.
Adabiy tanqidchi, Prof. Abdug'afur Rasulov

albatros
09.12.2011, 15:16
Zamon she'riyatiga munosabatingizni bilmoqchi edim.



Bugungi kunda ko'plab iste'dod egalari ijod bilan shug'ullanib kelmoqdalar. "Zulfiyaxonim qizlari" va bir talay mahorat egalari bunga yaqqol misol. Mustaqilligimiz sharofati bilan yoshlarimizga ochilgan keng imkoniyatlar eshigi ana shunday iste'dod egalarini kashf etib bermoqda.

Shu o'rinda ijod ahliga bir savol bilan yuzlanmoqchiman:Ko'pchilik ijod ahli sher'iy vaznlar,bahrlar haqida bilishlari sir emas. Ammo bugungi kun she'riyatidagi she'rlarda vaznlar ko'rinayapdimi? Umuman olganda bugungi kunda ana shu she'riy vaznlardan qaysi shoir ijodiga ko'rishimiz mumkin? Shu haqda sizlarni fikrlaringizni bilmoqchiman.

Alouddin
09.12.2011, 17:56
Кайси адибимиз айтганлари эсимда йук, лекин, шу гап ёдимга келди: "Пайтлар буладики, нимаики ёзманг, хеч кайсисини чикара олмайсиз.. Бу бир синов. Кейин, машхур булгач, пайтлар буладики, нимаики ёзманг, хаммасини чоп этишади.. Бу хам синов"
Хозир шу 1- синов йуколиб колди-да... Ким нима истаса чоп этаверади, туртта кофиядош сузни топган узини шоир деб атайверади... Натижада шеърнинг, шеъриятнинг "тузи" кетиб колди.
Абу Муслим бир постларида келтирганларидек, барча "истеъдод эгалари" узларига Чулпон каби "Мен шоирми?" деб савол беришлари керак, менимча...

Kavsar
09.12.2011, 22:14
Assalomu alaykum, hurmatli Alouddin hamda Albatros! O'rinli va kerakli fikrlar qoldiribsizlar.

Kavsar
09.12.2011, 22:19
Umuman olganda bugungi kunda ana shu she'riy vaznlardan qaysi shoir ijodiga ko'rishimiz mumkin?

O'zbek she'riyatida g'azal janrida ijod qiladigan va she'rlari sof aruzga tusha oladigan birgina ijodkorni bilaman. (Albatta E. Vohidov ustozimizni chetlab o'tgan holda aytyapman) Mirzaahmad Olimov, Boburshunos va aruzshunos olim adashmasam.

Masalan,

Girdi chashmingda tuzib bazmi jahon kipriklaring,
Ne malohat o'ziga etmish nihon kipriklaring... deb boshlanuvchi g'azallari yodimda.

albatros
10.12.2011, 09:55
Кайси адибимиз айтганлари эсимда йук, лекин, шу гап ёдимга келди: "Пайтлар буладики, нимаики ёзманг, хеч кайсисини чикара олмайсиз.. Бу бир синов. Кейин, машхур булгач, пайтлар буладики, нимаики ёзманг, хаммасини чоп этишади.. Бу хам синов"

Bu fikrlar elimiz sevgan yozuvchi O'.Hoshimovning "Daftar hoshiyasidagi bitiklar" asaridan olingan.

Kavsar
10.12.2011, 10:42
Bu fikrlar elimiz sevgan yozuvchi O'.Hoshimovning "Daftar hoshiyasidagi bitiklar" asaridan olingan.

Muhimi yaxshi fikrligi. Muallifini bilganimiz ham zarar qilmaydi albatta. Rahmat )

Shomurodov Shohruh
11.12.2011, 11:30
O'zbek she'riyatida g'azal janrida ijod qiladigan va she'rlari sof aruzga tusha oladigan birgina ijodkorni bilaman. (Albatta E. Vohidov ustozimizni chetlab o'tgan holda aytyapman) Mirzaahmad Olimov, Boburshunos va aruzshunos olim adashmasam.

Хакикатдан хам кучли арузшунос, шу кишидан узим арузни урганганман. Бир шеърий тупламлари чиккан, "Барча карвонлар кетибдир" деган, афсуски, хозир олдимда йук.

Alouddin
12.12.2011, 09:17
Яхши шоирлар чикиши учун, уларнинг сарасини сарага, пучагини пучакка чикара оладиган шеърхонлар керак. Ахолининг адабий савияси юкори булиши керак, менимча. Шу маънода, хозир узбек тилида адабий меъёрларни, жанрлар, услублар ва хаказоларни тушунтирувчи оммабоп кулланма борми? Мен факат Анвар Хожиахмедовнинг китобларини биламан, холос. У хам хозир сотувда колмаган булса керак?

Kavsar
12.12.2011, 11:05
Barcha karvonlar ketibdir

Barcha karvonlar ketibdir, bu nechuk karvonsaro,
So'yla, sohib, shuncha uxlabmanmi men g'aflat aro?

Men-la chiqqanlarga el qalbin nisor aylabdi-yu,
Men hamon yo'l boshida, bilmam, qachon qildim xato.

Lek mening aybim shuki, ko'nglimda kezdi turfa ishq,
Nazmu nasru ilmdan birday tushib hoyu havo.

Sharqqa yo'l olsam, meni Mag'rib xayoli chulg'adi,
G'arbga ketsam, ko'zlarim Mashriqda qoldi multajo.

Sohibim, endi meni kelguvchi bir karvona qo'sh,
Bir qo'noqman, bas, menga ortiqcha izzat noravo.

Sizki, mendan buncha olis ketdingiz, kam bo'lmangiz,
Befarah ko'nglim uyi Siz birla ravshan doimo.

Sen-chi, avf et, kut meni, sarmanzilim, baxtim - elim,
Senga eltguvchi bu So'z ehsonidan bo'lmay judo.

Aruzshunos olim, Mirzaahmad Olimov she'ri

Shu yerda yaxshi baytlar bilan lirik chekinish qilamiz.

Olimov domlani "Aruz" nomli risolalari ham bor edi. Hozirgi kunda aruzda g'azal janrida ijod qiluvchi ustoz shoirlardan. :)

Keyin Atoulloh Husayniyning "Sanoi" asari ham bor. (Alibek Rustamov tarjimasi)

A. Hojiahmedov domlamizning "Badiiy san'atlar" kitobi qayta nashrdan chiqqan edi, lekin men ham sotuvda uchratmadim negadir. Elektron versiyasini yaqinda Ziyouz kutubxonasiga kirganini eshitdim.

Olimov ustozni shogirdlari borligidan xursandman, u kishi hamma o'quvchilariga aruzdan saboq berardilar. )

Muhammad Dovud
13.12.2011, 12:37
Lirik chekinishda she'r tinglamaslik - go'shangada kelinsiz o'tirishdek gap.
Xatoni buni (http://www.ziyouz.com/index.php?option=com_remository&Itemid=57&func=fileinfo&id=888) yuklab olish orqali to'girlaymiz.
Chiroyli qiroat ammo afsus aruz qoidalariga rioya qilinmagan, menimcha. Biroq amaliyot bilan uni to'g'irlasa bo'ladi.

Muhammad Dovud
13.12.2011, 12:47
Яхши шоирлар чикиши учун, уларнинг сарасини сарага, пучагини пучакка чикара оладиган шеърхонлар керак. Ахолининг адабий савияси юкори булиши керак, менимча. Шу маънода, хозир узбек тилида адабий меъёрларни, жанрлар, услублар ва хаказоларни тушунтирувчи оммабоп кулланма борми? Мен факат Анвар Хожиахмедовнинг китобларини биламан, холос. У хам хозир сотувда колмаган булса керак?

Xozir shunday she'rxonlar yoqmi sizningcha? Sarani saraga puchakni puchakka chiqara oladigan.

Aholining saviyasini - adabiy, siyosiy, huquqiy... yoqori bo'lishiga urinishllar mana so'nggi 3 ming yildan beri insoniyat eng oldi aqllarining asosiy tadqiqot predmeti. Afsuski yagona natija - utopiya.

Birlamchi - qalam sohiblarining ma'naviy kamoloti va mas'uliyati.

Mana shu narsa hozir biroz yetishmayapti.

мафтун
13.12.2011, 19:15
Barcha karvonlar ketibdir

Barcha karvonlar ketibdir, bu nechuk karvonsaro,
So'yla, sohib, shuncha uxlabmanmi men g'aflat aro?

Men-la chiqqanlarga el qalbin nisor aylabdi-yu,
Men hamon yo'l boshida, bilmam, qachon qildim xato.

Lek mening aybim shuki, ko'nglimda kezdi turfa ishq,
Nazmu nasru ilmdan birday tushib hoyu havo.

Sharqqa yo'l olsam, meni Mag'rib xayoli chulg'adi,
G'arbga ketsam, ko'zlarim Mashriqda qoldi multajo.

Sohibim, endi meni kelguvchi bir karvona qo'sh,
Bir qo'noqman, bas, menga ortiqcha izzat noravo.

Sizki, mendan buncha olis ketdingiz, kam bo'lmangiz,
Befarah ko'nglim uyi Siz birla ravshan doimo.

Sen-chi, avf et, kut meni, sarmanzilim, baxtim - elim,
Senga eltguvchi bu So'z ehsonidan bo'lmay judo.

Aruzshunos olim, Mirzaahmad Olimov she'ri


Ушбу ғазалнинг ягона камчилиги юк(дард)нинг йўқлиги, менимча. Шоир фақат ўз дардини куйласа, бошқаларнинг қалбини жиз эттириши керак.
Бу зотга ихлосмандлардан узр сўрайман, фикрим фақат шу ғазалга қаратилган
Дарди катта асарларгина асрлар қадар яшайди...

Kavsar
14.12.2011, 10:58
Дарди катта асарларгина асрлар қадар яшайди...

Rahmat, xolis fikrlar uchun, uzrga hojat yo'q. Mavzuni xolis yoritish asosiy vazifamiz.
Nuqtai nazaringizda dardi katta kuylangan biron bir g'azalmi, muxtasar nasr namunasidanmi keltira olasizmi? (zamonamiz ijodkorlari ijodidan bo'lsin)

Muhammad Dovud
14.12.2011, 12:55
Barcha karvonlar ketibdir

Barcha karvonlar ketibdir, bu nechuk karvonsaro,
So'yla, sohib, shuncha uxlabmanmi men g'aflat aro?

Шоирнинг шеър ёзаётган холатини англаш учун кўз олдингизга Ғор Сохибларини келтиринг, бир ухлаб турилганда орадан 200 300 йил ўтиб кетади. Шоир шеърият деган манзилга қадам қўйган замонлар, бу карвонсарой анча гавжум, турли ғоялар ва дунёқарашлар, адабий оқимлар, мунозаралар иш қилиб ёзувчилар уюшмасини, хоссатан, ва юртимиз адабий мухитини, умуман, Ўрта асрлар карвонсаройи мисолида тасаввур қилинг, бир пайтлар шундай бўлган, қайта қуриш асносида адабиётга Рауф Парфий ва Шавкат Рахмондек ижодкорлар кириб келиши шаббодадек мухитни анча жонлантирди. Бугун ундай эмас, хамма карвонлар "кетган", шоир хаёт ташвишларига шўнғиб гўё уйқуда шунча замон ўтиб кетганини пайқамай хам қолибди , бир зумга тўхтаб ўзини ва замонани сархисоб қилса бутунлай бошқа даврда уйғонган, Ғор сохибларидек.

Men-la chiqqanlarga el qalbin nisor aylabdi-yu,
Men hamon yo'l boshida, bilmam, qachon qildim xato.

У билан бирга чиққарлар бугун халқ шоирлари ва қандайдир мансаб сохиблари, шоир бўлса хали ҳам йўл бошида. Қаерда хато қилдим экан, балки мен хам маддохлик билан шуғуллансам бўлармиди, деб ўйлайди шоир.

Lek mening aybim shuki, ko'nglimda kezdi turfa ishq,
Nazmu nasru ilmdan birday tushib hoyu havo.

Sharqqa yo'l olsam, meni Mag'rib xayoli chulg'adi,
G'arbga ketsam, ko'zlarim Mashriqda qoldi multajo.

Аммо шоир уша карвонсаройга илк кириб келган дамлардаги ғоя ва шиорлар таъсирида, катта ишлар қилиш, элига, адабиётга хизмат қилиш, бунинг учун бир шарқ дарғалари, бир ғарб ижодкорларига мурожаат қилади. Табиий, хар иккиси хам оханрабодек ўзига тортгулик қудратга эга.

Sohibim, endi meni kelguvchi bir karvona qo'sh,
Bir qo'noqman, bas, menga ortiqcha izzat noravo.

Шоир энди нима бўлса бўлди, унга энди барибир, арзимасада, ундан ижодий салохияти пастлигини билсада шунчаки тил ёғламалиги учун иззат икром сохиби бўлиб юрган карвонсаройдагилардан (агар, хали хам карвонсарой деб булса, негаки бугун у кўпроқ қабристонга ўхшайди) энди қўлини силтади.

Sizki, mendan buncha olis ketdingiz, kam bo'lmangiz,
Befarah ko'nglim uyi Siz birla ravshan doimo.

Ўзидан олис кетган карвонларга боқиб ўзини юпатади. Ўша мажлисларни, сухбатларни, дийдорларни қумсайди. Ўша дамлар хотираси қалбида илиқ хисларни уйғотади.

Sen-chi, avf et, kut meni, sarmanzilim, baxtim - elim,
Senga eltguvchi bu So'z ehsonidan bo'lmay judo.

Якунда "халқига хизмат қила олмагани"дан кечирим сўрамоқда. Ва "сўздан жудо бўлмасдан", элига хизмат қилиб қолишга умид боғламоқда.(Шоирнинг келажак ижодкорларга тилёғламалик, лаганбардорлик ва маддохлик қандай бўлишидан таълим бермаганининг ўзи хам элига қилган хизмати, менимча, хамма шундай қилаверса келажак авлод бу табиий хол, қонуният деб хисоблашлари хам мумкинку, ахир).

Мирзаахмад Олимовни танимайман, шунинг учун баъзи жузъий хатоларга йўл қўйган бўлишим мумкин. Ба холи қудрат бу ғазал юки(дарди)ни топишга харакат қилдим.

P.S.

Шоир мен ёзганларни назарда тутмаган бўлиши хам мумкин.

Shomurodov Shohruh
14.12.2011, 17:25
Chiroyli qiroat ammo afsus aruz qoidalariga rioya qilinmagan, menimcha. Biroq amaliyot bilan uni to'g'irlasa bo'ladi.

Менимча вазнга солиб укилган, текшириб куринг:
Фо-и-ло-тун Фо-и-ло-тун Фо-и-ло-тун Фо-и-лун.
-V-- -V-- -V-- -V-
(Рамали мусаммани махзуф)

Muhammad Dovud
14.12.2011, 17:56
Chiroyli qiroat ammo afsus aruz qoidalariga rioya qilinmagan, menimcha. Biroq amaliyot bilan uni to'g'irlasa bo'ladi.

Менимча вазнга солиб укилган, текшириб куринг:
Фо-и-ло-тун Фо-и-ло-тун Фо-и-ло-тун Фо-и-лун.
-V-- -V-- -V-- -V-
(Рамали мусаммани махзуф)

Билмадим, билмадим...
Хаваскор ғазалтингловчи сифатида қисқа ва узун ҳижолар ўртасидаги фарқни илғай олмадим. Бироқ амалиёт билан уни ҳам тўғирласа бўлади.

Kavsar
14.12.2011, 20:04
Билмадим, билмадим...
Хаваскор ғазалтингловчи сифатида қисқа ва узун ҳижолар ўртасидаги фарқни илғай олмадим. Бироқ амалиёт билан уни ҳам тўғирласа бўлади.

Beayb Parvardigor. ) manimcha g'azalxon chindan havaskor bo'lsa kerak, kamchilikni tuzatish esa hech vaqt qiyin emas.

G'azalingiz tahlili ajoyib chiqibdi, rahmat ...
Masalan, karvonsaroyni foniy olam, karvonsaroy sohibini esa Olamning Yaratuvchisi, Egasi tarzida tushungandim dastlab... Nazarimda bu yerdagi dard oddiy dard emas, u yerda o'zligini izlayotgan inson kuylangan deyish ham mumkin. (IMXO)

Muhammad Dovud
14.12.2011, 20:21
G'azalingiz tahlili ajoyib chiqibdi, rahmat ...
Masalan, karvonsaroyni foniy olam, karvonsaroy sohibini esa Olamning Yaratuvchisi, Egasi tarzida tushungandim dastlab... Nazarimda bu yerdagi dard oddiy dard emas, u yerda o'zligini izlayotgan inson kuylangan deyish ham mumkin. (IMXO)

Каждый судит по своей мере "испорченности"

Хар бир шеърдан тасаввуфий истилохларни топишингиз кишини хайратда қолдиради мен сизга айтсам.

мафтун
18.12.2011, 14:24
Masalan, karvonsaroyni foniy olam, karvonsaroy sohibini esa Olamning Yaratuvchisi, Egasi tarzida tushungandim dastlab... Nazarimda bu yerdagi dard oddiy dard emas, u yerda o'zligini izlayotgan inson kuylangan deyish ham mumkin. (IMXO)

Мумкин бўлса, шарҳингизни тўлиқ баён этсангиз.

Kavsar
20.12.2011, 13:51
Мумкин бўлса, шарҳингизни тўлиқ баён этсангиз.

Assalomu alaykum, shundan buyog'iga aqlim yetmadi, afsus, bilganimda allaqachon yozib qo'ygan bo'lardim..

Dovud domla aytganlaridek, adabisizlik qilib aytganda hamma o'z qarichi bilan o'lchaydi. Bir g'azalni talqin etish bu aynan muallifning gapi deganimas hali.

Дарди катта асарларгина асрлар қадар яшайди...

Dardli she'rlar uchun Z. M. Bobur yetarli menimcha. Lekin jamiyat gullab yashnashi uchun insonning kayfiyati, ruhiyati hamisha ko'tarinki bo'lishi kerak. Ijod ahllarining mahzun she'rlarni ko'paytirib yuborishini unchalik yoqlamayman. Afsuski, o'zimdayam bor shu kamchilik. Asarning uzoq yashashida dardni taqab olsak, bu bir yoqlama qarash bo'ladi menimcha. Asarning qancha vaqt yashashini bilish uchun uning strukturasini o'rganib chiqish kerak.

Muhammad Dovud
21.12.2011, 12:33
Dardli she'rlar uchun Z. M. Bobur yetarli menimcha. Lekin jamiyat gullab yashnashi uchun insonning kayfiyati, ruhiyati hamisha ko'tarinki bo'lishi kerak. Ijod ahllarining mahzun she'rlarni ko'paytirib yuborishini unchalik yoqlamayman. Afsuski, o'zimdayam bor shu kamchilik. Asarning uzoq yashashida dardni taqab olsak, bu bir yoqlama qarash bo'ladi menimcha. Asarning qancha vaqt yashashini bilish uchun uning strukturasini o'rganib chiqish kerak.

Buni aslo kamchilik deb o'ylamang.

"Agar zamin portlasa, uning darzlari avval shoirlar yuragidan o'tadi". Gyote

Atrofga qarang befarqlar qancha...